กรัชกาย นี่ชอบถามและแตกประเด็นให้เป็นหลายเรื่องในเรื่องเดียวกัน ทำของสั้นให้เป็นของยาว ทำของน้อยให้เป็นของมาก ทำของง่ายให้เป็นของยาก จนติดนิสัย

ดังที่ท้วงติงไว้ กระทู้หัวข้ออานาปานสติ ก็จะบอกเรื่องอื่นไว้พอให้รู้จัก แต่จะพูดกันให้มากในเรื่องอานาปานสตินะครับ

สติปัฏฐาน....สติ+อุปัฏฐาน.......ฐาน ที่ตั้งที่เกิดแห่งสติ มีอยู่ 4 ฐาน คือ กาย เวทนา จิต ธรรม

กัมมัฏฐาน....กัมมะ + อุปัฏฐาน ฐาน ที่ตั้งที่เกิดแห่งการกระทำ มี 2 อย่างคือ

ก.สมถะกัมมัฏฐาน....ฐาน ที่ตั้งแห่งการเกิดสมาธิ ที่นิยมกันมาแต่โบราณมี 40 อย่าง
กรรมฐาน 40 แบ่งเป็น 7 หมวดคือ

1. กสิณกรรมฐาน 10 อย่าง

2. อสุภกรรมฐาน 10 อย่าง

3. อนุสสติกรรมฐาน 10 อย่าง

4. พรหมวิหารกรรมฐาน 4 อย่าง

5. อรูปกรรมฐาน 4 อย่าง

6. อาหาเรปฏิกูลสัญญา 1 อย่าง

7. จตุธาตุววัฏฐาน 1 อย่าง

รวมทั้ง 7 หมวดเป็น 40 อย่างพอดี

ข.วิปัสสนากัมมัฏฐาน วิ = วิเศษ.......ปัสสนา. ทัศนา = ดู เห็น รู้ กัมมัฏฐาน = ที่ตั้งที่เกิดแห่งการกระทำ
การสังเกต ดูให้เห็นให้รู้สิ่งวิเศษอันเป็นต้นเหตุให้เกิดกรรมหรือการกระทำ

สิ่งวิเศษอันเป็นต้นเหตุให้เกิดการกระทำ คือธรรมะทั้งหลาย ที่เกิดขึ้นภายในกายในจิตมีปรมัตถธรรม 4 ธาตุ 4 ขันธ์ 5 อายตนะ 12 กิเลส 1,500 ตัณหา 108 สามัญลักษณะ 3 เป็นต้น

รู้แล้ว ถอนเหตุแห่งการกระทำได้ ก็ไม่ทุกข์ ถึงสุขอันเป็นอมตะ คือนิพพาน

อานาปานสติภาวนา การเจริญสติอยู่กับลมหายใจเข้าออก

เป็นวิธีการภาวนาที่ทำให้เกิดทั้งสมาธิและปัญญา พาให้หลุดพ้นจากเหตุแห่งทุกข์ได้ ถ้าเข้าใจเทคนิคปฏิบัติ ตามแนวทาง 16 ขั้นตอนในอานาปานสติสูตร

