ยกตัวอย่างขยายความได้ว่า ..

เมื่อผู้ปฏิบัติได้รับการกระทบจนเกิดผัสสะทางทวารใดๆก็ตามแล้วนั้น ให้ใช้สติเข้าประกอบจิตที่เป็นผู้รับรู้ผัสสะ เพื่อสำรวมในการรับการกระทบ คือสักแต่ว่ารู้ และรู้ชัดในการกระทบ ไม่วิ่งออกไปปรุงแต่งกิเลสคือตัณหาต่อ

(คือไม่ส่งจิตออกนอก ตามสำนวนขององค์หลวงปู่ดูลย์)

ซึ่งจะทำให้จิตที่เกิดหลังจากการกระทบ ไม่ตกลงไปในข้างอกุศลจิต "หลง" หรือฟุ้งไปด้วยโมหะเป็นตัวยืนพื้นขึ้นมา .. ก่อนที่จะปรุงต่อด้วยราคะ (อภิชฌา) หรือโทสะ (โทมนัส)

(ซึ่งตรงนี้ในทางอภิธรรมเรื่องวิถีจิต ไม่ว่าจะเป็นปัญจทวารวิถีหรือมโนทวารวิถี สามารถวิเคราะห์และสังเคราะห์ขบวนการที่เกิดขึ้น รวมถึงผลต่อเนื่องของวิถีจิตได้อย่างพิสดารหลากหลายนะครับ แต่ขอเว้นไว้ก่อนเพราะจะทำให้เนื้อหาอ่านยากเกินไป ไว้ถ้ามีเวลาจะเสริมเพิ่มรายละเอียดอีกที)

เช่น เมื่อชายหนุ่มเห็นหญิงสาวเดินมา

ให้สำรวมการเห็น คือให้สักแต่ว่า “เห็น” ไม่ถือเอาว่า เห็น “สาวสวย” (คือไม่ถือเอาโดยนิมิต คือเครื่องหมายหยาบที่ทำให้เกิดกิเลส ที่เป็นส่วนรูปร่างสัณฐานในภาพรวม)

หรือเห็น “หน้าสวย – จมูกสวย – ผิวสวย – เสื้อผ้าสวย ฯลฯ” (คือไม่ถือเอาโดยอนุพยัญชนะ คือ เครื่องหมายละเอียดที่ทำให้เกิดกิเลส ที่เป็นส่วนประกอบของรูปร่างสัณฐานนั้น) ตามพุทธพจน์ แล้วจิตไหลตามไปปรุงแต่งราคะขึ้นมา

นี่คือการมีสติคุ้มครองรักษาทวาร ที่ถ้าไม่รักษาแล้ว “จะเป็นเหตุให้อกุศลธรรมอันลามก คือ อภิชฌาและโทมนัสครอบงำ” ตามคำของพระบรมครู

คราวนี้ผู้ปฏิบัติอาจจะแย้งว่า ..

สิ่งนี้มันยากจริงๆน๊ะ จะทำได้เหรอ เพราะจิตเรานั้นมันเร็วมาก เห็นผู้หญิงสวยเดินมามันไม่เคยหยุดให้แค่เห็นได้เลยนี่หน่า จิตเจ้ากรรมชอบตามไปปรุงแต่งจนรู้สึกไหวๆเยิ้มๆเคลิ้มๆ หรือตื่นเต้นวาบหวิวอยู่ภายในเพียงชั่วแวบเดียวที่เห็นสาวสวยแล้ว

ลองนึกถึงเวลาเห็นภาพสาวสวยสุดเซ็กซี่นุ่งน้อยห่มน้อยตามปกหนังสือที่เกลื่อนแผงอยู่ในโลกปัจจุบันที่วัตถุกามระบาดไปทั่วนี้ดูซิครับ ถ้าเป็นจิตที่ไม่ได้ฝึกสติมาดีแล้ว เมื่อมองเห็นปุ๊ป จะเกิดอาการฉ่ำเยิ้มในจิต (คือการเกิดขึ้นของตัณหา)

