ต้องขออภัยที่เขียนตกหล่น รายละเอียดสภาวะตรงนี้ นำมาจากสภาวะของคนอื่นที่เขียนแสดงไว้ เพียงนำมายกเป็นตัวอย่างให้ดูน่ะค่ะ ว่าเป็นการให้ค่าของผู้ปฏิบัติ ที่ให้ค่าต่อสภาวะที่เกิดขึ้นตามที่เคยได้อ่าน ได้ฟังมาเท่านั้นเอง แต่ไม่ใช่ตามความเป็นจริงของสภาวะที่เกิดขึ้นแต่อย่างใด

อนุโมทนา ครับ

ลึกซึ้งจริงครับ ทำให้ผมคิดถึงพุทธภาษิตนี้ครับ

พระพุทธภาษิต :
"อานาปานสติ ภาวิตา พหุลีกตา จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน ปริปูเรนฺติ ;
อานาปานสติ อันบุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว ย่อมทำสติปัฏฐานสี่ให้บริบูรณ์.

สติปฏฺฐานา ภาวิตา พหุลีกตา โพชฌงฺเค ปริปูเรนฺติ ;
สติปัฏฐาน อันบุคคลเจริญทำให้มากแล้ว ย่อมทำโพชฌงค์เจ็ดให้บริบูรณ์.

โพชฌงฺคา ภาวิตา พหุลีกตา วิชฺชา วิมุตฺตึ ปริปูเรนฺติ ;
โพชฌงค์เจ็ด อันบุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว ย่อมทำวิชชาและวิมุตติให้สมบูรณ์"

และทำให้คิดถึงคำสอนที่ครูอาจารย์ขอคัดลอกมาบางส่วนครับ
(จากหนังสืออานาปานสติสูตร หลวงพ่อพุทธทาส)

อานาปานสติที่สมบูรณ์แล้ว จะทำให้เกิดสติปัฏฐานสี่ในตัว

กล่าวคือ กายานุปัสสนา ปฏิบัติเกี่ยวกับกาย คือลมหายใจ ลมหายใจนี้เป็นเครื่องตบแต่งกายที่เรียกว่า “กายสังขาร” การควบคุมลมหายใจก็คือควบคุมกาย ควบคุมกายก็คือควบคุมลมหายใจ ฉะนั้นเราอาศัยควบคุมกายโดยใช้วิธีผ่านทางลมหายใจ เราจึงควบคุมลมหายใจให้รำงับลง ๆ กายสังขารรำงับลง กายก็รำงับลง จึงมีผลคือเป็นสมาธิ ซึ่งจะได้อัปปนาสมาธิ มีฌานทั้งสี่ก็ได้ หรือไม่เป็นอัปปนาเป็นเพียงอุปจารสมาธิก็ได้ อย่างนี้เรียกได้ว่า “กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน” เต็มที่ เหลือที่จะเต็ม มันมีผลเสร็จ คือ สมาธิเกิดขึ้นมา.

เมื่อสมาธิเกิดขึ้นแล้ว ก็มาถึงหมวด “เวทนาสุปัสสนาสติปัฏฐาน” ได้เอง เพราะว่าสมาธินั้น มันมีรสเป็น “เวทนา” คือ ปีติและสุข เป็นองค์ของสมาธิอยู่. ทีนี้จะรู้เรื่องของเวทนาเท่านี้มันไม่พอ ต้องรู้ไปถึงว่ามันปรุงจิต และรู้การปรุงของมันด้วย. ถ้าเราถือเอาตามบาลีเป็นหลัก เราจะยังไม่เห็นคำพูดที่ว่าไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เราเขา มันมีแต่บอกให้ปฏิบัติเรื่อยไป แล้วมันก็ไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน เราเขา อยู่ในตัวเองเรื่อยไป จนถึงขั้นสุดท้ายหมดอุปาทาน หมดความยึดมั่นถือมั่นว่าสัตว์ บุคคล ตัวตนเราเขาจริง ๆ. บาลีในตอนนี้ ก็แสดงผลเป็นทำนองว่า “วิเนยฺยโลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ” ไม่ได้พูดระบุว่า ไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน เราเขา อย่างที่ว่าไว้ ในหลักสูตรนักธรรมของเรา. แต่อย่างไร มันก็เป็นเรื่องเดียวกัน ถ้าอภิชฌาและโทมนัส ถูกนำออกได้ก็หมายว่าอุปาทานถูกนำออกไปได้ อภิชฌาและโทมนัสนั้น เป็นผลของอุปาทานนั่นเอง.

