กฎเกณฑ์ในข้อพุทธบริษัท ๔ และ สมณศักดิ์ ราชทินนาม (ยศและชื่อในพระภิกษุสงฆ์)
พระพุทธศาสนาในเมืองไทยมีการกำเนิดเกิดขึ้นมาอย่างเนิ่นนานแล้ว และยังมีการทำนุบำรุงศาสนาอย่างต่อเนื่องโดยพระภิกษุสงฆ์ สมณะชีพราหมณ์ กล่าวคือ เป็น ๑ ในพระพุทธบริษัท ๔ ที่องค์พระสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้บัญญัติขึ้นในพระไตรปิฎก เรียกในข้อสิ่งนี้ว่า พุทธบริษัท ๔ ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งที่ควรมีในภาคพึงควรปฏิบัติสืบต่อไปในศาสนาพุทธ สิ่งที่ประกอบไว้ในพุทธบริษัท ๔ นั้นก็คือ
๑. พระภิกษุ
๒. พระภิกษุณี
๓. อุบาสก
๔. อุบาสิกา
แต่ในข้อที่ ๒ คือ พระภิกษุณีจะถือศีลมากกว่าพระสงฆ์ คือ ๓๑๑ ข้อ แต่ว่าในข้อของการเป็นพระภิกษุณีได้ขาดตอนและหมดไปจากความเป็นไทยพุทธได้ประมาณ ๕00 กว่าปีที่แล้ว แต่ในสมัยปัจจุบันเมื่อไม่นานมานี่เอง ได้มีพระภิกษุณีถือกำเนิดเกิดขึ้นในศาสนาพุทธแห่งประเทศไทย ซึ่งถือเป็น ๑ ใน ๔ข้อ ที่องค์พระสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้บัญญัติขึ้นในพระไตรปิฎก ให้ควรมีสืบต่อไป ( หมายเหตุ ได้มีการบรรพชาพระภิกษุณีโดยพระพระอุปัชฌาย์ณีในประเทศศรีลังกา ) ปัจจุบันพระภิกษุณีในประเทศไทยได้มีขึ้นแล้ว และสามารถเป็นอุปัชฌาย์ณีที่สามารถทำการบรรพชาพระภิกษุณีได้ตามกฎในข้อของพระพุทธบริษัท ๔ และในสมัยปัจจุบันนี้ ชาวพุทธเราถือเป็นเรื่องที่ดีงาม และเป็นไปตามครรลองขององค์พระสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในข้อแห่งพุทธบริษัท ๔

เนื่องด้วยศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่เก่าแก่ และเป็นศาสนาที่สงบสุขมากที่สุดในโลก ชาวพุทธทุกคนจึงจำเป็นต้องรักษาหน้าที่ ทำนุ บำรุง ศาสนาพุทธให้คงอยู่ต่อไป และให้เจริญมากยิ่งขึ้นตามบทวิถีในบัญญัติ และคำสั่งสอนขององค์พระสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้เกิดความดีงาม ความสุข ความเจริญ ทั้งทางด้านจิตใจ และทางด้านวัตถุทั้งในทางทางครอบครัวและในแนวทางทางสังคม เพื่อให้ศาสนาพุทธได้ดำรงคงอยู่คู่กับชาวไทยพุทธ และอีกทั้งสาวกในความเป็นพระพุทธศาสนาในโลกนี้สืบต่อไป

ส่วนในการเป็นพระภิกษุสงฆ์ของประเทศไทยในศาสนาพุทธ (นิกายเถรวาท) ได้มีการกำหนดกฎเกณฑ์ในการดำรงรักษาศีลในความเป็นพระภิกษุสงฆ์ไว้ ๒๒๗ ข้อ และยังมีการแบ่งขั้น สมณศักดิ์ (ยศในพระภิกษุสงฆ์) และแต่งตั้งราชทินนาม ( ชื่อเรียก ในพระภิกษุสงฆ์นั้นๆ ) ตามกฎเกณฑ์ของสมณะศักดิ์ ในความเป็นพระภิกษุสงฆ์ ซึ่ง ถือเป็นราชทินนามที่มีการแต่งตั้งตามขั้นตอนของพระภิกษุสงฆ์ไทยแห่งศาสนาพุทธนิกายเถรวาท

