การทำลายสักกายทิฏฐิ เริ่มตั้งแต่เสขบุคคลขั้นแรก คือโสดาบัน และคงอยู่ (หมายถึง การไม่มีซึ่งสักกายทิฏฐิ แต่ระดับการเห็นแจ้งจะต่างกันบ้างในแต่ละขั้น) ไปจนถึงขั้นอรหันต์ ซึ่งเป็นอเสขบุคคล

เอกอน...เรียกว่า... "ความเห็นที่แตกต่าง ผิดเพี้ยนไปจาก ปกติ"

นั่นคือ...เบื้องต้นที่..เอกอนเริ่มเกิดข้อกังขา ... ว่า ปกตินั้น คือเช่นไรกันแน่...

อย่าเรียกว่าเป็นการให้คำตอบเลยครับ ถือว่าแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ในการปฏิบัติแล้วกันนะครับ

ขอปูพื้นซักเล็กน้อยเผื่อผู้อ่านที่พึ่งจะศึกษาธรรมะแวะเข้ามานะครับ

คำว่า ปุถุชน ตามรากศัพท์ถึงแม้จะแปลว่า คนหนา คือ ผู้ที่หนาแน่นไปด้วยกิเลส แต่ระดับความหนาของกิเลสก็ไม่เท่ากันในแต่ละคน หรือคนเดียวกันก็ไม่เท่ากันในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งต้องอาศัยการปฏิบัติธรรมเป็นเครื่องขูดลอกให้กิเลสค่อยๆบางลงจนเลื่อนชั้นจากปุถุชนเป็นอริยชน

การขูดเกลากิเลส พระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ให้จำได้ง่ายๆ ๓ ขั้นตามที่เราทราบกันเป็นอย่างดีในโอวาทปาฏิโมกข์



สพฺพปาปสฺส อกรณํ การไม่ทำความชั่วทั้งปวง ๑ (ได้แก่ อกุสลกรรมบถ ๑๐)
กุสลสฺสูปสมฺปทา การทำกุศลให้ถึงพร้อม ๑ (ได้แก่ กุสลกรรมบถ ๑๐)
สจิตฺตปริโยทปนํ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ๑ (ได้แก่ เจริญสมถะและวิปัสสนา ด้วยปัญญาอันยิ่ง)
เอตํ พุทฺธานสาสนํฯ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย

ง่ายๆคือ ไม่ทำชั่ว ทำดี และทำจิตใจให้บริสุทธิ์

อย่างไรก็ตาม การไม่ทำชั่ว และการทำดี เป็นเพียงปัจจัยในการเกื้อหนุนให้พัฒนาจากปุถุชน ไปเป็นอริยชนเท่านั้น (แต่ก็เป็นปัจจัยที่สำคัญและขาดไม่ได้ (necessary but not sufficient) ซึ่งหลายข้อ สะท้อนมาในรูปของทศบารมีนะครับ) ส่วนที่เป็นเหตุจริงๆ ได้แก่ การปฏิบัติภาวนาเพื่อชำระจิตใจให้บริสุทธิ์ขาวรอบ ด้วยการเจริญสมถะและวิปัสสนา ด้วยปัญญาอันยิ่ง โดยเทียบสมถะ และวิปัสสนาได้ด้วยตัวอย่างจากนิทานเซนที่มีชื่อเสียงบทหนึ่ง (อาจจะไม่ใกล้คียงนัก แต่พอล้อกันไปได้ครับ)

จิตใจเปรียบเหมือนกระจกใสบานหนึ่งที่มีฝุ่นเข้ามาจับเป็นคราวๆให้หมอง เปรียบฝุ่นได้กับกิเลสคือ นิวรณ์ต่างๆ, โลภ โกรธ หลง ที่จรเข้ามาจับเป็นบางครั้งและทำให้จิตใจขุ่นมัว ไม่ใสบริสุทธิ์ ซึ่งการทำจิตใจให้บริสุทธิ์นั้น ทำได้ใน ๒ ระดับคือ

๑) หมั่นเช็ดถูกระจกเนืองๆอย่าให้ฝุ่นจับ คือการดับกิเลสด้วยการใช้องค์ธรรมที่เป็นเครื่องสงบระงับจิต (สมถะ) กดข่มให้ใจเป็นสุข (วิขัมภนะ) เช่น โกรธ, เสียใจก็อย่าเก็บไปคิดให้ใจหมอง หรือการใช้องค์ธรรมตรงข้ามเพื่อให้จิตสงบระงับ (ตทังคะ) เช่น โกรธก็แผ่เมตตาให้อภัย เพื่อให้จิตใจบริสุทธิ์ แช่มชื่นเบิกบาน

๒) ทำให้ไม่เหลือกระจกให้ฝุ่นจับ คือการดับกิเลสอย่างตัดขาด (สมุจเฉทะ) ด้วยการเจริญสติที่พร้อมด้วยธรรมอื่นๆอย่างถูกต้อง (มรรค ๘) จนจิตเกิดปัญญาเห็นว่าไม่มี “เรา” ซึ่งเป็นผู้ทุกข์ (คือ ไม่มีกระจกให้ฝุ่นจับ) จนถึงการหลุดพ้นทางจิตอย่างสิ้นเชิงเพราะไม่ยึดกายใจ (ปฏิปัสสัทธิ + นิสรณะ) จิตใจจะเบา สะอาด สว่าง สงบ เป็นสุขเบิกบาน บริสุทธิ์อย่างแท้จริง

(แต่วิปัสสนาภาวนา เพื่อให้ไม่เหลือกระจกให้ฝุ่นจับนั้น จะต้องอาศัยกำลังของสมถภาวนา เป็นบาทฐานด้วยนะครับ)