การเดิน "ประทักษิณา" คือการเดินเวียนซ้ายหรือขวาครับ ถ้าเวียนซ้ายมีความหมายอย่างไร และเวียนขวามีความหมายอย่างไร ขอความกระจ่างด้วยครับ

ขวาครับ

ขอบพระคุณมากครับ คุณคามินธรรม แต่... เอ ผมอยากทราบ ถึงความหมาย หรือความแตกต่าง ตรงที่ว่า เวลาเราไปเวียนเทียนที่วัด เราจะเวียนไปทาง ซ้าย ส่วนการประทักษิณา นั้น เดินเวียนขวา นั้นเราจะเดินเวียนซ้ายเนื่องในเหตุใด มีความหมายถึงการเวียนเข้าหรือเวียนออกใน วัฏฏะ หรือจะเป็นการเวียนไปทางขวา ขอความกรุณาในความกระจ่างด้วยครับ

ไม่ทราบอย่างละเอียดเหมือนกันนะครับ
ต้องลองค้นคว้าจาก google ดู

แต่เบื้องต้นเข้าใจว่าเป้นคติความเชื่อมาจากฮินดู-พรหมน์ ที่เวียนขวารอบภูเขาไกรลาส
เพื่อเป้นการทำความเคารพ หรืออะไรก็ไม่แน่ใจนักนะครับ
มันเป็นพิธีกรรมที่ปรากฏในคัมภีร์ของศาสนาเขา

คล้ายๆกับการที่เรานำเอาคติความเชื่อเรื่องรูปเคารพมาจากฮินดูพรหมน์
โดยพระมเหสีของพระเจ้าอโศกมหาราช (ประมาณ 300 ปีหลังพุทธปรินิพพาน)
โดยพระนางได้ทำพระพุทธรูปขึ้น
แล้วก็ยังมีความเชื่อเช่นการสักการะด้วยของหอม ผ้าดี ดอกไม้
ซึ่งก็เป้นประเพณีเดิมที่มีอยู่ทั่วไปในสังคมฮินดูสมัยนั้น
พอคนเหล่านั้นหันมานับถือพระพุทธศาสนาก็เลยเอาคติความเชื่อเหล่านั้นเข้ามาใช้ด้วย

เวียนซ้าย สำหรับงาน อวมงคล เช่น : เวียนศพขึ้นเมรุ เคารพคนตาย
เวียนขวา สำหรับงาน มงคล เช่น : เวียนเทียนรอบโบสถ์รอบพระเจดีย์ เทวดาเวียน ประทักษิณ ทำความเครพพระอริยะสงฆ์หรือพระพุทธเจ้า เวียนทำความเคารพคนเป็น

ขอขอบคุณกัลยาณมิตรทุกท่านที่ได้ให้ความกระจ่างในเรื่องนี้ แก่คนที่หลงทางครับ ขออนุโมทนาแก่ทุกท่านด้วยใจพิสุทธิ์ยิ่ง มีท่านใด้ที่จะเพิ่มเติมก็เชิญได้ครับ จักเป็นธรรมทามแก่บัวที่กำลังแตกหน่อ เช่นผมครับ

เวียนใต้ครับ ทักษิณคือทิศใต้

ดาวราหูเท่านั้นที่เวียนซ้าย

การเวียนรอบศาสนสถาน และศาสนวัตถุนั้น
มีทั้งการเวียนขวาซึ่งเรียกว่า “ทักษิณาวรรต” หรือ “ประทักษิณ”
(clockwise; turning to the right)
เป็นการเวียนเลี้ยวทางขวาตามตามเข็มนาฬิก
และการเวียนซ้ายซึ่งเรียกว่า “อุตราวรรต”
เป็นการเวียนทางซ้ายย้อนเข็มนาฬิกา

ซึ่งเป็นคติความเชื่อแต่โบราณว่าขวาเป็นมงคล ซ้ายเป็นอวมงคล
กล่าวกันว่าเรื่องนี้เกี่ยวกันกับเรื่องทิศด้วย