รู้สึกถึงแรงดึงดูดของรูปที่มีต่อนัยน์ตา (คือการเกิดขึ้นของ อุปาทาน) ถึงแม้ว่าทั้งแผงจะมีหนังสืออื่นๆอีกมากมาย ก็ไม่ดึงดูดตาและใจได้เท่า

จนเกิดอาการทะยานไหวเสียวแวบขึ้นในจิต (คือการเกิดขึ้นแห่งภพ และชาติ) ซึ่งเป็นภาพรวมๆที่เกิดขึ้นภายในชั่วนาโนวินาที

แต่สำหรับผู้ที่ฝึกสติมาดีพอสมควรแล้ว โดยเฉพาะในระดับสกทาคามีมรรคบุคคลที่ผ่านโสดาปัตติผลมาแล้วนั้น สติ (สตินทรีย์) ได้พัฒนาแก่กล้าขึ้นมาพอสมควรที่จะตามเห็นได้ถึงจิตที่ไหว “ส่งออกนอก” ไปอยู่ที่รูปที่เห็นนั้น จนถึงการปรุงแต่งกิเลสต่างๆได้

(คือ โดนกิเลสเอาไปกินแล้ว แต่ยังสามารถตามทันไม่ให้เลยเถิดจนละเมิดศีลออกมาทางกายวาจา ซึ่งจะต้องฝึกสติต่อไปให้ just สักแต่ว่าเห็นให้ได้ในขั้นสกทาคามีมรรค จนถึงอนาคามีผล ถึงจะเกิดสภาพ “สักแต่ว่าเห็น” ได้อย่างถาวร)

นี่พูดถึงระดับโสดาบันที่สติยังไม่แก่รอบดีนะครับ คือเมื่อสัมผัสวัตถุกามด้วยตา (หรือผัสสะอื่นๆทางอายตนะอื่นๆ) แล้วไม่สามารถ "สักแต่ว่าสัมผัส" ได้ แต่ก็ยังมีสติ "ตาม" ทันการเกิดขึ้นของตัณหาภายในชั่วแวบที่เกิดขึ้น

ส่วนในระดับที่สูงขึ้นไป เช่นในระดับสกทาคามีที่กำลังปฏิบัติในอนาคามีมรรคจนจะได้อนาคามีผล หรือในระดับที่ได้อนาคามีผลแล้วนั้น

สติจะเข้ามาคุ้มครองจิตให้ "สักแต่ว่าสัมผัส" ทางอายตนะทั้ง ๕ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ได้จริงๆ คือสติจะตามทันจนเข้ามาคุ้มครองจิตอยู่ได้ตลอดเวลา อินทรียสังวรศีลในอายตนะ ๕ จึงไม่พร่องโดยประการทั้งปวง

(แต่ทางอายตนะสุดท้าย คือทางใจนั้น ในระดับอนาคามีแล้ว จะสามารถ "สักแต่ว่าสัมผัส" ได้เฉพาะที่ผ่านทางปสาทรูปทั้ง ๕ (คือ ปัญจทวารวิถี) และธรรมารมณ์อย่างหยาบที่ไม่เป็นราคะและปฏิฆะ (เพราะราคะและปฏิฆะได้สำรอกไม่มีเหลือแล้ว จึงไม่เกิดขึ้นอีกเป็นธรรมารมณ์ในมโนทวารวิถี)

คือ แม้ในขณะหลับ สติก็จะเข้าไปคุ้มครองจิตได้

แต่ไม่สามารถ "สักแต่ว่าสัมผัส" ในธรรมารมณ์ ละเอียด ที่เกิดเฉพาะทางใจ (มโนวิญญาณวิถี) ได้

เช่น เมื่อเข้าฌานแล้วเกิดสุขสงบ ก็ยังมีความยินดีในสุขสงบแห่งฌานอยู่ ไม่ได้สัมผัสในสุขสงบอย่างเป็นกลาง แต่ก็ยังมีสติ รู้เท่าทันในความยินดีพอใจนั้น (คือรู้ว่ายินดีพอใจ แต่ยังละได้ไม่ขาด ฯลฯ))