ทีนี้ก็มาถึงการดูจิต รู้จักจิต กระทั่งบังคับจิตได้ รวมหมดก็คือ การกระทำที่เรียกว่า “จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน” แล้วก็ถึงหมวดสี่ คือ “ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน” เห็นธรรมในลักษณะ 4 ประการ นี่ก็เป็นอันสติปัฏฐานทั้งสี่ได้เกิดขึ้นอย่างครบถ้วนในอานาปานสติ 16 ขั้นนั้น

...

จิตเอยยยย .... เจ้าจงมาเป็นโน่น เป็นนี่ เป็นไปตามการบังคับบัญชาของเราเถิด
เพราะทุกวันนี้เรายังเป็นอิสระไม่ได้เลย ยังตกเป็นขี้ข้าของกิเลสอยู่เลย

ไฉนเจ้าช่างดื้อด้านจริงนะจิต ไม่ยอมทำตามคำสั่งของเรา ยังปล่อยให้เราหลงเล่นกับกองอุนจิ ( กิเลส ) อยู่ได้

ครูอาจารย์ท่านหมายถึง เมื่อรู้จักหมวดกาย เวทนา แล้ว
ที่นี้ให้มาดูในเรื่องของจิต หมวดของจิต และหมวดของธรรม ครับ

เป็นสิ่งที่มองเห็นได้ชัดเจนมากๆอย่างหนึ่งคือ ความเชื่อหรือที่เรียกว่า ความศรัทธา หรือเหตุที่สร้างมาร่วมกัน ผลจึงมาเชื่อกัน ถ้าไม่ได้สร้างเหตุมาร่วมกัน ผลคือ ไม่มาเชื่อกัน และ ไม่มีความใส่ใจ จะว่าอุเบกขาก็คงไม่ใช่ ต้องใช้คำว่าไม่สนใจหรือไม่ใส่ใจน่าจะเหมาะ


การเขียนตัวหนังสือในการสื่อเรื่องของสภาวะ ใครทำได้แบบไหน รู้แบบไหน ย่อมนำแบบที่ตัวเองทำได้หรือรู้ มาแนะนำหรือสอนกันแบบนั้น

จะให้แนะนำหรือสอนนอกแบบหรือรู้นอกจากที่ตัวเองรู้ มันเป็นไปได้ยากนะ เพราะไม่เคยสัมผัสหรือรู้ด้วยตัวเอง ถ้าแค่คาดเดา คำพูดที่สื่อออกมาจะแสดงถึงความคาดเดา ไม่ใช่จากที่รู้ด้วยตัวเอง


ถ้าข้อความที่โพสต่อไปนี้ อาจเป็นเหตุให้เกิดความขัดเคืองหรืออาจจะชอบใจ,ไม่ชอบใจ อันนี้ก็คงบังคับกันไม่ได้


ข้อความจากกระทู้นี้ ที่นำมาเอ่ยถึงเรื่องสติปัฏฐาน ๔ มีการเอ่ยถึงเรื่องการบังคับจิต

จริงๆแล้ว ที่อ่านน่ะเข้าใจว่าอะไรเป็นอะไร เพียงแต่จะดูว่า คนที่นำมาโพส เข้าใจในข้อความเหล่านั้นได้แค่ไหน อธิบายรายละเอียดได้ไหม

โดยเฉพาะในแง่ของสภาวะนี่สำคัญมากๆ จะเอาแต่รูปแบบอย่างเดียว มันจะต้องมีข้อแสดงเห็นด้วยบ้าง,ไม่เห็นด้วยบ้าง นี่เรื่องปกติ


จากกระทู้นี้ viewtopic.php?f=2&t=36672 ขอนำมายกเป็นตัวอย่าง

เมื่อผู้ที่มีสภาวะยังไม่ถึง ย่อมไม่เข้าใจในรูปแบบที่นำมาสอน ถ้าเข้าใจแล้ว จะไม่มีมาว่ากัน


