อะเสวะนาจะพาลานัง ปัณฑิตานัญจะ เสวะนา การไม่คบคนพาลการคบบัณฑิตนี้เป็นมงคลอันสูงสุด ถึงแม้เราคบค้าสมาคมกับอริยะบุคคลแต่เราไม่ปฏิบัติตามธรรมของท่าน เราก็ไม่สามารถเข้าใจในธรรมของท่านได้ สังเกตได้จากบุคคลที่ชอบแอบอ้างว่าเป็นลูกศิษย์ลูกหาหลวงพ่อหลวงตาที่มีชื่อเสียงโดงดัง พอสอบถามว่าจิตใจเป็นอย่างไรบ้าง กลับตอบไม่รู้เรื่อง พูดง่ายๆก็คือไม่รู้เรื่องของจิตไม่รู้จักจิตใจนั่นเอง
พระโสดาบันรู้จักจิตใจได้แค่๒๐เปอร์เซนต์
พระสกิทาคามีรู้จักจิตใจได้๓๐เปอร์เซนต์
พระอนาคามีรู้จักจิตใจได้๕๐เปอร์เซนต์
พระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลายรู้จักจิตใจได้๑๐๐เปอร์เซนต์
อริยะบุคคลภายนอกไม่ทำให้เราพ้นทุกข์ได้ นอกจากเราต้องลงมือปฏิบัติจิตใจเอาเอง พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่ากิจในการทำความเพียรเป็นหน้าที่ของเธอทั้งหลาย เราตถาคตเป็นเพียงผู้ชี้บอกแนวทางเท่านั้น

ท่านพอจะอธิบายรายละเอียดโดยภาพรวมของการปฏิบัติได้รึเปล่าคะ

อะ..จึยยย...

........
ก็ต้องถามกับคนที่ปฏิบัติแล้วเห็นสภาวะนั้น ๆ จริง เขาก็ตอบได้
และเป็นคำตอบแบบ สะท้อนสภาวะจริง
ซึ่งคำพูดจะต่างจาก คำตอบที่ออกแนวไหลไปตามอุปทาน

ทำไมจาก อนาคามี กะ อรหันต์ การรู้จักจิตจึงมีเปอร์เซ็นต์ห่างกันเช่นนั้นท่านพอจะอธิบายรายละเอียดโดยภาพรวมของการปฏิบัติได้รึเปล่าคะ

ปัญญาเครื่องทรงจำธรรมที่ได้สดับมา คือ เครื่องรู้ชัดธรรมที่ได้สดับมาแล้วว่า
ธรรมเหล่านี้ควรกำหนดรู้ เป็น สุตมยญาณ

การหาอริยะบุคคลภายนอกไม่ทำให้ใครพ้นจากกองทุกข์ไปได้หรอก ควรใช้ปัญญาใคร่ครวญพิจารณาว่าอะไรคือทุกข์? อะไรคือเหตุให้เกิดความทุกข์ อะไรคือข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ และอะไรคือความดับทุกข์ และคบหากัลยามิตรบัณฑิตผู้ที่สามารถชี้ทางสว่างบอกทางพระนิพพานให้ อันนี้จะเป็นประโยชน์กว่าและเป็นมงคลอันสูงสุดด้วย

การหาอริยะบุคคลภายนอกไม่ทำให้ใครพ้นจากกองทุกข์ไปได้หรอก ควรใช้ปัญญาใคร่ครวญพิจารณาว่าอะไรคือทุกข์? อะไรคือเหตุให้เกิดความทุกข์ อะไรคือข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ และอะไรคือความดับทุกข์ และคบหากัลยามิตรบัณฑิตผู้ที่สามารถชี้ทางสว่างบอกทางพระนิพพานให้ อันนี้จะเป็นประโยชน์กว่าและเป็นมงคลอันสูงสุดด้วย

จืตที่ยังถูกครอบงำด้วยอวิชชา,ตัณหา,อุปปาทาน,ย่อมเกิดๆดับ,ทั้งนั้น ตั้งแต่พระอนาคามีลงมาจนถึงปุถุชนคนทั่วไป ยกเว้นพระจิตของพระพุทธเจ้ากับเหล่าพระอรหันต์เท่านั้นนอกนั้นไม่มีเหลือสักรายเดียว อริยะสัจจ์ ๔ ของจิต
จิต รู้เกิด-รู้ดับ เป็น สมุทัย เหตุให้เกิดทุกข์
ผลที่เกิดจากจิต รู้เกิด-รู้ดับ เป็น ทุกข์
จิต รู้ไม่เกิด-ไม่ดับเป็น มรรค ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
ผลที่เกิดจากจิต รู้ไม่เกิด-ไม่ดับ เป็น นิโรธความดับทุกข์
อริยะสัจจ์ ๔ ล้วนแล้วแต่เป็นแค่อาการของจิตทั้งนั้น จิตที่พ้นจากอริสัจจ์ ๔ จึงไม่มีอาการของสมมติใดๆทั้งสิ้น การไปการมา การตั้งอยู่หรือการดับไปของจิตจึงไม่มี สิ่งต่างๆเหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นเรื่องของสมมติทั้งสิ้น

ที่ว่ามันคือสภาวะอะไรนั้นขอตอบให้ทราบ ทุกอย่างที่คุณเล่ามานั้นมันเป็นอาการของจิตทั้งนั้น อาการของจิตล้วนแล้วแต่มีความเกิดขึ้นในเบื้องต้นตั้งอยู่ชั่วขณะและก็ดับไปในที่สุดหาสาระแก่นสารอะไรไม่ได้สักอย่างเดียวสิ่งที่ความใส่ใจสนใจคือผู้รู้ สิ่งต่างๆที่เกิดๆดับๆเขาไม่รู้เรื่องรู้ราว อาการต่างๆของจิตเขาเกิดขึ้นแล้วก็ดับตามกฏธรรมชาติของเขาจิตที่ไม่มีสติ,ปัญญา,ไปรู้อาการของจิตที่เกิดๆดับๆแล้วก็ทำให้เป็นสมุทัยเป็นทุกข์ขึ้นมาทันที อริยะสัจจ์ ๔ ของจิต