สมณศักดิ์
สมณศักดิ์ มีอยู่ด้วยกัน ๙ ชั้น ดังนี้
ชั้นที่ ๑. สกลสังฆปรินายก เป็นตำแหน่งสังฆราช เช่น สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

ชั้นที่ ๒. มหาสังฆนายกเจ้าคณะใหญ่ เป็นสมณศักดิ์ ชั้นสุพรรณบัฏ มี ๔ ตำแหน่ง คือ
๑. พระพุทธโฆษาจารย์
๒. พระวันรัต
๓. พระพุทธาจารย์
๔. พระมหาวีรวงศ์

ชั้นที่ ๓. สังฆนายกเจ้าคณะรอง มี ๔ ตำแหน่ง คือ
๑. พระศาสนโสภณ
๒. พระธรรมวโรดม
๓. พระพรหมมุนี
๔. พระพิมลธรรม
หมายเหตุ มีพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ ตำแหน่ง เลขานุการ

ชั้นที่ ๔. พระราชาคณะชั้น “ ธรรม “ ซึ่งหน้านามจะมีคำว่า “ธรรม” นำหน้า เช่น พระธรรมโกศาจารย์

ชั้นที่ ๕. พระราชาคณะชั้น “เทพ “ ซึ่งหน้านามจะมีคำว่า “เทพ “ นำหน้า เช่น พระเทพกิตติโสภณ

ชั้นที่ ๖. พระราชาคณะชั้น “ราช “ ซึ่งหน้านามจะมีคำว่า “ราช “ นำหน้า เช่น พระราชเมธี
ชั้นที่ ๗. พระราชาคณะ”สามัญ” ไม่มีราชทินนามนำหน้า เช่น พระพิศาลพัฒนโสภณ

ชั้นที่ ๘. พระครู เป็นตำแหน่ง รองราชาคณะ ใช้คำว่า “พระครู “ เช่น พระครูปทุมธรรมธาดา

ชั้นที่ ๙. ชั้นฐานานุกรม ไม่มีทินนามนำหน้า ใช้ตำแหน่งนำหน้า เช่น พระสมุห์ - พระใบฎีกา


เรียบเรียงโดย นาย ฑีพัดยศ สุดลาภา
วันที่ ๑ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๔๙



กฎกติกา มารยาท ในการแสดงความคิดเห็น
viewtopic.php?f=1&t=39775

(๗) โปรดงดเว้น การนำเสนอรูปภาพ หรือข้อความที่ไม่เกี่ยวข้อง
กับเนื้อหาหรือหัวข้อที่สนทนา ยกเว้นใช้อ้างอิงประกอบเป็นตัวอย่าง

ขอถามหน่อยครับ
1พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ เป็นตำแหน่งชั้นยศหรืออะไรแล้วเทียบเท่ากับชั้นใหน
2การที่จะได้เลือนยศเป็นสมเด็จจะต้องมีชั้นยศใหนเช่น อยู่ชั้นธรรมสามารถเลือนไปเป็นสมเด็จเลยได้ไหม

อนุโมทนาครับ

ปัจจุบันนี้ ตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่มี ๘ รูปหรือ ๘ ตำแหน่งครับ

ส่วนชื่อนั้น บางครั้งก็โปรดเกล้าลงมาชื่อเดิมของรูปเก่า บางครั้งก็สถาปนาชื่อใหม่ครับ

ปัจจุบันได้มีการเพิ่มตำแหน่งต่างๆมากขึ้นกว่าเดิมมากครับ ต้องติดตามให้ดี

วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ นี้ จะมีการสถาปนาตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่อีก ๑ ตำแหน่ง คือ

พระพรหมโมลี (สมศักดิ์ อุปสโม) เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการาม กทม. เจ้าคณะใหญ่หนกลาง เป็น

สมเด็จพระมหาธีราจารย์

ปล.รูปนี้สมัยผมบวช เคยได้ใช้ดำราสัมพันธ์ไทยท่านเรียนอยู่ ทางปริยัติท่านเก่งมาก