ดังนั้น รายละเอียดในวิธีปฏิบัติตามแผนที่หลักของพระบรมครู ที่หาได้จากแผนที่รองของพ่อแม่ครูอาจารย์ก็คือ การฝึก "รู้ในตัวรู้" ที่องค์หลวงปู่ดูลย์ท่านได้เมตตาขยายความไว้นั่นเอง ซึ่งขอตัดท่อนมาจากหนังสือ "อตุโล ไม่มีใดเทียม" http://www.nkgen.com/517.htm ดังนี้ครับ

"ในทางปฏิบัติที่ว่า ปฏิบัติจิต ปฏิบัติใจ โดยให้ใจอยู่กับใจนี้ ก็คือให้มีสติกํากับใจให้เป็นสติถาวร ไม่ใช่เป็นสติคล้ายๆ หลอดไฟที่จวนจะขาด เดี๋ยวก็สว่างวาบ เดี๋ยวก็ดับ เดี๋ยวก็สว่าง แต่ให้มันสว่างติดต่อกันไปตลอดเวลา เมื่อสติมันติดต่อกัน(webmaster- เป็น สัมมาสมาธิ คือประกอบด้วยความตั้งมั่น)ไปอย่างนี้แล้ว ใจมันก็มีสติควบคุมอยู่ตลอดเวลา เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "อยู่กับตัวรู้ตลอดเวลา" ตัวรู้ก็คือ "สติ" นั่นเอง หรือจะเรียกว่า "พุทโธ" ก็ได้ พุทโธที่ว่า รู้ ตื่น เบิกบาน ก็คือตัวสตินั่นแหละ" (น.๔๖๙)

แล้วมาต่อในส่วนการปฏิบัติให้เกิดอินทรียสังวรและสติสัมปชัญญะ ด้วยการ "รู้ลงในตัวรู้" หรือ "รู้ลงที่ใจ" ตามคำสอนของหลวงปู่ดูลย์และหลวงปู่เทสก์กันต่อในคราวหน้า

เจริญในธรรมครับ

อนุโมทนาสาธุ เข้ามาอ่านเจ้าค่ะ

การข้ามพ้นจากปุถุชนสู่อริยะ เมื่อการปฏิบัติดำเนินถึงช่วงสุดท้ายผู้ปฏิบัติจะพบความดับ (หมดสติ)ชั่วขณะ และไม่ใช่การเผลอสติ เพราะก่อนจะพบความดับยังมีสติสมบูรณ์ ฃึ่งจุดนี้มีการเข้าใจผิดกันมาก แต่อย่างไรก็ตามเมื่อเข้าใจว่าเป็นอริยะแต่ยังเป็นปุถุชน เดี๋ยวความเป็นปุถุชนก็แสดงออกมา เพราะความเป็นอริยะเกิดจากกิเลสถูกมรรคประหารเป็นสมุทเฉทแล้ว จะไม่กลับมาอีก เหมือนเกิดใหม่ไม่ใช่คนเิดิมอีกต่อไปการเข้าถึงความเป็นอริยะ ชัดที่สุดคือ สักกายทิฐิ เข้าใจว่าขันธ์ 5 เป็นตัวตน เมื่อสักกายะทิฐิถูกทำลาย ศูนย์กลางของความรู้สึกจะหายไป ความรู้สึกจะกระจาย แต่ไม่ใช่อรูปเพราะอรูปยังมีการกระจายออกจากศูนย์กลาง เมื่อเราไม่ได้คิดจากศูนย์กลาง ความคิดจะเป็นเหตุเป็นผลตามความจริงมากขึ้น เพราะความมีส่วนได้ส่วนเสียจากความคิดและการกระทำอันเกิดจากสักายะทิฐิหมดลงนั่นเอง

