ครั้งนั้น พระเจ้าอุเทนกับพระมเหสีประทับอยู่ในพระราชอุทยานพร้อมด้วยข้าราชบริพาร พระมเหสีได้สดับว่า พระอานนท์นั่งอยู่ที่โคนไม้แห่งหนึ่งใกล้พระราชอุทยาน จึงกราบทูลพระเจ้าอุเทนขออนุญาตไปเยี่ยมพระอานนท์ พระเจ้าอุเทนทรงอนุญาต เมื่อพระมเหสีเสด็จกลับมาก็ทูลว่าได้ถวายจีวร ๕๐๐ ผืนแก่พระอานนท์ พระเจ้าอุเทนทรงติเตียนว่า ไฉนพระสมณะอานนท์จึงรับจีวรมากถึงเพียงนั้น พระสมณะอานนท์จักทำการค้าผ้าหรือจักตั้งร้านค้า แล้วเสด็จไปหาพระอานนท์เพื่อสอบถาม

        อุ.        พระมเหสีของข้าพเจ้ามาหาหรือ
       อา.      พระนางมาหา มหาบพิตร
       อุ.        พระนางได้ถวายอะไร
       อา.      ถวายจีวรแก่อาตมภาพ ๕๐๐ ผืน
       อุ.        ท่านจักทำอะไรกับจีวรมากมายเพียงนั้น
       อา.      อาตมภาพจักแจกให้แก่ภิกษุทั้งหลายที่มีจีวรคร่ำคร่า
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับจีวรที่เก่าคร่ำคร่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักทำเป็นผ้าดาดเพดาน
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับผ้าดาดเพดานเก่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักทำเป็นผ้าปูฟูก
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับผ้าปูฟูกเก่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักทำเป็นผ้าปูพื้น
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับผ้าปูพื้นเก่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักทำเป็นผ้าเช็ดเท้า
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับผ้าเช็ดเท้าเก่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักทำเป็นผ้าเช็ดธุลี
       อุ.        ท่านจักทำอย่างไรกับผ้าเช็ดธุลีเก่าเหล่านั้น
       อา.      อาตมภาพจักโขลกผ้าเหล่านั้น ขยำกับโคลนแล้วทาฝา

        ครั้งนั้นพระเจ้าอุเทนดำริว่า พระสมณะเหล่านี้นำผ้าไปใช้แยบคายดี ไม่เก็บผ้าเข้าเรือนคลัง ดำริแล้วถวายผ้าอีก ๕๐๐ ผืนแก่ท่านพระอานนท์
                                                                            (วินย. ๗/๖๒๕-๖๒๖)


       สาระที่ควรกล่าวถึงมีดังนี้
       ๑. ไม่จำเป็นก็จ่ายเรียกว่าสุรุ่ยสุร่าย จำเป็นก็ไม่จ่ายเรียกว่า ขี้เหนียว สองอย่างนี้ล้วนไม่ถูกต้อง ที่ถูกควรเดินสายกลาง คือไม่จำเป็นก็ไม่จ่าย จำเป็นก็จ่าย ซึ่งเรียกว่าประหยัด

       ๒. คนที่มีรายได้มาก หากไม่รู้จักประหยัด มีมากใช้มาก รายเหลือก็น้อย บางครั้งถึงกับติดลบ เมื่อเป็นเช่นนี้ก็ยากที่จะร่ำรวยได้ ดังนั้นท่านจึงกล่าวว่า รายได้ไม่สำคัญเท่ารายเหลือ

       ๓. คนที่ยากจนมักจะไม่ประหยัด เริ่มจากไม่ประหยัดเวลา กล่าวคือ เกียจคร้านไม่ขยันทำการงาน เมื่อหาเงินมาได้บ้างก็ไม่ ประหยัดเงิน ใช้เงินไม่เป็น ที่ไม่สมควรจะจ่ายก็จ่าย ที่สมควรจะจ่าย ก็ไม่จ่าย ศ.บุ๊กเก้อร์ ที. วอชิงตัน ชาวอเมริกันนิโกร ได้เล่าถึงความเป็นอยู่ของชาวนิโกรสมัยหลังสงครามกลางเมืองในสหรัฐอเมริกา ความว่า

