“เธอจงบำเพ็ญ ศีลบารมีเถิด อันว่า... จามรีรักษาขนหาง แม้ติดอยู่ในที่ใด ก็ยอมตายอยู่ที่นั้น ไม่ยอมให้ขนหางเสียไปฉันใด เธอจงบำเพ็ญศีล รักษาศีลทั้ง *** ๔ ให้บริบูรณ์ในกาลทุกเมื่อ ดุจจามรีรักษาขนหางของตนฉันนั้น
***ศีล ๔ คือ ปาติโมกขสังวรศีล อินทรียสังวรศีล อาชีวปาริสุทธิศีล และปัจจัยสันนิสิตศีล

“ข้าพเจ้ายอมให้เขาทำร้าย ยอมให้เขาจับหามไป ทั้งที่รู้ว่าเขาจะเอาไปฆ่าเป็นอาหาร ข้าพเจ้ายอมสละได้แม้ชีวิต แต่จะไม่ยอมล่วงละเมิดศีล” (สังขปาลนาคราชโพธิสัตว์)


“เพื่อนเอ๋ย งาของเราใช่ว่าเราจะไม่รัก แต่พระสัมมาสัมโพธิญาณเป็นสิ่งที่เรารักยิ่งกว่างานี้ ตั้งร้อยเท่า พันเท่า เราจึงไม่ประทุษร้ายท่าน” (พญาฉัททันต์โพธิสัตว์)

ศีลคืออะไร?

ศีลอาจได้ความหมายมาจากคำที่ไพเราะและมีความหมายอันลึกซึ้งสูงส่งกว่าความคาดเดายิ่งนัก นั้นก็คือ มาจากคำว่า ศิระซึ่งแปลว่า ยอด หรือ ศีรษะ

ศีลอาจมาจากคำว่า สีละ ซึ่งแปลว่าปกติก็เป็นได้ เพราะการรักษาศีลจึงเป็นการนำไปสู่ความเป็นคนที่ปกติสมบูรณ์

นอกจากนี้คำว่าศีลอาจมาจากคำว่า สีละตะ อันหมายความว่า.. เย็น เพราะผู้มีศีลจะมีลักษณะที่เย็นคือ อิ่มเย็น ดุจดังผู้อาบน้ำชำระร่างกายจนหมดจดดีแล้วและนั่งพักอยู่ ณ ร่มไม่ใหญ่ ปานฉะนั้น

ศีลมีลักษณะ ดังต่อไปนี้คือ

๑) สีลนลกฺขณา
คือ ศีลนี้ มีการรักษากาย วาจา ให้ตั้งไว้ด้วยดี โดยไม่ให้กระจัดกระจายไป เป็นลักษณะ หรือ มีลักษณะเป็นพื้นฐานแห่งกุศลทั้งหลาย

๒) ทุสฺสีลฺยวิทฺธํสนรสา
ศีลนี้มีอันทำลายความเป็นผู้ไม่มีศีลเป็นรส หรือ อนวชฺชคุณรสา วา คือสมบูรณ์ด้วยคุณอันปราศจากโทษ เป็นสัมปัตติรส

๓) โสเจยฺยปจฺจุปฏฐานา
มีความสะอาดแห่งกายและวาจา เป็นอาการปรากฏ

๔) หิโรตฺตปฺปปทฏฺฐานา
มีความความละอายชั่วกลัวบาปเป็นเหตุใกล้

ศีลมีหลายประเภท เช่น ศีล ๕ ศีล ๑๐ ศีล ๒๒๗ เป็นต้น

แต่ศีลสำคัญที่เจตนา ผู้มีเจตนาในการักษาศีล จึงจะชื่อได้ว่าเป็นผู้รักษาศีล ความตั้งใจในการรักษาศีลนี้เรียกว่า "วิรัติ" หรือ "เวรมณี" คือตั้งใจงดเว้นจากความชั่ว หากมิได้ตั้งใจงดเว้น เพียงแต่ยังไม่ได้ทำชั่ว อย่างนี้ไม่เรียกว่าวิรัติ

