ทรงแสดงที่พึ่งไว้ เมื่อทรงล่วงลับไปแล้ว

อานนท์ ! ในกาลบัดนี้ก็ดี ในกาลล่วงไปแห่งเราก็ดี
ใครก็ตาม
จักต้องมีตนเป็นประทีป มีตนเป็นสรณะ ไม่เอาสิ่งอื่นเป็นสรณะ
มีธรรมเป็นประทีป มีธรรมเป็นสรณะ ไม่เอาสิ่งอื่นเป็นสรณะเป็นอยู่
อานนท์ ! ภิกษุพวกใดเป็นผู้ใคร่ในสิกขา
ภิกษุพวกนั้น จักเป็นผู้อยู่ในสถานะอันเลิศที่สุด แล.

( บาลี มหาวาร. ส°. ๑๙/๒๐๕/๗๑-๓, พุทธวัจน์
ตรัสแก่พระอานนท์ ที่เวฬุวคาม เมืองเวสาลี. )

พระปัจฉิมวาจาของพระพุทธเจ้า

ภิกษุทั้งหลาย !
บัดนี้เราจักเตือนพวกเธอทั้งหลายว่า
สังขารทั้งหลาย มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา
พวกเธอทั้งหลาย จงให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด

นี่เป็นวาจามีในครั้งสุดท้าย ของตถาคต

( มหาปรินิพพานสูตร มหา. ที. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘. )

การปรินิพพานในปัจจุบัน

ภิกษุทั้งหลาย ! ถ้าภิกษุแสดงธรรม เพื่อความเบื่อหน่าย
เพื่อความคลายกำหนัด เพื่อความดับไม่เหลือแห่งชราและมรณะอยู่ไซร้;
ก็เป็นการสมควร เพื่อจะเรียกภิกษุนั้นว่า “ผู้กล่าวซึ่งธรรม” ดังนี้.

ถ้าภิกษุเป็นผู้ปฏิบัติแล้ว เพื่อความเบื่อหน่าย เพื่อความคลายกำหนัด
เพื่อความดับไม่เหลือแห่งชราและมรณะ อยู่ไซร้;
ก็เป็นการสมควร เพื่อจะเรียกภิกษุนั้นว่า “ผู้ปฏิบัติแล้วซึ่งธรรมตามสมควรแก่ธรรม” ดังนี้.

ถ้าภิกษุเป็นผู้หลุดพ้นแล้ว เพราะความเบื่อหน่าย เพราะความคลายกำหนัด
เพราะความดับไม่เหลือแห่งชราและมรณะด้วยความเป็นผู้ไม่ยึดมั่นถือมั่น อยู่ไซร้;
ก็เป็นการสมควรที่จะเรียกภิกษุนั้นว่า “ผู้บรรลุแล้วซึ่งนิพพานในปัจจุบัน” ดังนี้.

(ในกรณีแห่ง ชาติ ภพ อุปาทาน ตัณหา เวทนา ผัสสะ สฬายตนะ นาม รูป วิญญาณ
สังขารและอวิชชา ก็มีข้อความที่กล่าวไว้อย่างเดียวกันกับในกรณีแห่งชราและมรณะ
ที่กล่าวไว้ข้างบนนี้)

( - นิทาน. ส°. ๑๖/๒๒/๔๖. ) พุทธวัจน์

พระธรรม คือ พระพุทธ

อานนท์ ! ความคิดอาจมีแก่พวกเธออย่างนี้ว่า
ธรรมวินัยของพวกเรามีพระศาสดาล่วงลับไปแล้ว พวกเราไม่มีพระศาสดาดังนี้
อานนท์ ! พวกเธออย่าคิดดังนั้น
อานนท์ ! ธรรมก็ดี วินัยก็ดี ที่เราแสดงแล้ว บัญญัติแล้ว แก่พวกเธอทั้งหลาย
ธรรมวินัยนั้น จักเป็นศาสดาของพวกเธอทั้งหลาย โดยกาลล่วงไปแห่งเรา

( มหาปรินิพพานสูตร มหา. ที. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘. ) พุทธวัจน์

ตั้งหน้าทำก็แล้วกัน

ภิกษุทั้งหลาย !
กิจของคฤหบดีชาวนา ที่เขาจะต้องรีบทำมีสามอย่างเหล่านี้.
สามอย่างอะไรบ้างเล่า ? สามอย่างคือ
คฤหบดีชาวนา รีบๆไถ คราด พื้นที่นาให้ดีเสียก่อน,
ครั้นแล้ว ก็รีบๆ ปลูกพืช,
ครั้นแล้ว ก็รีบๆ ไขน้ำเข้าบ้าง ไขน้ำออกบ้าง.

ภิกษุทั้งหลาย !
กิจของคฤหบดีชาวนา ที่เขาจะต้องรีบทำ มีสามอย่างเหล่านี้แล;
แต่ว่าคฤหบดีชาวนานั้น ไม่มีฤทธิ์หรืออานุภาพ ที่จะบันดาลว่า
“ข้าวของเรา จงงอกในวันนี้, ตั้งท้องพรุ่งนี้, สุกมะรืนนี้” ดังนี้ได้เลย,
ที่แท้ ย่อมมีเวลาที่ข้าวนั้น เปลี่ยนแปรสภาพไปตามฤดูกาล
ย่อมจะงอกบ้าง ตั้งท้องบ้าง สุกบ้าง;

ภิกษุทั้งหลาย ! ฉันใดก็ฉันนั้น :
กิจของภิกษุที่เธอจะต้องรีบทำ มีสามอย่างเหล่านี้.
สามอย่างอะไรบ้างเล่า ? สามอย่างคือ
การสมาทานการปฏิบัติในศีลอันยิ่ง,
การสมาทานการปฏิบัติในจิตอันยิ่ง,
และการสมาทานการปฏิบัติในปัญญาอันยิ่ง.