       ในกระท่อมชาวนิโกร ผมเห็นมีจักรเย็บผ้าซื้อมาโดยวิธีผ่อนส่ง ราคาสูงมากถึงคันละ ๖๐ เหรียญ บางทีก็มีนาฬิกาแขวนสวยหรูติดไว้บน ฝา ราคาตั้ง ๑๔ เหรียญ ครั้งหนึ่ง เขาเชิญผมไปรับประทานอาหารเย็นที่โต๊ะอาหารมี ๕ คน แต่มีส้อมสำหรับใช้อยู่คันเดียว ต้องรอผลัดกันใช้ ที่มุมหนึ่งของห้องมีออแกนสำหรับทำเพลง ซื้อมาราคาถึง ๖๐ เหรียญ ต้องผ่อนส่งเป็นรายเดือน ดูเถิดในบ้านทั้งบ้านมีส้อมใช้อยู่คันเดียว แต่มีออแกนราคาตั้ง ๖๐ เหรียญ เพราะเขาใช้เงินไม่เป็น ไม่รู้ว่าอะไรควรซื้อ อะไรไม่ควรซื้อ

       จักรเย็บผ้ามีไว้ใช้ทำประโยชน์ได้น้อยเหลือเกิน เพราะผ้าก็ไม่มีจะเย็บอยู่แล้ว นาฬิกาก็ไม่ได้ตั้งให้ถูกตรงกับเวลาจริงๆ แม้จะตั้งให้มันเดินก็ไม่มีใครดูเวลาเป็น ส่วนออแกนเล่า ก็น้อยนักที่จะมีโอกาสใช้ เพราะหาคนที่ดีดเป็นไม่ได้นั่นเอง เขาไม่รู้สึกอับอายขายหน้าแขกที่เชิญไปเลี้ยงอาหารเย็นที่มีส้อมใช้เพียงคันเดียว ลงได้เป็นอย่างนี้แล้วจะหวังให้มีความเจริญได้อย่างไร

       ในวันเสาร์ ทั้งครอบครัวพากันเข้าไปในเมืองอย่างน้อยครึ่งวันโดยไม่มีธุระอะไรมาก เพียงแต่จะซื้ออะไรเล็กๆ น้อยๆ จำนวนเงินที่มีไปก็นิดหน่อย ซื้อจริงๆ เพียงสิบนาทีก็เสร็จ ซื้อคนเดียวก็พอ นี่ต้องพากันไปทั้งครัวเรือน เวลาที่มีค่าส่วนมากเสียไปด้วยการยืนมองคนที่เดินไปมาตามถนน พอวันอาทิตย์ก็พากันออกจากบ้านอีก เที่ยวไปในสถานที่ ชุมนุมชนใหญ่ๆ

       ไร่ฝ้ายที่ปลูกไว้นั้น ฝ้ายยังไม่ทันออกสมอเลย เจ้าของก็เอาไปจำนำเขาเสียแล้ว เอาเงินไปใช้จ่ายเกร่อ จึงต้องเป็นหนี้เขานุงนังเรื่อยไป
          (ชีวิตที่รุ่งเรืองขึ้นมาจากทาส ของสัมมาชีวศิลปมูลนิธิ แปลโดย ศ. หลวงสมานวนกิจ)   
   
      เรื่องนี้เป็นเครื่องพิสูจน์ความจริงของคำขวัญที่ว่า ไม่มีใครสามารถสร้างอนาคตได้โดยไม่รู้จักประหยัด ผู้ใฝ่หาความเจริญจำ ต้องประหยัด ชาติไทยเราจะเจริญรุ่งเรืองได้อย่างไรถ้าคนไทยไม่ช่วยกันประหยัด รู้จักใช้จ่ายเฉพาะสิ่งจำเป็น สิ่งไม่จำเป็นอย่าไปซื้อ

