เรา โพสกันไปมาก....แล้ว

แน่นอนล่ะท่าน...หน่ะ ข้าน้อยเห็นสถิติการโพสของท่านวันนี้แล้ว...

หากข้าพเจ้าหายไปเกิน2เดือนสหายธรรมทั้งหลายทำบุญทำสมาธิบูชาพระพุทธเจ้าอุทิศบุญกุศลตรวจน้ำให้ข้าพเจ้าด้วยจักอนุโมทนายิ่ง

ปล พูดจริงมิใช่พูดเล่น กรุณาอย่าถามต่อ

อนุโมทนาสาธุกับท่านเช่นนั้น ในการแสดงธรรมตามพระไตรปิฎก เรื่องปัจจุบันธรรม อย่างแจ่มแจ้ง ทะลุ ปรุโปร่งสมกับที่ได้ตั้งไว้เป็น Motto ประจำกระทู้ประจำตัว เรียนเชิญทุกๆท่านตักตวงเอาผลประโยชน์ น้ำธรรมคำสอน ไปกิน ไปใช้ หล่อเลี้ยงจิตใจและคุณธรรมให้เจริญก้าวหน้ายิ่งๆขึ้นไปเทอญ

สำหรับท่านอื่นๆ ที่มาร่วมแสดงความเห็น ทั้ง มุม ลบ และ มุมบวก ก็เชิญกันตามสบายนะครับ วิญญูชนทั้งหลาย ย่อมจะมีวินิจฉัยที่เป็นธรรมพิจารณาเลือกสรร คัดเอาสิ่งที่เป็นประโยชน์ใว้ใส่ใจ สอนใจ ให้เจริญก้าวหน้าในธรรมต่อไป

วันนี้มาสนทนากันต่ออีกสักหน่อยในอีกแง่มุมหนึ่งของ ปัจจุบันอารมณ์

ปัจจุบันธรรม กับ ปัจจุบันอารมณ์ นั้นแตกต่างกันในส่วนของสภาวะและรายละเอียด

ปัจจุบันธรรมนั้น มีอยู่รอบตัวและในตัวเรา ซ้อนๆกันอยู่ ยกตัวอย่างเช่น ขณะปัจจุบันที่ตาเห็นรูป ขณะเดียวกันนั้น ลมหายใจก็กำลังทำงานอยู่ หัวใจก็กำลังเต้นอยู่ ชีพจรก็กำลังเต้นตอดอยู่ ความสั่นสะเทือนในร่างกายก็กำลังทำงานอยู่ จิต เจตสิก ก็กำลัง เกิด - ดับเปลี่ยนแปลงอยู่ อย่างรวดเร็ว เป็นปัจจุบันซ้อนปัจจุบัน อยู่ทุกขณะ

ส่วนปัจจุบันอารมณ์นั้น เป็นความรู้ชัดของสติ ต่ออารมณ์ที่ปรากฏเฉพาะหน้า ณ ขณะนั้น ซึ่ง ความรู้ชัดปัจจุบันอารมณ์ของบุคคลหรือผู้ปฏิบัติธรรมแต่ละคนย่อมจะแตกต่างกันไป ตามระดับความสามารถ ของ สติ สมาธิ และปัญญา ที่ฝึกฝน หรือสร้างสมมา

ณ ปัจจุบันขณะนี้ นาย ก อาจรู้ชัดภาพที่กระทบตา นี่เพราะจิตหยาบ เห็นแค่รูป

แต่นาย ข กลับไปมีสติรู้ทัน สัญญา ความจำหมายว่ารูป ผู้หญิงสวย นี่จิตละเอียดขึ้น รู้สัญญา

ขณะเดียวกันนั้น นาย ค กลับไปรู้ทันเวทนา ความยินดีในรูปสวย นี่จิตละเอียดยิ่งขึ้น รู้ทันที่เวทนา

ขณะเดียวกันนั้น นาย ง กลับไปรู้ทันความคิดนึกฟุ้งซ่าน ด้วยอำนาจตัณหา ความอยากจะได้เชยชมรูปสวยนั้น นี่จิตละเอียดมาก รู้ทัน อุทธัจจะ อันเป็นธรรมมารมณ์

จากตัวอย่างที่ยกมานี้ ยังวิเคราะห์ต่อไปได้อีกว่า เพราะระดับความสามารถ ของ สติ สมาธิ และปัญญา ที่ฝึกฝน หรือสร้างสมมา ของแต่ละคน ไม่เท่ากัน บางคนได้เจริญสติปัฏฐาน 4 แค่ชั้น กายานุปัสสนา
บางคนได้เจริญ เวทนานุปัสสนา บางคนได้เจริญ จิตตานุปัสสนา บางคนได้เจริญธรรมมานุปัสสนา