แต่ทีเวลาเกิดความเชื่อหรือศรัทธาในคำสอนอีกคำสอน จะไม่มีมาว่าเลย มีแต่ยกย่องเทิดทูน ทั้งๆที่นำมาโพส แต่ไม่สามารถอธิบายรายละเอียดของตัวสภาวะได้


เหมือนบางที่สอนเรื่องรูป,นาม หรือนามรูปปริเฉทญาณ ว่าต้องเป็นแบบนั้นแบบนี้ ล้วนเป็นการอาศัยบัญญัติกันทั้งนั้น เพราะตัวผู้ปฏิบัติ ยังไม่รู้สภาวะที่แท้จริงจากจิตของตัวเอง

ตราบใดที่ยังไม่รู้ ทุกๆสภาวะล้วนยังต้องอาศัยบัญญัติกันไปก่อนทั้งสิ้น อาศัยเรียนรู้จากสภาวะหยาบๆกันไปก่อน อาศัยการทำต่อเนื่อง สภาวะจะละเอียดมากขึ้นเรื่อยๆไปเอง โดยไม่ต้องไปอยากอะไรเลย










อย่างเช่นจากคำกล่าวนี้ โดยตัวสภาวะจริงๆคือ

คำว่า ลมหายใจ เป็นเครื่องตบแต่งกาย เรียกว่า กายสังขาร

ความหมายคือ ลมหายใจเข้าออก จัดเป็นกายสังขาร

ถ้าเป็นท้องพองยุบ เป็น วาโยโผฏฐัพพะ เป็นกายสังขารเหมือนกัน









สภาวะคือ มีสติ สัมปชัญญะรู้อยู่กับลมหายใจเข้าออก

อาการที่เกิดขึ้นคือ มีจิตจดจ่อรู้อยู่กับลมหายใจเข้าออก








ที่ใดมีทั้งสติ สัมปชัญญะเกิด ที่นั้นย่อมมีสมาธิ สภาวะนี้ก็เช่นเดียวกันเมื่อเอาจิตจดจ่อรู้อยู่กับลมหายใจเข้าออก


ที่มีกล่าวว่าควบคุม เป็นเพียงการอนุมานคำขึ้นมาแสดงแทนสภาวะ แต่โดยตัวสภาวะ จะเรียกว่าการควบคุม หรือ ไม่เรียกว่าเอาจิตจดจ่อรู้อยู่ก็ได้ แต่โดยสภาวะที่แท้จริงคือ จิตจดจ่อรู้อยู่กับลมหายใจเข้าออก ณ ขณะนั้นๆ












เมื่อเจริญสติอย่างต่อเนื่อง คือ การเอาจิตจดจ่อรู้อยู่ในกาย เวทนา จิต ธรรม นี่แหละ สภาวะที่เกิดขึ้นจะเป็นเหตุให้ถ่ายถอนอุทานไปเรื่อยๆ ทำเพื่อดับเหตุทั้งปวง คือดับที่ตัวเองนี่แหละ ไม่ใช่ทำแล้วไปบอกว่าได้อะไร เป็นไร


ถ้าทำแล้ว คิดว่าได้อะไร เป็นอะไร ล้วนยังติดอยู่ในสมมุติบัญญัติทั้งสิ้น ยังละสมมุติไม่ได้

หากละได้บ้าง จะไม่ยึดจนหลงก่อเหตุ มีแต่มุ่งดับเหตุที่ตัวเอง


หากละได้ละเอียดมากขึ้น จะเข้าใจสมมุติและอยู่กับสมมุตินั้นๆ โดยความเป็นปกติเหมือนคนทั่วๆไป เพียงแต่ภายใน ไม่ไปยึดในสุมมตินั้นๆ


