ปัญญาก็พอมีอยู่บ้างน้อยนิดนะคะคุณน้อง แต่ไม่ถึงกับมิจฉาทิฏฐิหรอกค่ะ คุณน้องลองมองหญิงไทยใหม่นะคะ

กราบขอประธานโทษคุนพี่หญิงไทยด้วยที่คุนน้องวินิจฉัยคุนพี่แบบหยาบไป ขอให้เจริญในธรรมเจ้าค่ะ

มาได้งัยนี้ พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนแบบนี้เน้อ ภาษาไทยดิ้นได้อีก

ตอบแบบกว้างๆนะขอรับ ธรรมใดก็ตาม ที่ทำให้หลุดพันจากอาสวะได้ ธรรมเหล่านั้นเป็นธรรมที่สามารถทำให้เห็นตถาคตได้
ธรรม ในทางพุทธศาสนาส่วนใหญ่ ล้วนมีรากฐาน มาจาก ธรรม ใน ศาสนาพราหมณ์ แต่ พระสมณโคดมได้แจกแจงลึกลงไปในรายละเอียด เพื่ออให้ถึงซึ่งโมกษะ
เมื่อย่อความแบบสั้นๆแล้ว ก็คือ
"สรรพสิ่งทั้งหลาย ล้วนเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา " สั้นแต่ความหมายกว้าง ถ้าทำความเข้าใจได้ พิจารณาถึงรายละเอียด แบบต่อเนื่องกัน ไม่แยกจากกัน ก็จะเป็นธรรมที่สามารถทำให้ได้ชื่อว่า เห็น พระสมณโคดม

ผมว่าการมองอย่างนี้ที่แท้จริงก็เป็นธรรมะนั่นเอง เพียงแต่ว่าเมื่อเห็นธรรมเกิดขึ้นตั้ังอยู่และดับไปแล้ว จิตมีอาการหวั่นไหวอุปาทานในอาการเปลี่ยนแปลงนั้นหรือเปล่า ถ้าจิตวางเฉย ตั้งมั่นบริสุทธิอยู่ได้ ก็แสดงว่าคุณได้อยู่กับธรรมแล้ว ธรรมไม่ใช่เรื่องไกลตัวเลย

"สัพเพธัมมา อนัตตา"

เมื่อไหร่เห็นถึงอนัตตา อัตตาดับขาด เมื่อนั้นก็เห็นธรรม

"ผู้ใดเห็นธรรมผู้นั้นเห็นเราตถาคต ผู้ใดเห็นเราตถาคต ผู้นั้นเห็น
ปฏิจจสมุปบาท"

คือ ขออภภัยที่ขัดจังหวะนะคะ ลักษณะการพูดแบบนี้ของหลวงพี่มืด มันไม่สามารถแปลเป็นอื่นไปได้นอกจากหลวงพี่มืดตั้งใจจะบอกว่า

"หลวงพี่มืดก็คือองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าองค์หนึง มีนามว่า องค์อยู่กับความมืดสัมมามัมพุทธเจ้า ซึ่งสติปัญญาและคำพูดของหลวงพี่มืดนั้นแหลมคม ลึกล้ำ และลึกซึ้น จนเกินที่สติปัญญาของมนุษย์ธรรมดาจะสามารถเข้าใจได้ ต่อให้อธิบายก็ไร้ประโยชน์ เสียแรงเปล่าเพราะมนุษย์ไม่เข้าใจสิ่งที่หลวงพี่อธิบาย"
ค่ะ นี่คือความหมายของหลวงพี่มืด ดิฉันก็ลองอ่านดูหลายครั้งนะคะ แตาไม่เห็นว่ามันจะแปลเป็นอย่างอืนได้อีก

"เห็นธรรม" ในที่นี้ น่าจะหมายถึง "ทั้งรู้ทั้งเห็นและเข้าถึงธรรม ด้วยปัญญาของตน"

