การทำสมาธิเบื้องต้น ต้องชำระศีลให้บริสุทธิ์ ทำวัตรสวดมนต์บูชาพระ เจริญพรหมวิหาร 4 และสมาทานกรรมฐาน เดินสมาธิหรือเดินจงกรม การเดินสมาธิหรือเดินจงกรม เหมาะสำหรับคนที่มักมีความคิดฟุ้งมาก พระพุทธองค์กล่าวว่า ประโยชน์ของการเดินจงกรม มีดังนี้คือ

-- ทำให้ร่างกายแข็งแรงไม่เจ็บป่วยง่าย
-- ทำให้ขาแข็งแรงเดินได้ทนและไกล
-- เมื่อทำหลังอาหารทำให้อาหารย่อยง่าย
-- สมาธิที่ได้จากการเดินจงกรมจะอยู่ได้นาน


๏ วิธีการเดินสมาธิหรือเดินจงกรม

เลือกสถานที่ยาวประมาณ 5 เมตร ถึง 10 เมตร แล้วแต่ความกว้างของสถานที่ และความรู้สึกพอดี บางทียาวนักก็ไม่ดี เหนื่อย บางครั้งสั้นไปก็ทำให้เวียนหัว หันหน้าไปทางเดินจงกรม แต่อย่ามองไกลเกินไป มองทอดสายตาดู ไปข้างหน้าประมาณ 4 ก้าวเพื่อไม่ให้จิตใจวอกแวก แต่ไม่ใกล้เกินไป จนรู้สึกปวดต้นคอ มือซ้ายมาวางที่หน้าท้องและมือขวามาวางทับ เพื่อป้องกันแขนแกว่งขณะเดิน และดูสวยงาม

เมื่อได้ท่าที่พอดีแล้วก็เดินก้าวขาขวาไป ก็นึกคำว่า "พุท" และเมื่อก้าวขาซ้ายไปก็นึก คำว่า "โธ" เวลาเดินไม่หลับตาแต่ให้ลืมตา และกำหนดสัมผัสของเท้าที่ก้าวเหยียบลงพื้น เดินว่าพุทโธไปเรื่อย พอถึงปลายทาง เดินก็หยุดนิดหนึ่ง แล้วก็หันกลับด้านขวามือ มาทางเดิม และเดินว่าพุทโธต่อไป อย่าเร็วเกินไป หรือช้าเกินไป กำหนดจิตของเราอยู่ที่ก้าวเดินและคำภาวนา ไม่ให้จิตวอกแวก

สิ่งสำคัญคือ การกำหนดจิตให้ทันการเคลื่อนไหว ส่วนการเดินเป็นเพียงส่วนประกอบเท่านั้น เราควรทำอย่างน้อย 30 นาที และจะดีมากขึ้นถ้าตามด้วยการนั่งสมาธิ เพราะการเดินจงกรม เป็นการเปลี่ยนอิริยาบท ปล่อยอารมณ์ และเตรียมร่างกายให้พร้อมสู่การนั่งสมาธิ


๏ อิริยาบถนั่งสมาธิ

นั่งขัดสมาธิ เอาขาขวาทับขาซ้าย มือขวาทับมือซ้าย วางลงบนตัก ตั้งกายตรง (ไม่นั่งก้มหน้า ไม่นั่งเงยหน้า ไม่นั่งเอียงซ้าย ไม่เอียงขวา ไม่โยกหน้า ไม่โยกหลัง) ไม่กดและข่มอวัยวะในร่างกาย วางกายให้สบายๆ ตั้งจิตให้ตรง ลงตรงหน้า กำหนดรู้ซึ่งจิตเฉพาะหน้า ไม่ส่งจิตให้ฟุ้งซ่าน ไปในเบื้องหน้า-เบื้องหลัง (อนาคตและอดีต) พึงเป็นผู้มีสติ กำหนดจิตรวมเข้าตั้งไว้ในจิต บริกรรม "พุทโธ" จนกว่าจะเป็นเอกัคคตาจิต

การฝึกสมาธิ
โดย หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต
วัดป่าสุทธาวาส
ต.ธาตุเชิงชุม อ.เมือง จ.สกลนคร

ที่มา http://www.geocities.com/samadhinet/bushdo.htm
http://www.dhammajak.net/samati/samati2/s201.php

เรื่องอาจารย์มั่นนี้ สมัยก่อน คือก่อนที่คนไทยจะหันมาสนใจเรื่องวิปัสนา กรรมฐาน นี้ท่านมีชื่อเสียงมากในทางปฏิบัติดี ปฎิบัติชอบ และแนวทางปฏิบัตของท่าน ท่านละได้จริงๆ เห็นเพียงรูปกุฏิ ของท่าน ที่ใช้ในการปฏิบัติก็เกิดความเลื่อมใสอย่างมาก[u] แม้จะเลื่อมใสอย่างไร ก็จับต้องไม่ได้ [/u]เข้าใจว่าในสมัยนั้นยังไม่มีเทป จึงไม่เคยได้ฟังธรรมจากปากของท่าน ท่านเองก็ไม่น่าจะได้เขียนหนังสือไว้ อาจเพราะท่านเรียนน้อย ไม่อยากเขียน หรืออะไรก็เหลือจะเดา เราเลยพลาดโอกาสที่ได้ฟังธรรมมะและแนวทางปฏิบัติของท่าน แต่ท่านก็ถือว่าได้รับการยกย่องเป็นผู้นำกองทัพธรรมในเรื่องวิปัสนากรรมฐานของประเทศไทยเลยทีเดียว
......เราเองหามาตลอดชีวิต ที่จะได้ศึกษาธรรมมะและแนวปฏิบัติที่ถ่ายทอดออกมาจากปากขจองท่านโดยตรง แต่ก็ไม่เคยเจอ มี่แต่อาจารย์รุ่นลูกศิษย์มาเล่า เรื่องนี้ย่อมเกิดความคลาดเคลื่อน จนหลายครั้งจับประเด็นไม่ได้ นอกจากนั้นยังมีพวกลูกศิษย์ที่พิมพ์หนังสือขาย ก็เลยเป็นธรรมมะนิหารไปหมด คือเน้นไปด้นอภินิหาร เจอเสือ เจอสิงห์ในป่า เสือสิงห์ไม่ทำร้าย หรือบิณฑบาตรไม่เจอผู้คน มีเทวดามาใส่บาตร เป็นต้น นับว่าธรรมมะของท่านสูญหายอย่างน่าเสียดายยิ่ง
.....อันนี้ถ้าใครมี และมั่นใจว่าคัดลอกมาจากบันทึกและคำสั่งสอนของท่านโดยตรง ได้โปรดเถอะครับนำมาเผยแพร่ หนึ่งหน้า สองหน้า ก็ได้ จะเป็นมหาธรรมทานสำหรับชาวเราผู้พร้อมก้าวเดินตามรอยพระอรหันต์ทุกคน ขออนุโมทนาไว้ล่วงหน้าเลยครับ.....เจโตวิมุติ