ศูนย์กลาง...อันมีกายเป็นเป้าหมายให้รักษา

ศูนย์กลาง...อันเป็นอวิชชาเป็นพลังงาน

หากเข้าใจปฏิจจสมุปบาท...แล้ว...จะไม่ต้องทำอะไรอีก

แต่ที่ต้องทำอะไรอยู่...เพราะยังต้องเข้าใจให้จริง

ศูนย์กลางที่หายไป นำความสุขมาให้ ศูนย์กลางนี้คือเครื่องจองจำ ให้สรรพสัตว์น้อยใหญ่ต้องว่ายเวียนวนในวัฎฎะไม่สิ้นสุด ไม่เห็นฝั่ง บัดนี้ความโศกจะไม่มีอำนาจดังเดิมแล้ว ได้ปลดของหนักลงบ้างแล้ว จึงขอเทิดทูนผู้นำแสงสว่างมาให้จนสามารถสลายความมืดลังเลสงสัย และจะไม่หลงเข้าใจผิดในการปฎิบัติเพื่อการเดินทางสู่ฝั่ง นอกเหนือจาก ศูนย์กลางที่หายไปแล้ว ความปรารถนาอย่างแรง อันเป็นเหตุให้เกิดความไม่พอใจในระดับเดียวกันก็หายไปด้วย ถึงแม้ยังมีบางส่วนที่เหลืออยู่แต่ก็ทำอันตรายไม่ได้มาก จึงปิดอบายได้เด็ดขาด

อนุโมทนาครับ ช่วยลงอุบายของหลวงปู่หน่อยครับในท่อนสุดท้าย รออ่านครับ

การรู้ที่แช่รู้ทำให้เกิดอุปาทาน ( การปรุงแต่งยึดถือจากสภาพรู้ ) เช่น ขณะเราหลับตา แล้วเอามือสัมผัสวัตุถุ โดยผู้สัมผัสไม่รู้ว่าเป็นวัตถุใด ในที่นี้เป็นแก้ว หาใช้ฝ่ามือแตะ เป็นขณะๆ ประมาณ 1-2 วินาที เราจะพบกับความแข็ง ไม่ว่าชนชาติใดๆ ก็จะรับรู้อย่างเดียวกัน ฃึ่งเป็นสภาวะปรมัติ โดยที่จิตจะเกิดรู้ที่เป็นกลาง แต่หากเราใช้ฝ่ามือรูปคลำอย่างต่อเนื่อง เราจะรู้สึกว่าเป็นแก้ว ความรู้สึกนี้เกิดจากการดึงเอาสัญญา(ความจำได้หมายรู้) มาใช้และปรุงแต่ง สรูปผลว่าเป็นแก้ว ต่างชาติก็เรียกชื่อต่างๆ กัน อันนี้คือบัญญัติ หากรู้สึกผิวขรุขระก็จะเกิดความไม่ชอบ ไม่อยากสัมผัสอีก เกิดกระบวนการปฎิจสมุปบาทอย่างครบวงจร
ประเด็นอยู่ที่ว่าการรู้สิ่งใดต่อเนื่องนานๆ โดยไม่รู้จักการปล่อยวาง หรือการเปลี่ยนอารมณ์บ้าง จะเกิดตัณหา อุปาทานต่อสภาพรู้ จากสัมมาจะเริ่มเปลี่ยนเป็นมิจฉาในทันที ดังนั้นธรรม 3 องค์จึงต้องทำงานร่วมกันจึงจะสมบูรณ์ คือ สติ สัมปชัญญะ และละอุปาทาน
สวัสดีครับ คุณ student
สำหรับ การรู้ลงที่รู้ หรือรู้ลงที่ใจ ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า ลำดับเหตุการณ์ ที่สามารถจะเกิดสภาวะรู้จะเรียงลาดเป็นลำดับ โดยเริ่มจากการรู้กายและจิตที่แสดงสภาวะนิวรณ์ จนกระทั่งเกิดการรู้สภาวธรรมในฌาน ชึ่งคือสุขเวทนา ต่อจากนั้นจะเป็นการรู้จิต และธรรมารมณ์ ชึ่งในส่วนของธรรมารมณ์ จะเป็นส่วนลึกที่บงการให้เกิดความรู้สึกนึกคิด หากมีสติสัมปชัญญะที่หยั่งลงรู้อย่างต่อเนื่องแล้วถึงจะมีกำลังทำลายเหตุของการเกิด ชึ่งก็คือตัณหาอย่างหยาบ