อานิสงค์ของศีลมีเป็นลำดับชั้นดังนี้

๑.ศีลมีความไม่เดือดร้อนเป็นอานิสงส์ เป็นประโยขน์
๒.เมื่อไม่เดือดร้อนก็มีความบันเทิงเป็นอานิสงส์ เป็นประโยชน์
๓.เมื่อมีความบันเทิง ก็มีปิติเป็นอานิสงส์ เป็นประโยชน์
๔.เมื่อมีปิติ ก็มีปัสสัทธิความสงบ เป็นอานิสงส์ เป็นประโยชน์
๕.เมื่อมีความสงบก็ มีความสุข

..(ต่อ)

..(ต่อ)

๖.เมื่อมีความสุข ก็มีสมาธิเป็นอานิสงส์
๗.เมื่อมีสมาธิก็มีความ รู้เห็นตามความเป็นจริง
๘.เมื่อรู้เห็นตามความเป็นจริง ก็เกิดความเบื่อหน่าย ความคลายเป็นอานิสงส์
๙.เมื่อเบื่อหน่าย คลายกำหนัด ย่อมมีความรู้เห็นในวิมุติเป็นอานิสงส์

การรักษาศีลต้องใช้สติเป็นตัวรักษา คือระลึกได้อยู่เสมอ ว่าจะไม่ฆ่า ไม่ขโมย ไม่ประพฤติผิดในกาม ไม่พูดเท็จ ไม่ดื่มสุราเป็นต้น นอกจากนี้ ผู้รักษาศีลยังต้องรู้จักละอายชั่วกลัวบาป จึงจะรักษาได้โดยไม่ต้องให้ใครมากำกับ

การรักษาศีลไม่จำเป็นว่าต้องสมาทานกับพระสงฆ์เสมอไป รักษาได้ทุกเวลา หากตั้งใจรักษาตอนไหนก็เป็นศีลเวลานั้น

ศีลเป็นการบำเพ็ญบุญอย่างหนึ่ง เมื่อบำเพ็ญให้เข้มข้นมากขึ้นจะกลั่นเป็น บารมี ซึ่งมีอานิสงส์สูงกว่าการถวายทาน เพราะการถวายทานนั้นทำง่าย ส่วนการรักษาศีล นั้นทำยาก ต้องทำด้วยตนเอง อาศัยความเพียร และอาศัยความมีสติเป็นต้น จึงจะทำได้ และการรักษาศีลยังเป็นการทวนกระแสกิเลส กระแสโลก

คนที่ต้องมีปัญญาและความศรัทธาระดับหนึ่งเท่านั้น จึงจะตั้งใจรักษาศีล ปฏิบัติธรรม

บุคคลทั้งหลายไม่ว่าจะอยู่ในวัยใด เพศใด ฐานะใดก็พึงรักษาศีล ระมัดระวังทะนุถนอมศีลตนประดุจดังจามรีรักและหวงแหนขน

เพราะศีลของตนที่บริสุทธิ์ดีแล้ว ย่อมนำสุขมาให้ ศีลยังเป็นเขตแดน เป็นเครื่องกั้นความทุจริต ทำจิตให้ร่าเริงแจ่มใส และเป็นท่าหยั่งลงมหาสมุทรคือ พระนิพพาน ของพระพุทธเจ้าทั้งปวง

ศีลเปรียบประดุจดั่งดวงแก้วสารพัดนึก ที่จะบันดาลให้สมความปรารถนา และติดตามหล่อเลี้ยงรักษาผู้ที่รักษาศีลไปตราบกาลนาน


ดังที่พระท่านให้ศีลว่า..


"สีเลน สุคตึ ยนฺติ บุคคลเข้าถึงสุคคติได้ก็ ด้วยศีล

สีเลน โภคสมฺปทา บุคคลได้โภคสมบัติก็ด้วยศีล

สีเลน นิพพุตึ ยนฺติ บุคคลบรรลุพระนิพพานได้ก็ด้วยศีล"

รักษาศีล ดุจจามรี รักษาขน
ยอมอดทน ทำให้เห็น เป็นศักดิ์ศรี
เสียเลือดเนื้อ เสียลาภยศ เสียชีวี
ศีลจักมี คู่อยู่ ไม่รู้คลาย


สาธุ ขออนุโมทนาด้วยครับ

แต่งกลอนเองใข่ไหมคะ เพราะมากค่ะ อนุโมทนาบุญค่ะ