จิต รู้เกิด-รู้ดับ เป็น สมุทัย เหตุให้เกิดทุกข์
ผลที่เกิดจากจิต รู้เกิด-รู้ดับ เป็น ทุกข์
จิต รู้ไม่เกิด-ไม่ดับเป็น มรรค ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
ผลที่เกิดจากจิต รู้ไม่เกิด-ไม่ดับ เป็น นิโรธความดับทุกข์
อริยะสัจจ์ ๔ ล้วนแล้วแต่เป็นแค่อาการของจิตทั้งนั้น จิตที่พ้นจากอริสัจจ์ ๔ จึงไม่มีอาการของสมมติใดๆทั้งสิ้น การไปการมา การตั้งอยู่หรือการดับไปของจิตจึงไม่มี สิ่งต่างๆเหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นเรื่องของสมมติทั้งสิ้น ที่กล่าวกันว่าจิตที่พ้นจากสมมติแล้วเป็นจิตดับความรู้ก็ดับด้วยนั้น เป็นความรู้ความเห็นของนักปฏิบัติธรรมประเภทสุ่มเดาต่อให้ด้นเดาต่อไปอีกนับกัปป์ นับกัลป์ไม่ถ้วนก็ไม่มีโอกาสพบพระนิพพานของจริง ที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสเอาไว้ จิตที่พ้นจากอริยะสัจจ์ ๔ นั่นเองท่านให้ชื่อให้นามว่า พระนิพพาน ความจริงแล้วจะเรียกว่าอย่างไรก็ไม่มีปัญหาสำหรับจิตที่พ้นแล้วจากสมมติโดยประการทั้งปวง จิตเป็นอกาลิโกตลอดอนันตการท่านเรียกว่า จิต ที่เป็นวิสังขาร สังขารไม่อาจปรุ่งแต่งจิตนั้นได้อีกต่อไป สิ่งใดก็ตามขึ้นชื่อว่าสมมติย่อมตกอยู่ภายใต้กฏอะนิจจัง ทุกขัง อะนัตตา จิตที่อยู่ภายใต้ความเกิดและความดับจึงเป็นจิตที่อยู่กับสมมติของกิเลสดีๆนี่เอง จิตประเภทนี้ย่อมอยู่กับความเกิด-ความดับตลอดอนันตกาลเหมือนกัน เป็นจิตที่อยู่กับความเกิด-ความตายนั่นเอง แล้วจะเสกให้เป็นพระนิพพานได้ยังไง ? ผู้ที่ปัญญาเท่านั้นไม่ไว้วางใจกับจิตประเภทนี้

นักปฏิบัติธรรมปฏิบัติจิตภาวนาที่มีสติปัญญาสามารถสังเกตรู้ที่จิตที่ใจของตนเองได้ ให้รู้เองเห็นเอง(สันทิฏฐิโก) ตา,หู,จมูก,ลิ้น,กาย,เป็นอายตนะที่รับผัสสะ ไม่มีอะไรชัดเจนแจ่มแจ้งยิ่งกว่าจิตใจ สิ่งใดก็ตามที่มีสภาพเกิดขึ้นในเบื้องต้น แปรปรวนในท่ามกลาง แตกสลายในที่สุด สิ่งนั้นๆล้วนแล้วแต่เป็นเงาของจิตเป็นอาการของจิตทั้งนั้น จิตที่แท้ไม่มีการเกิดไม่มีการดับ นักปฏิบัติจิตภาวนาร้อยทั้งร้อยจะพากันไปดูไปรู้ที่เงาของจิตหรืออาการของจิต สิ่งใดก็ตามที่เกิดๆดับๆสิ่งนั้นชื่อว่าเงาของจิตหรืออาการของจิต การดูจิตก็คือดูสิ่งที่ไม่เกิดไม่ดับก็คือจิตหรือรู้ที่ไม่เกิดไม่ดับนั่นเอง สิ่งที่เกิดๆดับๆมันไม่รู้ ให้มาดูมารู้สิ่งที่ไม่เกิดไม่ดับคือจิตหรือรู้ที่ไม่เกิดไม่ดับนั่นเอง สิ่งที่เกิดๆดับๆไม่ใช่พระนิพพาน สิ่งที่ไม่เกิดไม่ดับคือ พระนิพพาน ปล่อยสติปัญญาไปอยู่กับเงาของจิตหรืออาการของจิตก็เลยหาพระนิพพานไม่พบสักทีเลยนิพพานไปไหนก็ไม่รู้เหมือนกัน จิตที่รู้เกิดรู้ดับเป็น สมุทัยเหตุให้เกิดทุกข์ ผลที่เกิดจากจิตที่รู้เกิดรู้ดับเป็น ทุกข์ จิตที่รู้ไม่เกิดไม่ดับเป็น มรรคข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ผลที่เกิดจากจิตที่รู้ไม่เกิดไม่ดับเป็น นิโรธความดับทุกข์หรือนิพพานนั่นเอง จะไปถามหานิโรธนิพพานอยู่ที่ไหน? ไม่ต้องไปถามหาให้เสียเวล่ำเวลาแต่จะปรากฏขึ้นที่จิตที่ใจของนักปฏิบัติจิตปฏิบัติธรรมด้วยทุกคน (ยกเว้นพวกที่แบกหามตู้คำภีร์มาอวดกันเล่น)