โดยในสมัยโบราณแบ่งทิศเป็นเพศ และจำแนกเป็นขวา และซ้าย
คือ ทิศตะวันออกกับทิศใต้เป็นทิศฝ่ายขวาเป็นเพศชาย
ส่วนทิศตะวันตกและทิศเหนือเป็นทิศฝ่ายซ้าย เป็นเพศหญิง
คนโบราณจึงนิยมนอนหันศีรษะไปทางทิศใต้อันเป็นทิศฝ่ายขวา

(หมายเหตุ : ความเห็นส่วนตัว
สังเกตว่า นี่คือภาพสะท้อนของแนวคิดของสังคมชายเป็นใหญ่..(patriarchal society)
ที่มีมาแต่ครั้งโบราณกาลนะคะ

ซึ่งใน ศิลาจารึกสมัยสุโขทัย และใน หนังสือไตรภูมิพระร่วง
ได้กล่าวถึงหัวนอนคือทิศใต้ ส่วนทิศปลายตีนคือทิศเหนือ
เมื่อคนเป็น ๆ นอนหันหัวไปทางทิศใต้
จึงจำเป็นอยู่เองที่คนตายจะต้องหันหัวสู่ทิศเหนือ
เวลาฝังศพจึงต้องเอาหัวคนตายไปทางทิศเหนือหรือทิศตะวันตก

เมื่อทิศใต้เป็นทิศมงคลและเป็นทิศหัวนอนของคนโบราณ
มีชื่อว่าทักษิณ ซึ่งแปลว่า ขวาหรือความเจริญ
และทานอันเป็นผลบุญที่อุทิศให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว
จึงเรียกว่า “ทักษิณานุประทาน”

การเวียนขวา เป็นการแสดงออกซึ่งความเคารพอย่างสูงสุด
และนับเป็นมงคลแก่ผู้เวียนที่จะก่อให้เกิดสิริสวัสดิ์แก่ตน
กล่าวกันว่ามีมาครั้งโบราณกาลตามคติของทั้งพุทธและพราหมณ์

สำหรับในทางพระพุทธศาสนานั้น
เชื่อกันว่าแต่เดิมการเวียนขวาเป็นธรรมเนียมของเทวดาที่นับเป็นผู้ริเริ่มขึ้น

กล่าวคือ เมื่อท่านเหล่านั้นต้องการแสดงความเคารพในสิ่งใดอย่างสูงสุด
ก็จะพากันทำอย่างนี้ เช่น เมื่อประสงค์จะเข้าเฝ้าพระบรมศาสดา
ก็จะเหาะลงมาใกล้จะถึงที่พำนักของพระองค์
โดยกำหนดให้ถึงพื้นเสียก่อนแต่ไกล
แล้วค่อยๆ เดินเข้าไปหา

เมื่อเข้าใกล้ได้ระยะก็จะประนมมือแล้วเดินประทักษิณสิ้นจำนวนสามรอบ
จากนั้นก็จะไปยืนยังที่อันสมควรข้างหนึ่งด้วยอาการสำรวม
แล้วจึงเอ่ยสัมโมทนียกถากับพระพุทธองค์
(แต่ในบางคราวพระพุทธเจ้าก็ทรงตรัสทักขึ้นก่อน
ด้วยทรงถือธรรมข้อหนึ่งว่า ปุพพภาสี คือ ทักทายก่อน
และ อุตตานมุขี คือ มีใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใส)

ดังนั้น การแสดงความเคารพองค์สถูปเจดีย์จึงนิยมการเดินเวียนขวารอบองค์เจดีย์
หรือการเวียนเทียนสมโภชก็เวียนขวา เรียกว่า ทักษิณาวรรต

พระระเบียงที่มีอยู่รอบพระสถูปเจดีย์หรือพระอุโบสถ พระวิหาร
จึงมีไว้เพื่อพุทธศาสนิกชนเดินทักษิณาวรรตบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้น ๆ
ส่วนบนฐานชั้นล่างขององค์พระเจดีย์หรือพระปรางค์
ที่มีทางเดินโดยรอบเรียกว่าฐานประทักษิณ
คือ ฐานที่มีไว้สำหรับผู้ไปบูชาเดินเวียนขวาโดยรอบ

