อธิปติ หรืออธิบดี นี้เป็นธรรมที่ใหญ่ยิ่ง เป็นประธาน เป็นผู้นำความสำเร็จมาให้อย่างจงได้อย่างแน่นอน เมื่อมีอธิบดีแล้ว สิ่งใดที่จะไม่เป็นสำเร็จนั้นหามิได้เลย
ความเป็นอธิบดีนั้นมี ๔ คือ
ฉันทะ, วิริยะ, จิตตะ, วิมังสา,
ดังมีพระบาลี ว่า
ฉนฺทวโต กึ นามกมฺมํ น สิชฺฌติ
เมื่อมีฉันทะแล้ว สิ่งใดจะไม่สำเร็จ เป็นไม่มี

วิริยวโต กึ นามกมฺมํ น สิชฺฌติ
เมื่อมีวิริยะแล้ว สิ่งใดจะไม่สำเร็จ เป็นไม่มี

จิตฺตวโต กึ นามกมฺมํ น สิชฺฌติ
เมื่อมีจิตจดจ่อแล้ว สิ่งใดจะไม่สำเร็จ เป็นไม่มี

ปญฺญาวโต กึ นามกมฺมํ น สิชฺฌติ
เมื่อมีปัญญาแล้ว สิ่งใดจะไม่สำเร็จ เป็นไม่มี

อธิบดี นั้นเป็นใหญ่ เป็นผู้นำในสภาวธรรมที่เกิดร่วมกันในกิจการงานอันเป็นส่วนรวมทั้งหมด ไม่เฉพาะแต่ในการงานอันเป็นหน้าที่ของผู้หนึ่งผู้ใดแต่ผู้เดียว เมื่อเป็นใหญ่ยิ่งกับเป็นผู้นำในกิจการนั้นอันการส่วนรวมแล้ว การงานในหน้าที่โดยเฉพาะของของธรรมอื่นๆ ที่เกิดพร้อมกัน ก็ต้องดำเนินให้เป็นไปให้คล้อยตามวัตถุประสงค์ของผู้เป็นใหญ่ผู้เป็นประธานอีกด้วย ดังนั้นอธิบดีจึง มีได้ เป็นได้ เกิดได้ในกิจการงานอย่างหนึ่งเพียงครั้งละ ๑ เท่านั้น จะไม่เกิดพร้อมกันในเวลาเดียวกัน เพราะถ้าการงานอย่างเดียวจะมีผู้เป็นใหญ่ เป็นประธาน หรือเป็นผู้นำ หลายคน ก็อาจทำให้กิจการนั้นๆ ไม่สำเร็จไปตามความมุ่งหมาย

อนุโมทนาค่ะ