ความจริง มนุษย์เรามีสติปัญญา มีความสามารถสูงกว่าที่เจ้าตัวคิดมาก ถ้าเขาสามารถอบรมสติและทำจิตให้เป็นสมาธิได้ เขาจะสามารถเห็นความมหัศจรรย์แห่งดวงจิตของตนเองได้อย่างดีทีเดียว

          กระแสดวงจิตก็เหมือนกระแสน้ำ ถ้าพุ่งไปทางเดียวก็มีกำลังแรง เมื่อแยกไปหลายทาง กำลังก็อ่อนลง อีกอุปมาหนึ่งเหมือนดวงไฟที่ไม่ได้รวมแสง – แสงผ่านพร่ำไป แต่พอรวมแสงเข้าได้ แสงสว่างก็เพิ่มขึ้นมาก ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือแสงจากไฟฉาย

          นักวิทยาศาสตร์สามารถรวมแสงได้ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ฉันใด นักฝึกจิตก็ฉันนั้น ย่อมสามารถรวมกระแสจิตหรือกระแสความสำนึกของตนให้มีพลังพุ่งไปทางเดียวได้ ด้วยวิธีการฝึกจิตที่เรียกว่า สมาธิ

          สิ่งใดก็ตามที่อยู่ภาวะเข้มข้น ย่อมมีคุณสมบัติกล้าขึ้นกว่าเมื่ออยู่ในภาวะธรรมดา ฉันใด เมื่อบุคคลสามารถรวมกระแสจิตให้เป็นหนึ่งเดียว (เอกัคคตา) กระแสจิตหรือกระแสความคิดย่อมมีกำลังแรง สามารถทำสิ่งที่คนธรรมดาทำไม่ได้ ฉันนั้น

          สมาธิมีผลดีต่อการงานทุกชนิด การทำงานด้วยใจสงบย่อมดีกว่าทำด้วยใจฟุ้นซ่าน การทำงานหรือการศึกษาเล่าเรียน ถ้าทำด้วยใจเป็นสมาธิก็เหนื่อยน้อยและได้ผลงานมาก มีความเพลิดเพลินและความสุขในการงานนั้นเป็นอย่างดี ถือว่าเป็นพรอันประเสริฐของชีวิต

          สมาธิเป็นที่อยู่อันสงบสุขของดวงใจ ไม่มีที่ใดจะให้ความสงบสุขแก่ดวงจิตอันไม่มีโทษเท่ากับสมาธิ แม้พระอริยเจ้าอยู่ปราศจากกิเลสแล้วก็ยังอาศัยเรือนแก้ว กล่าวคือสมาธินี้แหละเป็นที่พักผ่อน สมาธิยังเป็นบาทฐานอันสำคัญยิ่งของปัญญา คือการรู้เห็นตามเป็นจริงซึ่งเป็นคุณธรรมหลักในพระพุทธศาสนา สมดังพระพุทธภาษิตที่ว่า

“ท่านทั้งหลายจงอบรมจิตให้เป็นสมาธิเถิด
เพราะผู้มีจิตตั้งมั่นดีแล้ว ย่อมรู้เห็นตามเป็นจริง”

วศิน อินทสระ