ขอบพระคุณยิ่งครับ เมื่อเขียนออกจากใจ เขียนให้อ่านแบบง่ายๆ การทำความเข้าใจเลยง่ายๆ ตามไปด้วย
ขอบพระคุณทุกท่าน ล่วงเกินใครไปบ้างก็ขออภัยนะครับ
สาธุ

กาเลน ธมฺมสากจฺฉา เอตมฺมงฺคลมุตฺตมํ
สวัสดี เพื่อนธรรมผู้เป็นบัณฑิต



คุณวิริยะ กำลัง นำเอา วิปัสสนาเจตสิก กับ (โยนิโส)มนสิการเจตสิก มาปะปนกัน
โยนิโสมนสิการเจตสิก เป็นการคิดแยบคาย ฉลาดคิดเพื่อการรู้แจ้งเห็นจริง โดยเหตุโดยผล ซึ่งก็เกิดร่วมเกิดพร้อมกับ กุศลจิต เหมือนกับวิปัสสนาเจตสิก โดยนัยเดียวกัน การโยนิโสมนสิการ จะมีคุณภาพดีเพียงใด ก็ขึ้นอยู่กับการอบรมภาวนาเช่นกัน ซึ่งเป็นปรกติธรรมดาธรรมชาติที่ทุกท่านไม่อาจจะคิดแยบคายได้เป็นอย่างเลิศตั้งแต่เกิด.



คุณวิริยะครับ จิตที่สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม คือสัมมาสมาธิจิต
ดังนั้น สมาธิ จึงไม่ใช่ขึ้นอยู่กับ "กาล"
รูปาวจรกุศลจิต อรูปาวจรกุศลจิต จิตก็เป็นโลกียะสัมมาสมาธิ
โสดาปัตติมัคคจิต สกทาคามีมัคคจิต อนาคามีมัคคจิต อรหัตมัคคจิต จิตก็เป็นโลกุตตรสัมมาสมาธิ

การแบ่งลักษณะของสมาธิ โดยกาลเวลา จึงเป็นความเข้าใจผิดๆถูกๆ ของอาจารย์ในชั้นหลัง
เพราะ ธรรมะนั้นเป็นอกาลิโก ไม่จำกัดโดยกาล จะเอาเวลามาแบ่งเป็นคุณภาพไม่ได้

ยกตัวอย่าง เช่น ตามที่คุณวิริยะแสดง
"๑. ขณิกสมาธิ สมาธิเล็กน้อย คือ จิตตั้งมั่นได้เล็กน้อยแล้วก็ฟุ้งซ่านสลับไปมา"

ขณะจิตไหน ไม่มีนิวรณ์ .... และขณะจิตไหนมีนิวรณ์
ขณะจิตที่ไม่มีนิวรณ์ ขณะจิตนั้นจิตเป็นสมาธิ ขณะจิตไหนมีนิวรณ์ ขณะจิตนั้นไม่เป็นสมาธิ

เพราะสมาธิไม่ใช่ ดูเพียงว่า จิตนิ่งหรือตั้งมั่น ก็เรียกว่า สมาธิ แต่สัมมาสมาธิ เป็นจิตที่สงัดจากกามสงัดจากอกุศลธรรม ตั้งมั่น เป็นคุณภาพของจิต

อุปจาระจิต จึงเป็นจิตที่ใกล้กับปฐมฌาน หรือใกล้กับอัปปนาจิต
ใกล้อย่างไร ใกล้เพราะเป็นกามาวจรกุศลจิต ยังมีนิวรณ์กลุ้มรุม แต่ห่างจากอกุศลกรรมบถทั้งหลาย

จิตที่เป็นอัปปณา จึงเป็นจิตที่สงบจากนิวรณ์ 5

ทำความรู้ ความเข้าใจกับ อุปจาระ และอัปปนา เพียงเท่านี้ ก็จะได้ความเห็นที่ตรง จะได้ไม่ต้องไปห่วงกังวลว่า แนบแน่น จิตดิ่ง และอากัปกิริยาแห่งจิตอื่นๆ ที่มีผู้แสดงไปต่างๆ นาๆ.

วิปัสสนาเป็นการปฏิบัติโดยอาศัยสมาธิจากสมถะเป็นพื้นฐานค่ะ วิปัสสนาเป็นการกำหนดลมหายใจไว้ทุกขณะจิตที่ความคิดแล่นไหล ผู้ปฏิบัติต้องรู้ทันทุกความคิดที่แล่นไหลผ่านเข้ามาในหัวสมอง อารมณ์ของผู้ที่จะวิปัสสนาต้องคงที่เรียบร้อยแล้วจากการทำสมถะสมาธิ ปัญญาจะเกิดขึ้นเมื่อถึงเวลาที่ถูกกำหนดไว้โดยกรรมค่ะ

ขอบคุณ คุณเช่นนั้น ที่ชี้แนะครับ สาธุ..

สาธุคะ ขอโมทนา