       สิ่งที่พึงเร่งประหยัดคือ ดุลการค้า ซึ่งขาดดุลค่อนข้างมากและต่อเนื่อง ถ้าไม่เหลือบ่ากว่าแรงจริงๆ แล้ว ควรช่วยกันใช้ของที่ไทยเราทำได้เอง โปรดระลึกว่า

       ไทยทำ ไทยใช้ ไทยเจริญ ไทยทำ ไทยไม่ใช้ ไทยไม่เจริญ

       ๔. สิ่งสำคัญที่ต้องประหยัดให้มาก คือ เวลา การปล่อยให้เวลาล่วงไปเปล่าๆ โดยไม่ทำอะไรเลยเป็นการไม่ประหยัด การใช้เวลาไปทำสิ่งไร้ประโยชน์ เช่น ดื่มเหล้า เสพยาเสพติด เป็นการไม่ประหยัดชนิดยกกำลังสี่ กล่าวคือ เสียเวลา เสียเงิน เสียสุขภาพ เสียคน

       เบนจามิน แฟรงกลิน นักวิทยาศาสตร์และนักการค้าลือชื่อชาวอเมริกัน ได้สอนชายผู้หนึ่งให้รู้จักคุณค่าของเวลา เป็นบทเรียน มีค่าที่ชายผู้นั้นต้องจดจำไปตลอดชีวิต เรื่องมีอยู่ว่า

       ชายผู้หนึ่งเข้าไปหาซื้อหนังสือในร้านของเบนจามิน แฟรงกลิน เขาค้นอยู่นาน ในที่สุดก็ได้หนังสือเล่มหนึ่ง เมื่อคนขายบอกว่า ราคา 1 $ (1 ดอลลาร์) เขาขอให้ลดราคา แต่คนขายไม่ลดให้

       หลังจากพลิกหนังสือเล่มนั้นดูสักครู่ใหญ่ ผู้ที่จะซื้อก็ถามถึงเบนจามิน แฟรงกลิน เสมียนตอบว่า กำลังยุ่งอยู่กับงานพิมพ์หนังสือ ชายผู้นั้นต้องการพบ เสมียนจึงไปตามแฟรงกลินออกมา ชายผู้นั้นก็ขอต่อรองราคา
      ช.       ท่านจะลดราคาหนังสือเล่มนี้ให้ผมอย่างต่ำที่สุดได้สักเท่าใด มิสเตอร์แฟรงกลิน
      ฟ.       1.25 $ ขอรับ
      ช.       1.25 $ ! ก็เสมียนบอกผมว่าราคา 1 $ เมื่อกี้นี้เองนี่นา
      ฟ.       จริงขอรับ เพราะในขณะนั้นผมยินดีที่จะรับเอาเงิน 1 $ ยิ่งกว่าจะยอมทิ้งงานของผมมา
      ช.       (ทำท่าแปลกใจ) ช่างเถอะ โปรดบอกราคาต่ำที่สุดของหนังสือเล่มนี้ให้ผมก็แล้วกัน
      ฟ.       1.50 $ ขอรับ
      ช.       1.50 $ ! ก็ท่านบอกผมหยกๆ ว่าราคา 1.25 $ เท่านั้นนี่นา
      ฟ.       ถูกแล้วขอรับ ผมยินดีที่จะรับเอา 1.25 $ เมื่อกี้นี้ ยิ่งกว่าจะยอมรับ 1.50 $ เดี๋ยวนี้

       ผู้ซื้อควักเงินออกจากกระเป๋าส่งให้เสมียน หยิบหนังสือออกจากร้านไป แม้เขาจะเสียเงินเพิ่มอีกถึง .50 $ แต่ก็ได้รับบทเรียนอันมีค่าว่า เวลาของทุกๆ คนย่อมเป็นเงินเป็นทอง เป็นบทเรียนที่เขาจะจดจำไว้ตลอดชีวิต
                                                                           (สร้างตนเอง โดย ไชยวัฒน์)