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ย่อมมีภิกษุในภิกษุสงฆ์นี้ ที่เป็นผู้ประกอบความเพียรในอันเจริญอานาปานาสติอยู่ ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก
ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้
ภิกษุที่เจริญสติปัฏฐาน ๔ แล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญโพชฌงค์ ๗ ให้บริบูรณ์ได้
ภิกษุที่เจริญโพชฌงค์ ๗ แล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญวิชชาและวิมุตติให้บริบูรณ์ได้ ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้วอย่างไรทำให้มากแล้วอย่างไร จึงมีผลมาก มีอานิสงส์มาก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ อยู่ในป่าก็ดี อยู่ที่โคนไม้ก็ดี อยู่ในเรือนว่างก็ดี นั่งคู้บัลลังก์ตั้งกายตรง ดำรงสติมั่นเฉพาะหน้า
1.เธอย่อมมีสติหายใจเข้า มีสติหายใจออก เมื่อหายใจเข้ายาว ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้ายาว หรือเมื่อหายใจออกยาว ก็รู้ชัดว่าหายใจออกยาว
2.เมื่อหายใจเข้าสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้าสั้น หรือเมื่อหายใจออกสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจออกสั้น
3.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจออก
4.สำเหนียกอยู่ ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจเข้า ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจออก
5.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดปีติ หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นกำหนดรู้ปีติ หายใจออก
6.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้สุข หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้สุข หายใจออก
7.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิตสังขารหายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิตสังขาร หายใจออก
8.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักระงับจิตสังขาร หายใจเข้า ว่าเราจักระงับจิตสังขาร หายใจออก
9.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิต หายใจ ว่าเราจักเป็นกำหนดรู้จิต หายใจออก
10.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักทำจิตให้ร่าเริง หายใจเข้า ว่าเราจักทำจิตให้ร่าเริง หายใจออก
11.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักตั้งจิตมั่น หายใจเข้า ว่าเราจักตั้งจิตมั่น หายใจเข้า
12.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเปลื้องจิต หายใจเข้าว่าเราจักเปลื้องจิต หายใจออก
13.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความไม่เที่ยง หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความไม่เที่ยง หายใจออก
14.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความคลายกำหนัด หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความคลายกำหนัดหายใจออก
15.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความดับกิเลส หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความดับกิเลส หายใจออก
16.สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้พิจารณาความสละคืนกิเลส หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความสละคืนกิเลส หายใจออก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้วอย่างนี้ ทำให้มากแล้วอย่างนี้แล จึงมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้วอย่างไร? ทำให้มากแล้วอย่างไร? จึงบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้?
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมัยใด เมื่อภิกษุหายใจเข้ายาว ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้ายาว หรือเมื่อหายใจออกยาวก็รู้ชัดว่า หายใจออกยาว เมื่อหายใจเข้าสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจเข้าสั้น หรือเมื่อหายใจออกสั้น ก็รู้ชัดว่า หายใจออกสั้น
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้กองลมทั้งปวง หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจเข้า ว่าเราจักระงับกายสังขาร หายใจออก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในสมัยนั้น ภิกษุชื่อว่า พิจารณาเห็นกายในกายมีความเพียร รู้สึกตัว มีสติกำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวลมหายใจเข้าลมหายใจออกนี้ ว่าเป็นกายชนิดหนึ่งในพวกกาย
เพราะฉะนั้นแล ในสมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นกายในกายมีความเพียร รู้สึกตัว มีสติกำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมัยใด ภิกษุสำเหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้ปีติ หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้ปีติ หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้สุข หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้สุข หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิตสังขาร หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิตสังขาร หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักระงับจิตสังขาร หายใจเข้า ว่าเราจักระงับจิตสังขาร หายใจออก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในสมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนา มีความเพียร รู้สึกมีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวการใส่ใจลมหายใจเข้า ลมหายใจออกเป็นอย่างดีนี้ ว่าเป็นเวทนาชนิดหนึ่ง ในพวกเวทนา
เพราะฉะนั้นแล ในสมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนา มีความเพียร รู้สึกตัวมีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมัยใด ภิกษุสำเหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิต หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้กำหนดรู้จิต หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักทำจิตให้ร่าเริง หายใจเข้า ว่าเราจักทำจิตให้ร่าเริง หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักตั้งจิตมั่น หายใจเข้า เราจักตั้งจิตมั่น หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเปลื้องจิต หายใจเข้า เราจักเปลื้องจิต หายใจออก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในสมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าพิจารณาเห็นจิตในจิต มีความเพียร รู้สึกตัว มีสติกำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราไม่กล่าวอานาปานสติแก่ภิกษุผู้เผลอสติ ไม่รู้สึกตัวอยู่
เพราะฉะนั้นแล ในสมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่าพิจารณาเห็นจิตในจิต มีความเพียร รู้สึกตัว มีสติกำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมัยใด ภิกษุสำเหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความไม่เที่ยง หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความไม่เที่ยง หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความคลายกำหนัด หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความคลายกำหนัด หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความดับกิเลส หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความดับกิเลส หายใจออก
สำหนียกอยู่ ว่าเราจักเป็นผู้ตามพิจารณาความสละคืนกิเลส หายใจเข้า ว่าเราจักเป็นตามพิจารณาความสละคืนกิเลส หายใจออก
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในสมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าพิจารณาเห็นธรรมในธรรม มีความเพียร รู้สึกตัวมีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ เธอเห็นการละอภิชฌาและโทมนัสด้วยปัญญาแล้ว ย่อมเป็นผู้วางเฉยได้ดี
เพราะฉะนั้นแล ในสมัยนั้น ภิกษุจึงชื่อว่า พิจารณาเห็นธรรมในธรรม มีความเพียร รู้สึกตัวมีสติ กำจัดอภิชาฌาและโทมนัสในโลกเสียได้อยู่ ฯ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้วอย่างนี้ ทำให้มากแล้วอย่างนี้แล ชื่อว่าบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้ ฯ

คุณน้ำเขียน





ใช่ค่ะเราก็จะพูดอย่างนี้แหละค่ะ แต่พูดไม่ถูก
พอตอนนี้รู้หลักในการฝึกแล้ว เหมือนสติไม่ค่อยจะฟุ้ง คือรู้สึกได้เลยไม่เหมือนแต่ก่อน
มีความรู้สึกว่า เหมือนเราคุมสติ-คุมจิตของตัวเราเองได้ โดยไม่ต้องบังคับ

ที่สำคัญ ที่เคยบอกกับคุณเต้ไว้
เรื่องให้พยายามหยุดสร้างเหตุนอกตัว

คุณน้ำใช่หมายถึง เราชอบไปมองการกระทำของคนอื่นใช่หรือปล่าวค่ะ
ถ้าใช่เหตุนี้ เหตุผลคือเรามักจะดูการกระทำของคนอื่น แล้วก็นำมาพิจารณาธรรมว่า
มนุษย์กับกิเลสเป็นของที่คู่กัน แล้วเราจะทำอย่างไง
ให้กิเลสนั้นเหลืออยูในตัวเองน้อยที่สุด
ซึ่งบางครั้ง เราก็นึกตำหนิตัวเราเองเหมือนกันว่า"เรานี่ใช้ไม่ได้"