ภิกษุทั้งหลาย !
กิจของภิกษุ ที่เธอจะต้องรีบทำ มีสามอย่างเหล่านี้แล ;
แต่ว่าภิกษุนั้น ก็ไม่มีฤทธิ์หรืออานุภาพ ที่จะบันดาลว่า
“จิตของเรา จงหลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลาย
เพราะไม่มีอุปทานในวันนี้ หรือพรุ่งนี้ หรือมะรืนนี้” ดังนี้ได้เลย,
ที่แท้ย่อมมีเวลาที่เหมาะสม เมื่อภิกษุนั้นปฏิบัติไปแม้ในศีลอันยิ่ง,
ปฏิบัติไปแม้ในจิตอันยิ่ง, และปฏิบัติไปแม้ในปัญญาอันยิ่ง
จิตก็จะหลุดพ้นจากอาสวะทั้งหลาย เพราะไม่มีอุปทานได้เอง.

( บาลี พระพุทธภาษิต ติก. อ°. ๒๐/๓๐๙/๕๓๒. ) พุทธวัจน์

อนุโมทนาครับ

ความดับทุกข์มี เพราะความดับแห่งนันทิ

ปุณณะ ! รูปที่เห็นด้วยตาก็ดี, เสียงที่ฟังด้วยหูก็ดี, กลิ่นที่ดมด้วยจมูกก็ดี,
รสที่ลิ้มด้วยลิ้นก็ดี, โผฏฐัพพะที่สัมผัสด้วยกายก็ดี, ธรรมารมณ์ที่รู้แจ้งด้วยใจก็ดี
อันเป็นสิ่งที่น่าปรารถนาน่ารักใคร่ น่าพอใจ เป็นที่ยวนตายวนใจให้รัก
เป็นที่เข้าไปตั้งอาศัยอยู่แห่งความใคร่ เป็นที่ตั้งแห่งความกำหนัดย้อมใจมีอยู่;

ภิกษุย่อมไม่เพลิดเพลิน ไม่พร่ำสรรเสริญ ไม่เมาหมกซึ่งอารมณ์มีรูปเป็นต้นนั้น.
เมื่อภิกษุไม่เพลิดเพลิน ไม่พร่ำสรรเสริญไม่เมาหมกซึ่งอารมณ์ มีรูปเป็นต้นนั้นอยู่,
นันทิ(ความเพลิน) ย่อมดับไป.

ปุณณะ ! เรากล่าวว่า
"ความดับไม่มีเหลือของทุกข์มีได้ เพราะความดับไม่เหลือของความเพลิน” ดังนี้แล.

( -อุปริ. ม. ๑๔/๔๘๒/๗๕๖. ) พุทธวัจน์

เมื่อ “เธอ” ไม่มี !

พาหิยะ ! เมื่อใดเธอเห็นรูปแล้ว สักว่าเห็น,
ได้ฟังเสียงแล้ว สักว่าฟัง, ได้กลิ่นแล้ว ก็สักว่าดม,ได้ลิ้มรสแล้ว ก็สักว่าลิ้ม,
ได้สัมผัสทางผิวกายแล้ว ก็สักว่าสัมผัส, ได้รู้แจ้งธรรมารมณ์ ก็สักว่าได้รู้แจ้งแล้ว;
เมื่อนั้น “เธอ” จักไม่มี.

เมื่อใด “เธอ” ไม่มี ;
เมื่อนั้นเธอก็ไม่ปรากฏในโลกนี้, ไม่ปรากฏในโลกอื่น,
ไม่ปรากฏในระหว่างแห่งโลกทั้งสอง:
นั่นแหละ คือที่สุดแห่งทุกข์.

( -อุ. ขุ. ๒๕/๘๓/๔๙. ) พุทธวัจน์

ทิ้งภพโดยเร็ว

พุทธบัญญัติ ไม่ให้ปล่อยจิตเพลินกับอารมณ์ (4)
ภพแม้ชั่วขณะดีดนิ้วมือก็ยังน่ารังเกียจ

ภิกษุทั้งหลาย !
คูถ แม้นิดเดียว ก็เป็นของมีกลิ่นเหม็น ฉันใด

ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่เรียกว่า ภพ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน
แม้มีประมาณน้อยชั่วลัดนิ้วมือเดียว ก็ไม่มีคุณอะไรที่พอจะกล่าวได้

-เอก. อํ. 20/46/203.

ผมได้มารุ้จัก พุทธวจน ช่วงปีนี้ก็ได้ติดตามงานบรรยายธรรมของพระอาจารย์คึกฤิธิ์ ก็ได้รุ็อะไรขึ้นมากครับ และทำให้รับรู้ว่าพุทธวจนนี้สุดยอดมากๆครับ น่าทึ่งทีเดียว