อุบายการรู้ลงที่รู้ หรือรู้ลงที่ใจ ผู้ปฎิบัติส่วนใหญ่มักจ่อรู้ลงที่รู้ จริงๆแล้วก็สามารถทำได้แต่พอทำไประยะหนึ่งจะถลำรู้ คือรู้เข้าไปรวมกับสิ่งถูกรู้โดยไม่รู้สภาวะความเปลี่ยนแปลงของสิ่งถูกรู้ (มิจฉาสมาธิไปชั่วขณะ)

ทางเทคนิคในขณะที่จิตรู้สภาวะที่จิตเราอาจแบ่งสิ่งรู้ออกเป็นสองส่วนคือ การรู้ตำแหน่งที่วางของตัวรู้ 2-4 วินาที และปล่อยวางการรู้ตำแหน่ง มารู้ที่ความรู้สึกรู้ เวทนา 2-4วินาที และปล่อยวาง กลับไปรู้ตำแหน่งอีกครั้งสลับไปสลับมา สำหรับคุณ student สามารถทำได้เพราะอาราณ์เป็นวิปัสสนา แต่ขอให้ทำสบายๆเป็นธรรมชาติอย่าใส่แรงลงไป

ประโยชน์ของอุบาย การเคลื่อนไหวเป็นการเพิ่มสติ การรู้ 2-4 วินาทีเป็นการป้องกันการเกิดอุปาทาน หากท่านทำใหม่ๆ อาจใช้เวลานาน 5-10 วินาทีถึงเปลี่ยนการรู้ สิ่งควรระวัง คือท่านที่ทำสมถะมา จะเคลื่อนไม่ได้และอาจทำให้ปวดศีรษะได้

แต่จริงๆแล้วควรปฺฎิบัติบนพื้นฐานสภาวะของตนเอง ที่พี่ขอเสนอแนะ จากการสแกนน้อง ขณะนี้สภาวธรรมของน้องเกิดความสั่นสะเทือน (อนิจจัง)ทั่วร่างกายแล้ว ความสั่นสะเทือนจะไปคลายความอึดอัด(ทุกขัง)ออกมา ทำให้น้องรู้สึกเคลื่นใส้ อยากอาเจียน แนวทางการปฎิบัติ โดยรู้ไปที่การสั่นสะเทือน 5-10 วินาที ละการรู้มารูรู้ที่ความรู้สึกคลื่นใส้ 5-10 วินาที สลับไปมาอย่างเป็นธรรมชาติ เดี๋ยวจะมีการสำรอกอาสวะเหนียวๆออกมา ห้ามกลืนลงไป ให้บ้วนทิ้ง หากสภาวะที่พี่กล่าวถึงยังไม่เกิดเดี่ยวก็จะเกิดอย่างแน่นอน

ครับผมจะลองนำไปปฏิบัติตามคำแนะนำครับ

อาจมีผู้สงสัยว่าการรู้รูปนามครั้งละ 5 – 10 วินาที สลับกันจะไม่เป็นการรู้ อย่างฝืนธรรมชาติหรือ คำตอบคือใช่เป็นการปฏิบัติที่ฝืนธรรมชาติบ้าง แต่เป็นการฝืนธรรมชาติที่เลียนแบบธรรมชาติ จะเห็นได้จาก โดยปกติธรรมชาติแล้ว การกระทบของหูต่อเสียง ตาต่อรูป เราจะรับรู้ได้ไม่ได้นาน คือเพียง 3-4วินาที จิตจะเคลื่อนไปรับรู้สิ่งใหม่เรื่อยๆ และก็เป็นไปอย่างไม่มีสติ ดังนั้นไหน ๆ มันก็ต้องเคลื่อนอยู่แล้ว เราก็เคลื่อนอย่างมีตัวรู้เสียเลย ข้อสำคัญการใช้วิธีนี้ เหมาะสำหรับผู้ปฏิบัติวิปัสสนาแต่มีสมาธินำหน้า ถ้าเป็นวิปัสสนายานิก ก็ควรใช้วิธีรู้ที่่เป็นธรรมชาติตามแนววิปัสสนาทั่วไปจะเหมาะกว่า ถ้าหากผู้ใดจะใช้วิธีนี้ และควรระวังคือ อย่าทำอย่างตั้งใจมาก ควรศึกษาแนวทางตามขั้นตอนที่จะกล่าวต่อไป