เพราะการที่ยังมี นั่นคือ เหตุ



เมื่อไม่มี เหตุย่อมไม่มี



เมื่อไม่มีเหตุ ผลย่อมไม่มี



แล้วนิพพานโดยสมมุติ ต้องไปอยากทำไมกันเล่า



แต่เพราะยังมีเหตุอยู่ ย่อมยังมีความอยาก


อยากมี อยากได้ อยากเป็น นี่ก็เรื่องปกติ


ที่ไม่ปกติ เพราะยังมองไม่เห็นกิเลสที่ " อยาก " เท่านั้นเอง



เมื่อยังมองไม่เห็น จึงเพียรบอกว่าได้อะไร เป็นอะไร แล้วมีการบอกต่อๆ ทั้งนี้ทั้งนั้น ที่เป็นเช่นนั้น เพราะยังมีเหตุ








การดูจิต ,การรู้จักจิด ต้องอาศัยพื้นฐานของสมถะหรือสมาธิเป็นหลัก

ส่วนสมาธิมากน้อยแค่ไหน แล้วแต่เหตุที่ทำมา แล้วอาศัย ตัวสติ สัมปชัญญะ ในการดู


ไม่ว่าจะดู กาย เวทนา จิต ธรรมหรือธรรมารมณ์ (นั่นก็คือ ความคิด) สภาวะเหล่านี้ จะดู จะรู้อยู่ในสภาวะนั้นๆได้ ต้องอาศัยสมาธิเป็นหลัก



สมาธิแนบแน่นได้มากน้อยแค่ไหน ล้วนส่งผลในการดู คือ การรู้อยู่ในสภาวะนั้นๆ

และอาศัย ตัวสติ สัมปชัญญะ ในการดูแต่ละสภาวะที่เกิดขึ้น





ทั้งสติ สัมปชัญญะและสมาธิ จะขาดตัวใดตัวหนึ่งไปไม่ได้เลย


หากขาดสมาธิ จิตย่อมฟุ้งซ่าน

หากขาดสติ จิตย่อมหลง ไหลไปอดีตบ้าง อนาคตบ้าง

หากขาดตัวสัมปชัญญะ สมาธิที่เกิดขึ้น ย่อมเป็นมิจฉาสมาธิ เพราะ ขาดความรู้สึกตัว



การบังคับจิต ไม่ใช่การบังคับให้จิตเป็นโน่น เป็นนี่ แต่เป็นเรื่องของสมาธิ

เมื่อเข้าออกสมาธิได้คล่อง ย่อมสามารถบังคับจิตให้เป็นสมาธิได้ตามใจนึก


เพราะเมื่อมาถึงสภาวะนี้แล้ว กำลังของสมาธิย่อมมีความแนบแน่น และมีกำลังเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ

ฉะนั้น ไม่ว่าจะอยู่ในอิริยาบทไหนๆ ในเวลาใดๆก็ตาม จิตย่อมเกิดสมาธิเนืองๆ เรียกว่า มีสมาธิหล่อเลี้ยงจิตอยู่เนืองๆ

เป็นเรื่องธรรมดาครับ
ที่ธรรมะบทเดียวกัน คนอ่านหลายๆคนอ่านแล้วอาจจะเกิดความรู้ความเข้าและความรู้สึกต่างกันไป
และธรรมเทศนาของท่านพุทธทาสที่ผมยกมา ก็ไม่ได้ขัดกับหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าแต่อย่างใด
ใครมีสภาวะเช่นไรคงไม่สำคัญ ถ้าคนนั้นสามารถยกธรรมมาสนันสนุนได้ตรงและไม่ผิดหลักธรรม

แม้แต่การสนทนากันเรื่องนิพพาน เรื่องฌานในระดับต่างๆ ก็ใช่ว่าทุกคนจะผ่านสภาวะนั้นแล้ว

ลิงค์ที่คุณยกมาเป็นตัวอย่าง ผมว่ามันไม่เกี่ยวกันเลยครับ

ผมไม่โกรธคุณ walaiporn หรอกครับ เป็นความรู้สึกและคิดเห็นของคุณ

ขอบคุณครับ ที่มาอธิบาย ธรรมเทศนาของท่านพุทธทาสที่ผมยกมา

เกี่ยวหรือไม่เกี่ยว ก็แล้วแต่คุณจะคิด


ส่วนที่ยกลิงค์นั้นมาเป็นตัวอย่าง เพื่อชี้ให้เห็นเป็นรูปธรรมที่ชัดมากขึ้น


ในคำกล่าวที่ว่า พอศรัทธาใคร ก็จะยกย่อง

พอไม่ศรัทธา ก็นำมากล่าวโทษหรือเพ่งโทษกัน


เหตุเนื่องจาก คำสอนหรือคำพูดนั้นๆหรือรู้นั้นๆ ไม่เหมือนในสิ่งที่ตัวเองคิด หรือที่คิดว่าตัวเองนั้นรู้