เป็นการคาดเดาเอาเองน่ะคุณเต้
จะรู้ว่า ใช่ตามที่คิดไว้หรือไม่ ต้องเจอของจริงก่อน จึงจะตอบตัวเองได้
หากยังไม่เจอของจริง ล้วนเป็นการคาดเดาเอาเอง

อย่าไปมัวให้ค่ากับกิเลสว่า เหลือมากน้อยแค่ไหนเลย

คุณกรัชกายเขียน



คุณกรัชกายกำลังจะบอกว่า ในสติปัฏฐาน อานาปานสติ กัมมัฏฐาน3อย่าง
ต้องอาศัยกันและกันแบบนั้นใช่หรือปล่าวคะ

ยังงี้ครับ ความหมายของกัมมัฏฐาน ครอบคลุมทั้งอานาปานสติ ทั้งสติปัฏฐาน
กัมมัฏฐาน แปลว่า ที่ทำงานของจิต หรือที่ให้จิตทำงาน ดังนั้นทั้งอานาปานสติ ทั้งสติปัฏฐาน เรียกว่า กรรมฐาน ได้

อานาปานะ ได้แก่ ลมหายใจเข้าออก เติมสติเข้าไป ก็เป็นอานาปานสติ อานาปานสติ แปลว่า สติกำหนดลมหายใจเข้าออก ลมหายใจเข้าออกก็เรียกว่า กรรมฐาน เพราะเป็นที่ทำงานของจิต

สติปัฏฐาน = สติ+ปัฏฐาน สติปัฏฐาน แปลว่า ที่ตั้งของสติ ฯลฯ สติ แปลว่า การระลึก การระลึกได้ นึกถึง นึกไว้ ไม่เผลอ ปัฏฐาน แปลว่า ที่ตั้ง สติปัฏฐาน ก็แปลว่าที่ตั้งของสติ ที่ตั้งของสติในที่นี้ มี 4 แห่ง

-กายานุปัสสนา การตามดูรู้ทันกาย การพิจารณากาย
-เวทนานุปัสสนา การตามดูรู้ทันเวทนา การพิจารณาเวทนา
-จิตตานุปัสสนา การตามดูรู้ทันจิต การพิจารณาจิต
-ธรรมานุปัสสนา การตามดูรู้ทันธรรม การพิจารณาธรรม

กาย- เวทนา- จิต - ธรรม - แต่ละแห่งละจุด เรียกว่า กรรมฐาน ได้ เพราะเป็นที่ให้จิตมันทำงาน

(ธรรมในข้อธรรมานุปัสสนา ได้แก่ ธรรมารมณ์ หมายถึง ความรู้สึกนึกคิดในใจทุกอย่างทั้งดีไม่ดี ทั้งกุศลอกุศล ชอบใจ ไม่ชอบใจ)

อานาปานสติ (ลมหายใจเข้าออก) ก็อยู่ในกาย (กายานุปัสสนา) หลักปฏิบัติมีอันเดียวคืออานาปานสติ




................

สังเกตหน้าที่และความหมายคำว่าสติอีกหน่อย

สติ มีหน้าที่ดึงอารมณ์มาสู่จิต เหนี่ยวอารมณ์ไว้กับจิต คุมหรือกำกับจิตไว้กับอารมณ์ ตรึงเอาไว้ไม่ยอมให้ลอยผ่านหรือคลาดกันไป จะเป็นการดึงมาซึ่งอารมณ์ที่ผ่านไปแล้ว หรือดึงไว้ซึ่งอารมณ์ที่ผ่านไปก็ได้ สติจึงมีขอบเขตความหมายคลุมถึง การระลึก นึกถึง นึกไว้ นึกได้ ระลึกได้ ไม่เผลอ


สติ ด้านหนึ่ง แปลกันว่า recall, recollection อีกด้านหนึ่งว่า mindfulness

(จากพุทธธรรมหน้า 19 บ้าง หน้า 764 บ้าง)

ดูลุงสมพรฝึกลิงอีกที

http://www.youtube.com/watch?v=Z9O-Wzvijss

เชือก เปรียบเสมือนสติสัมปชัญญะ คอยดึง ตรึงจิตไว้กับอารมณ์
สติ มีหน้าที่ดึงอารมณ์มาสู่จิต เหนี่ยวอารมณ์ไว้กับจิต คุมหรือกำกับจิตไว้กับอารมณ์ ตรึงเอาไว้ไม่ยอมให้ลอยผ่านหรือคลาดกันไป จะเป็นการดึงมาซึ่งอารมณ์ที่ผ่านไปแล้ว หรือดึงไว้ซึ่งอารมณ์ที่ผ่านไปก็ได้ สติจึงมีขอบเขตความหมายคลุมถึง การระลึก นึกถึง นึกไว้ นึกได้ ระลึกได้ ไม่เผลอ