ธรรมทุกหมวดทุกหมู่ทั้ง 84000 พระธรรมขันธ์ ล้วนมีที่หมายเดียวกัน คือ พระนิพพาน
เหมือนแม่น้ำทุกสาย ย่อมไหลรวมลงที่มหาสมุทร ฉันนั้น ..
เหตุนี้ ผู้รู้ธรรมเข้าถึงธรรม ไม่ว่าหมวดใด ย่อมหมายถึงผู้ "เห็นธรรม" เหมือนกัน

นั้นคือ ผู้ถึงไตรสรณคมน์ พระโสดาบัน พระสกิทาคามี พระอนาคามี พระอรหัต์
คือ "ผู้เห็นธรรม เห็นตถาคต" เหมือนกัน ต่างกันที่ความชัดเจนและภูมิธรรมที่ท่านครองอยู่ ..

ความเห็นส่วนตัวนะครับ ..

ดังที่ทุกท่านกล่าวมาแสดงว่าทุกท่านมีความเห็นคล้ายกันว่า

พระตถาคตที่แท้นั้นคือพระธรรม องค์ธรรมที่ไม่ใช่รูปกาย เมื่อรูปสังขารนี้คือกล่มก้อนแห่งธาตุที่ต้องแตกกันไป แต่ตัวพระธรรมนั้นยังคงอยู่ เพราะผู้ศึกษาพุทธศาสนานี้ย่อมเห็นตรงกันว่าพระธรรมเป็นอกาลิโก ย่อมแสดงว่าพระพุทธองค์ที่แท้นั้นยังทรงอยู่กับเราเสมอตลอดมา และทางที่พระองค์ ทรงแสดง ทรงบัญญัติ ทรงบอกยังมีอยู่อย่างบริบูรณ์เสมอเบื้องหน้าเรา

ข้าพเจ้าเห็นว่ายังคงมีแต่เราเท่านั้นที่ยังเดินทางไปไม่ถึง ขอเราจงเติมความศรัทธา ความเพียร ความรู้ตัว ความตั้งใจเพื่อไปสู่ความเห็นแจ้ง ต่อพระพุทธองค์ ก่อนที่โลกสังขารที่กำลังเสื่อมนี้จะพังทลายลงในวันใดวันหนึ่งข้างหน้าเถิด

ก็เพราะหลวงพี่ชอบพูดเล่น แต่คนอื่นเค้าไม่เล่นกับหลวงพี่ คนอื่นเค้าคิดจริง หลวงพี่นั่นแหละต้องคอยระวังเด่วคนอื่น จะตกนรกเพราะหลวงพี่ชอบพูดเล่นๆนั่นแหละเจ้าค่ะ

ยามใด..ที่เห็นว่า....นี้คือทุกข์....จริง

นี้เป็นสาเหตุของทุกข์....

ความไม่ทุกข์...มีอยู่..

ธรรมะของพระพุทธองค์...เป็นทางดับทุกข์ได้

เมื่อนั้น...จะรู้สึกได้ว่า...พระตถาคตอยู่ในใจเราแล้ว

จากที่ไม่เคยมี...ก็มีแล้ว

จากที่เคยห่างไกล...ก็รู้ว่าใกล้เข้ามา

จากที่ใกล้...ก็ยิ่งเห็นชัด

คือการเห็นธรรมตามความจริงโดยการใช้ปัญญาพิจารณาจนมีความเข้าใจอย่างสิ้นสงสัยถึงเหตุของธรรม และการดับลงของธรรม เช่นความทุกข์นั้นอาศัยเหตุคือ การเกิดขึ้นมา แม้จะเป็นการรวมตัวของธาตุจนกลายเป็นก้อนหินก้อนหนึ่ง สุดท้ายก็มีการเสื่อมสลายลงด้วยไม่ใช่เพราะอำนาจบุคคลใดคนหนึ่งแต่เพราะสภาวะธรรมที่มีความเสมอเหมือนคือทุกขัง อนิจจัง อนัตตา

เห็นแจ้งปฏิจจสมุปบาท ชื่อว่า เห็นตถาคต