ต้องทำอย่างไรบ้างอะครับ

อานุสัย มานุสัย ถอนได้ยาก ถึงจะบรรลุอรหันต์ ก็ยังถอนได้ไม่หมด มีแต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเท่านั้นที่ถอนได้หมด

สมัยหนึ่ง มีบุรุษคนหนึ่งอยากจะทำบุญกับพระอรหันต์ จึงเดินเข้าไปในสำนักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อพบพระภิกษุก็ได้ถามว่า ผู้ใดเป็นอรหันต์ ภิกษุเหล่านั้นชี้ไปที่พระสารีบุตร เขาจึงเดินไปหาพระสารีบุตร พระสารีบุตรจึงพาไปที่กุฏิ ระหว่างทางเดินไปกุฏิ มีธารน้ำอยู่ ๓ สาย สายแรกพระสารีบุตรกระโดดข้าม บุรุษผู้นั้นก็นึกในใจว่า พระอรหันต์อะไรทำไมกระโดด ไม่สำรวม พระสารีบุตรรู้วาระจิตของชายผู้นั้น พอถึงธารน้ำที่ ๒ ท่านก็กระโดดข้ามอีก ชายผู้นั้นก้คิดในใจว่า ถ้ากระโดดอีก สงสัยไม่ใช่พระอรหันต์แน่นนอน และคิดจะกลับ เมื่อถึงธานน้ำที่ ๓ พระสารีบุตรจึงเดินมุดลงธารน้ำแล้วไปโผล่อีกข้างหนึ่ง ชายผู้นั้นถามว่า แล้วทำไมไม่กระโดดอีก พระสารีบุตรตอบว่า ถ้ากระโดดอีก ท่านก็ไม่ได้ทำบุญกับเราสิ

เมื่อถวายปัจจัยให้กับพระสารีบุตรแล้ว ชายผู้นั้นไม่สิ้นสงสัย ไปเข้าเผ้าพระพุทธเจ้า แล้วถามว่า ทำไมพระสารีบุตรถึงกระโดข้ามธารน้ำ ไม่สำรวมเช่นนั้น พระพุทธองค์ตรัสตอบว่า เพราะพระสารีบุตรเกิดเป็นลิงมาหลายชาติ ยังทิ้งอานุสัยความเป็นลิงได้ไม่หมด

ที่ท่านจะต้องดับให้ได้สิ่งแรก คือ ความเห็นผิด เห็นว่า ตัวเรามี กายนี้ของเรา ความรู้สึกนี้เป็นเรา ความคิดนี้เป็นเรา ความจำนี้เป็นเรา ความรู้นี้เป็นเรา เพราะสิ่งเหล่านี้แท้จริงแล้ว เป็นเพียงธรรมชาติที่มาประชุมกันขั่วคราวแล้วก็ต้องดับไป แม้รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ความคิด ก็ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา ฯ ถ้าความคิดเห็นที่ตอบสนองกับธรรมชาติรอบๆ ตัวของท่านมั่นคงดังนี้ ความพอใจ ไม่พอใจ และความหลง จะลดลงไปเรื่อยๆ ท่านจะเริ่มเห็นสิ่งต่างๆ รอบตัวเป็นของธรรมดา ความรู้สึกอยากได้ อยากมี อยากเป็น ฯ จะลดลง นิสัยใหม่ ซึ่งเป็นนิสัยที่ดี จะค่อยๆ เกิดกับท่านจนคนรอบๆ ข้างแปลกใจ

เพราะ พฤติกรรมของคนเรา เกิดมาจากความคิดเห็น ความคิดเห็นเกิดมาจากข้อมูลในความทรงจำหรือความรู้ เพราะฉะนั้น ความรู้เปลี่ยน พฤติกรรมก็เปลี่ยน ถ้าข้อมูลในสัญญาเป็นอกุศล คือ ประกอบด้วยความพอใจไม่พอใจและความหลง มันก็จะทำให้ท่านเป็นคนไม่ดี คิดไม่ดี พูดไม่ดี ทำไม่ดี ฯ ในทางตรงกันข้าม ถ้าข้อมูลในความทรงจำของท่านเป็นกุศล มันก็จะสั่งให้ท่านคิดดี พูดดี ทำดี ระลึกถึงสิ่งที่ดี พยายามดี ตั้งใจดี

การฝึกสร้างความเห็นตรง ท่านต้องทำทุกๆ วัน เพราะนิสัยเดิมที่เห็นว่า นี่เป็นเรา นี่ของเรา ฯ อันเป็นผลมาจากความพอใจไม่พอใจ มีติดตัวท่านมานานจนเป็นความเคยชินที่ละเอียด ท่านต้องฝึกดับความพอใจไม่พอใจและความหลง โดยการคิดพิจารณารูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ความคิด ทันทีที่มันเกิด (หรือภาษาธรรมเรียกว่าปัจจุบันอารมณ์ หรือ พิจารณาที่ผัสสะ) ทำเป็นประจำประกอบกับการใช้ชีวิตประจำวัน การมองธรรมชาติแบบนี้จะทำให้จิตท่านเป็นกุศล สิ่งที่ท่านฝึก จะเริ่มเข้าไปแทนที่ความคิดเห็นเดิมที่เก็บอยู่ในความทรงจำของท่าน จนกว่าความคิดเห็นใหม่จะมีกำลังต้านทานความคิดเดิมได้ ท่านก็จะเห็นสิ่งต่างๆ รอบตัว รวมถึงตัวท่านเองตามความเป็นจริงเป็นปกติ

ก็ต้องพิจารณาก่อนว่าเรามิอุปนิสัยอย่างไร
อย่างไรดี อย่างไรไม่ดี อย่างไรควรแก้ไข อย่างไรควรคงไว้ อย่างไรควรทำให้เกิดมี
แล้วค่อยๆ แก้ ค่อยๆ ปรับปรุงไปเรื่อย อย่างใจเย็น