เพียรไม่พัก

คือ เพียรตามสภาวะ ตามเหตุปัจจัยของแต่ละคน

แค่มีจิตรู้อยู่ในกาย เวทนา จิต ธรรม ( ปัจจุบัน ) นั่นคือ การเพียรไม่พัก

เพราะไม่ได้เพียรเพื่อตอบสนองกิเลส ไม่ได้เพียรเพราะความอยาก แต่เป็นการเพียรตามสภาวะของตัวเอง

เพียงแต่รู้จักจิตของตัวเองดีพอแล้วหรือยัง

ความเพียรชอบ (สัมมาวายามะ) เพียรชอบเพียรยังไง สังเกตหลักก่อนนะครับ


“ภิกษุทั้งหลาย สัมมาวายามะ เป็นไฉน นี้เรียกว่า สัมมาวายามะ คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้

1. สร้างฉันทะ พยายาม ระดมความเพียร คอยเร้าจิตไว้ มุ่งมั่น เพื่อป้องกันอกุศลธรรมอันเป็นบาปที่ยังไม่เกิด มิให้เกิดขึ้น

2. สร้างฉันทะ พยายาม ระดมความเพียร คอยเร้าจิตไว้ มุ่งมั่น เพื่อละอกุศลธรรมอันเป็นบาป ที่เกิดขึ้นแล้ว

3. สร้างฉันทะ พยายาม ระดมความเพียร คอยเร้าจิตไว้ มุ่งมั่น เพื่อสร้างกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดให้เกิดขึ้น

4. สร้างฉันทะ พยายาม ระดมความเพียร คอยเร้าจิตไว้ มุ่งมั่น เพื่อความดำรงอยู่ ไม่เลือนหาย เพื่อภิญโยภาพ เพื่อความไพบูลย์ เจริญ เต็มเปี่ยมแห่งกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว”


สัมมาวายามะ อย่างที่แยกเป็น 4 ข้อ ตามคำจำกัดความแบบพระสูตร ^ นั้น เรียกชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า สัมมัปปธาน 4 และมีชื่อเรียกเฉพาะสำหรับความเพียรแต่ละข้อนั้นว่า

1. สังวรปธาน เพียรป้องกัน หรือเพียรระวัง อกุศลที่ยังไม่เกิดไม่ให้เกิดขึ้น

2. ปหานปธาน เพียรละ หรือเพียรกำจัด อกุศลที่เกิดขึ้นแล้วให้สิ้นไป

3. ภาวนาปธาน เพียรเจริญ หรือ เพียรสร้าง กุศลที่ยังไม่เกิดให้เกิดขึ้น

4. อนุรักขนาปธาน เพียรอนุรักษ์ หรือเพียรรักษาและส่งเสริม กุศลที่เกิดขึ้นแล้วให้เจริญยิ่งๆขึ้นไป

ความเพียรชอบตามแบบสรุปสาระสั้นๆ ก็คือ

-เพียรระวังอกุศลที่ยังไม่เกิด ไม่ให้เกิดขึ้น

-เพียรกำจัดอกุศลที่เกิดขึ้นแล้วให้สิ้นไป

-เพียรสร้างกุศลที่ยังไม่เกิดให้เกิดขึ้น

-เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วให้เจริญยิ่งๆขึ้นไป


อย่างไรก็ตาม การทำความเพียร ก็เช่นเดียวกับการปฏิบัติธรรมข้ออื่นๆ จะต้องเริ่มก่อตัวขึ้นในใจ

ให้พร้อม และถูกต้องก่อน แล้วจึงขยายออกไปเป็นการกระทำในภายนอกให้ประสานกลมกลืนกัน

มิใช่คิดอยากทำความเพียร ก็สักแต่ว่าระดมใช้กำลังกายเอาแรงเข้าทุ่ม ซึ่งอาจทำให้เกิดผลเสีย

ได้มาก

โดยนัยนี้ การทำความเพียรจึงต้องสอดคล้องกลมกลืนกันไปกับธรรมข้ออื่นๆด้วย โดยเฉพาะสติกับ

สัมปชัญญะ มีความรู้ความเข้าใจ ใช้ปัญญาดำเนินความเพียรให้พอเหมาะ ไม่ตึงและไม่หย่อนเกิน

ไป แต่ถ้าเห็นเป้าหมายแล้วแม้ตายก็ยอม ดังการตั้งปณิธานที่ใต้ต้นโพธิ์ของพระโพธิสัตว์คืนวันตรัสรู้ฉะนั้นแล

ก็คือ ต้องถูกทาง ตรงเป้า ไม่งั้นมันก็ไม่เกิดผลจากความเพียรนั้นๆเท่าที่ควร


ทุ่มกำลังกายคู่กับปัญญา เพียรไม่ตรงทางก็เสียเปล่า ใช่ไหมคะ เหมือนเดินเข้ารกเข้าพงอ่ะป่าว

เลงเป้า(หมาย)ให้แม่น แล้วทุ่มไปให้สุดกำลัง

เมื่อยังไม่ได้ปฏิบัติไม่รู้ได้เลยว่าถูกหรือผิด เมื่อทำแล้วยังพอประมานผลได้

ไม่ต้องยึดติดกับการกระทำ ไม่ต้องหวังผลว่าจะต้องถูก ถ้าผิดก็เอาใหม่

เล็งให้แม่น ทุ่มให้สุดกำลัง แววไวในการอ่านผล ไม่รั้งรอที่จะแก้ใขเมื่อผิดพลาด

อย่างนี้แล้ว มากไป น้อยไป ก็ไม่เป็นปัญหาอีกต่อไป ถ้าเหนื่อยนักก็พักได้