ขออนุญาตมาต่อกันครับ

จากคราวที่แล้วในส่วนของการปฏิบัติให้เกิดอินทรียสังวรและสติสัมปชัญญะ

ซึ่งการศึกษาและปฏิบัติตามในส่วนอินทรียสังวรและสติสัมปชัญญะ รู้ลงในตัวรู้ หรือรู้ลงที่ใจนี้ มีอานิสงค์อย่างต่อเนื่องมากมายตามคำของพระบรมครูในกุณฑลิยสูตรที่เคยยกมาให้นะครับ

คือ อินทรีย์สังวรอันบุคคลเจริญแล้ว กระทำให้มากแล้ว ย่อมยังสุจริต ๓ ... สติปัฏฐาน ๔ ... โพชฌงค์ ๗ ... จนกระทั่งถึงที่สุดแห่งวิชชาและวิมุตติให้บริบูรณ์ได้

ซึ่งถ้าผู้อ่าน จะลองศึกษาคำสอนขององค์หลวงปู่ดูลย์และองค์หลวงปู่เทสก์ ที่เกี่ยวเนื่องกับการฝึก "รู้ลงในตัวรู้" หรือ "รู้ลงที่ใจ" ที่จะตัดท่อนที่เกี่ยวข้องมาให้นี้

ก็จะเห็นทางเดินที่ต่อเนื่องกันไป จากอธิศีลสิกขาในส่วนของอินทรียสังวร สติสัมปชัญญะ จนสุดสายแห่งวิชชาและวิมุตติกันได้เลยทีเดียว

และในส่วนของคำสอนที่เกี่ยวข้องนี้ จะค่อยๆทยอยลงเพราะมีมาก ลงรวดเดียวครั้งเดียวอาจจะทำให้ผู้อ่านบางท่านย่อยตามไม่ทันและเบื่อหน่ายที่จะอ่านกันเสียก่อนนะครับ

อีกประเด็นก็คือ เนื้อหาบางที่ เช่นในไฟล์ http://www.fungdham.com/download/book/article/tesk/017.pdf วิสุทธิปาละไม่สามารถ copy & paste ลงมาเป็นภาษาที่อ่านออกได้ หาจากเวปอื่นที่ font ไม่เพี้ยนก็ไม่มี

เลยต้องทยอยพิมพ์ในท่อนที่เกี่ยวข้องลงมาใหม่

และวิสุทธิปาละก็พิมพ์งานได้ช้ามาก ถ้ามี Guru ทางคอมพิวเตอร์แนะนำวิธี copy & paste ไฟล์ประเภทดังกล่าวให้เป็นภาษาที่อ่านได้ ก็จะเป็นพระคุณอย่างยิ่งครับ

เริ่มจากขององค์หลวงปู่ดูลย์กันก่อนครับ

(ตัดตอนมาจากหนังสือ "อตุโล ไม่มีใดเทียม")

ในการสอนของหลวงปู่ ท่านจะเตือนสติสานุศิษย์เสมอๆ ว่า

"อย่าส่งจิตออกนอก"

หลวงปู่ยังสอนแนวทางปฏิบัติ อีกว่า

"จงทำญาณให้เห็นจิต เมื่อเห็นจิตได้ ก็จะสามารถแยกรูป ถอดด้วยวิชชามรรคจิต เพื่อที่จะแยกรูปกับกายให้อยู่คนละส่วน แล้วจะเข้าใจพฤติของจิตได้ในลำดับต่อไป"

http://www.atulo.org/history/history018.htm