ในกาลต่อมาในสังคมชาวพุทธ
เมื่อมีการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาอันเป็นมงคล
หรือทำบุญเนื่องในวันสำคัญทางศาสนา จึงมีการกำหนดให้
พุทธศาสนิกชนจะพร้อมใจกันเดินเวียนขวา (ทักษิณาวรรต) ๓ รอบ
(หมายถึง การระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย ๓ ประการ
อันประกอบด้วย พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์)

เพื่อแสดงความเคารพสักการะต่อสถานที่อันเป็นศาสนาสถาน และศาสนวัตถุ
อาทิ โบสถ์ วิหาร เจดีย์ หรือพระบรมสารีริกธาตุ เป็นต้น
ซึ่งเป็นเครื่องระลึกถึงองค์พระบรมศาสดาด้วยการแสดงการสักการะอย่างสูงสุดนี่เอง

ส่วน การเวียนซ้าย หรือ อุตราวรรต นั้น นิยมใช้ในงานอวมงคล
เช่นการนำโลงศพเวียนซ้ายรอบจิตกาธานอันเป็นการลาลับโลกนี้ไป
หรือใช้ในพิธีถอนในวิชาไสยศาสตร์ เช่น การถอนฝี
ผู้ทำการรักษาจะเอานิ้วมือชี้ลากวนซ้ายไปรอบ ๆ ฝีจึงจะหายนั่นเอง

ส่วนเรื่องของราหูนั้น
ในทางโหราศาสตร์ แท้จริงแล้วดาวราหู ไม่ใช่ดาว
แต่เป็นตำแหน่งหนึ่งบนท้องฟ้า
ที่มีลักษณะการการโคจร ย้อนจักรราศี คือ จากซ้ายมาขวา
ซึ่งสวนทางกับของดาวเคราะห์อื่นๆที่โคจรตามจักรราศีในวิถีปกติ
คือจากขวามาซ้ายค่ะ

ขอพระคุณมากครับคุณกุหลาบขาว ท่านเป็นจิ๊กซอว์ชิ้นสำคัญเลยครับ เหมือนหงายของที่คว่ำ ผมอนุโมทนาแก่กัลยาณมิตรทุกท่านที่ให้ความกระจ่าง ทำให้ผมรู้สึกว่าโลกใบนี้มันกว้างขึ้นอีกเยอะเลยครับ

ปิดกระทู้ต้วเอง ได้งามจริง ๆ

เห็นตั้งชื่อไผ่ ...ว่าแต่ใช่ไผ่ พงศธร ที่ร้องเพลงสาวกันตรึมรึเปล่าครับ ??

ธรรมสวัสดี และยินดีที่ได้รู้จักค่ะ คุณไผ่...

ยินดีค่ะคุณไผ่
และต้องขอขอบพระคุณคุณไผ่เช่นกันนะคะสำหรับคำถามนี้
ที่ทำให้กุหลาบสีชาเองก็ได้รู้มากขึ้น
เพราะได้มีโอกาสต้องสืบค้น เรียบเรียงและนำมาโพสต์ไว้ในนี้ค่ะ

โดยส่วนตัวคิดว่าทุกท่านในที่นี้
ไม่ว่าจะเป็น ผู้ก่อตั้ง ทีมงาน ผู้ทรงคุณวุฒิ
ที่สำคัญคือ "สมาชิกทุกท่าน"
ล้วนเป็นเสมือนจิ๊กซอว์ที่มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่ากันทั้งสิ้น

เพราะหากขาดชิ้นใดชิ้นหนึ่งไป
ก็คงไม่สามารถทำให้ http://www.dhammajak.net
ได้ขับเคลื่อนไปจนเติบโต เป็นภาพที่งดงาม...เช่นนี้