อันนี้มันก็เหตุของคุณนะ แล้วแต่ว่าคุณจะรักษาใจของคุณไว้ได้แบบไหน

อนุญาตเรียกว่า คุณน้ำด้วยคนได้มั๊ยครับ
พิมพ์สะดวกดี คีบอร์ดที่ใช้ตัวหนังสือลบหมดสัมผัสได้แต่ภาษาไทย ภาษาอังกฤษต้องจิ้มหาครับ

ดูคุณน้ำมีความชำนาญเรื่องสภาวะ หากผมอยากทราบราบละเอียดเกี่ยวกับสภาวะ
คงต้องมาขอความรู้จากคุณน้ำบ้างนะครับ

ส่วนเรื่องครูอาจารย์ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับความศรัทธาในตัวบุคคลครับ อยู่ที่ธรรม
แต่สุดท้ายธรรมใดๆ เราก็ต้องปล่อยวางยึดเอาไว้ไม่ได้เช่นกัน

เรื่องใจ
ก็ไม่ต้องรักษาให้ยุ่งยาก เพียงไม่ต้องปรุงแต่ง ก็ไม่มีอะไรไปตั้งในใจได้ ไม่มีเกิด ก็ไม่มีดับ

มีครูอาจารย์ท่านหนึ่งท่านชอบเทศน์ว่า ไม่ต้อง ไม่ตั้ง
ผมหมายถึงหลวงพ่อโพธิ์ศรีสุริยะ เขมรโตครับ เผื่อมีใครอยากฟัง
http://www.rombodhidharma.com/05-Dharma ... Dharma.htm

[ขอแทรกซัก 2 ประโยคนะครับ]

การไม่ยึดมั่นถือมั่น กับการไม่ใช้งานมันก็เป็นคนละอย่างนะครับ

ขันธ์ ๕ ไม่ใช่ตัวทุกข์ แต่ อุปาทานขันธ์ทั้ง ๕ ต่างหากที่เป็นตัวทุกข์

คำว่าไม่ใช้งาน หมายถึงอย่างไรครับ

ถ้าเน้นลงไปที่สังขารขันธ์การปรุงแต่งความคิดทั้งหมดก็เกิดที่นั่น

อาจจะต้องถามกลับไปว่าคำว่าไม่ปรุงแต่งที่คุณ narapan เข้าใจมันเป็นอย่างไรครับ?

สมมุติว่า
นาย ก. มาชมว่า หล่อจัง
นาย ข. เดินมาด่าว่า ทุเรศสิ้นดี

การไม่ปรุงแต่ง ก็คือ รู้ก็สักแต่ว่ารู้ เห็นก็สักแต่ว่าเห็น

เราไม่ไปปรุงแต่งคำว่าหล่อ หรือคำว่าทุเรศ
ว่ามันดีเลิศ หรือมันไม่ดีน่าเกลียด จนเกิดเป็นความรู้สึกชอบ ชัง

หากไม่ปรุงต่อ....ผลก็คือรู้สึกเฉย ๆ

แต่..ผลคือการรู้สึกเฉย ๆ นี้...เป็นผลของอะไร..เป็นผลของมรรคหรือเปล่า

ที่ไม่ปรุงต่อ...เพราะ..ตั้งใจไม่ปรุง..เหตุกลัวมันจะทุกข์

หรือ..ไม่ปรุงต่อ..เพราะ...หล่อก็ดี...ทุเรศก็ดี...มันไม่มีในเรา..

เพราะรู้อยู่แล้วว่ามันอยู่ในกฏของไตรลักษณ์

ก็แค่..
จะกอดแล้วกด..หรือ..จะเอามันออกมาแล้วตีมันให้แตก