สูตรสำเร็จ
คือ ความสมปรารถนา สมความตั้งใจหรือสมใจนึก คือนึกอย่างไรก็ได้อย่างนั้น
(แต่จะต้องทำตามที่นึกด้วย) การสมความปรารถนา จัดว่าเป็นความสุขชนิดหนึ่ง
เช่น เรียนสำเร็จ ทำงานสำเร็จ สิ่งที่หวังไว้สำเร็จ
เป็นต้น
ในสังคีติสูตร
(๑๑/๒๐๔) ท่านได้แสดงถึงธรรมหมวดหนึ่ง มีชื่อว่า "อิทธิบาท"
แปลว่า คุณเครื่องให้ถึงความสำเร็จ หรือที่ผู้เขียนใช้ว่า
"สูตรสำเร็จ" หมายความว่าผู้ปฏิบัติตามสูตรนี้แล้ว
ย่อมจะไปสู่ความสำเร็จ หรือสมประสงค์ทุกสิ่ง มี ๔ ประการ
คือ
๑.
ฉันทะ คือ มีใจรัก
พอใจที่จะทำสิ่งนั้น และทำด้วยใจรัก ทำด้วยความตั้งใจ
พอใจ ต้องการทำให้เป็นผลสำเร็จอย่างดี มิใช่สักแต่ว่าทำเท่านั้น
๒.
วิริยะ คือ พากเพียรทำ
เพียรประกอบสิ่งนั้น ขยันหมั่นประกอบ กระทำสิ่งนั้นด้วยความพยายาม
ทำด้วยความเข้มแข็ง อดทน เอาธุระไม่ทอดทิ้ง ไม่ท้อถอยจนกว่าจะสำเร็จ
๓.
จิตตะ คือ เอาใจฝักใฝ่
ตั้งจิตรับรู้ในสิ่งที่ทำ ทำสิ่งนั้นด้วยความคิด ไม่ปล่อยใจให้ฟุ้งซ่านเลื่อนลอย
ใช้ความคิดในเรื่องนั้นบ่อย ๆ เสมอ ๆ
๔.
วิมังสา คือ ใช้ปัญญาสอบสวน
หมั่นใช้ปัญญาพิจารณา ใคร่ครวญตรวจตราหาเหตุผล ตรวจสอบข้อยิ่งหย่อน
เกิดเลย บกพร่องหรือขัดข้องในสิ่งนั้น โดยรู้จักทดลอง
วางแผน วัดผล คิดค้นวิธีแก้ไข ปรับปรุง เป็นต้น
ในการปฏิบัติกิจทุกสิ่ง
ไม่ว่าทางโลกหรือทางธรรม ถ้าขาดสูตรสำเร็จนี้ แม้เพียงข้อใดข้อหนึ่ง
กิจการนั้น ๆ ก็ย่อมจะไม่บรรลุด้วยดี ถึงจะบรรลุได้ก็ไม่สมบูรณ์
จะต้องประกอบพร้อมทั้ง ๔ ข้อ ผลประสงค์จึงจะสมบูรณ์
ไม่ขาดตกบกพร่อง
ดังนั้น
ผู้หวังที่จะไขประตูไปสู่ความสุข ไม่ว่าคดีโลกหรือคดีธรรม
ไม่ว่าจะเป็นงานฝ่ายรูปธรรมหรือนามธรรม จึงไม่ควรมองข้ามสูตรสำเร็จนี้ไปเสีย
หรือถ้าหากว่า
ท่านประกอบกิจการใด ๆ แล้ว ไม่บรรลุผลประสงค์ตามที่ต้องการ
ก็ขอได้โปรดนำเอาสูตรสำเร็จนี้ เข้าไปเปรียบเทียบดูสิว่า
ท่านปฏิบัติครบถ้วน ถูกต้อง ตามสูตรนี้หรือไม่ ? ถ้าไม่ถูกต้องก็จงแก้ไขเสีย
ท่านก็ย่อมจะประสบความสมหวังทุกกรณีไป ความล้มเหลวจะเกิดขึ้นได้
ก็แต่เพียงว่า ท่านจะไม่ทำ หรือทำไม่ครบตามสูตรนี้เท่านั้นแหละ
ที่สูตรนี้จึงจะช่วยอะไรท่านไม่ได้.