แต่สติปัฏฐานทั้ง 4 นั้น ล้วนแล้วแต่มารวมลงที่ประเด็นสำคัญคือ อภิชฌาและ โทมนัสสัง คือความยินดี ยินร้ายในอารมณ์ หรือ เวทนาทางกายและจิตนั่นเอง

งานของผู้เฝ้าดูเฝ้าสังเกต พิจารณาปัจจุบันอารมณ์ ก็คือ

วิเนยยะ โลเก อภิชฌาและโทมนัสสัง คือเอาออกเสียให้ได้ซึ่งความยินดียินร้ายในโลก คือผัสสะและเวทนาทั้งปวง จะวิเนยยะอย่างไร ท่านเช่นนั้นก็ได้ค้นคว้ามาแสดงไว้อย่างแจ่มแจ้งแล้ว เชิญกลับไปสังเกต พิจารณาค้นคว้าหากันเอาเองนะครับ

ปัจจุบันอารมณ์ นำไปสู่ สติปัฏฐาน 4 ด้วยประการะนี้

เมื่อสติปัฏฐาน 4 เจริญขึ้น สัมมัปธาน อิทธิบาท ทั้ง 4 อินทรีย์และพละทั้ง 5 โภชฌงค์ทั้ง 7 และมรรค ทั้ง 8 ย่อมจะเจริญตามเป็นเหตุและผลหนุนเนื่องกัน สนับสนุนกันไปตามธรรม ด้วยประการฉะนี้

เชิญพิจารณาเอาด้วย สติ ปัญญา สัมมาปฏิบัติ ของแต่ละท่านแต่ละคน เทอญ

วันนี้ ได้นำภาพอาวุธลับในการปฏิบัติธรรมมาฝากให้พิจารณา และวิพากษ์ วิจารณ์กันนะครับ

ศึกษา สนทนากันต่อไปอีกนะครับ

จากปัจจุบันอารมณ์ ได้บอกถึงความเชื่อมโยงมาสู่สติปัฏฐาน 4 อย่างไรแล้ว
บัดนี้เราจะได้ศึกษาต่อไปอีกว่าจากสติปัฏฐาน 4 เชื่อมโยง สัมพันธ์กับ สัมมัปธาน 4 และ อิทธิบาท 4 อย่างไร

ในโพธิปักขิยธรรม 37 ประการ ท่านอโศกะได้แนะนำวิธีจำ หรือระหัสการจำไว้ว่า

สามสี่ สองห้า หนึ่งเจ็ด หนึ่งแปด 34 - 25 - 17 - 18

สามสี่ มีอะไรบ้าง
สติปัฏฐาน 4
สัมมัปธาน 4
อิทธิบาท 4

คำสรุป
ปัจจุบันอารมณ์ เป็นที่กำเนิด
สติปัฏฐาน 4 เป็นปฏิบัติการ
สัมมัปธาน 4 เป็นแนวดำเนินการ
อิทธิบาท 4 เป็นสิ่งสนับสนุนปฏิบัติการ

ปัจจุบันอารมณ์ เป็นที่กำเนิด เพราะ สติ สมาธิ ปัญญา มนสิการ โยนีโส จะมาร่วมกันทำงานที่นี่
เริ่มแรกคือ มนสิการ ความตั้งใจ จะทำภาวนา โดยกำหนดสติไว้ที่ปัจจุบันอารมณ์ จากนั้นก็มี โยนีโส คือ ทำความแยบคายไว้ในใจว่าจะเอา สติ สมาธิ ปัญญา มาเฝ้าดู เฝ้ารู้(สัมมาทิฐิ) เฝ้าสังเกต พิจารณา(สัมมาสังกัปปะ) ที่ปัจจุบันอารมณ์(สติ)

ตอนสติปัฏฐาน 4

เมื่อตั้งต้นแล้วก็ลงมือปฏิบัติ(ท่าหลัก) คือ นั่งขัดสมาธิ ร่างกาย คอ หัว ตั้งตรง หลับตา กำหนดจิตหรือสติ ว่าจะ รู้อยู่ที่ปัจจุบันอารมณ์เฉยๆ ไม่ทำอะไรอื่น

ปล่อยให้สภาวธรรมต่างๆ เกิดขึ้น เป็นไปตามธรรมชาติ ผู้ปฏิบัติจะได้สังเกตเห็นว่า สภาวธรรมต่างๆ จะมาเรียกจิต ไปดู ไปรู้ (เอหิปัสสิโก) เช่น เสียง การกระทบสัมผัสของกาย ความนึกคิด การเปลี่ยนไปมาของธาตุ 4 เวทนา ความรู้สึก อารมณ์ของจิต ธัมมารมณ์ เช่นนิวรณ์ธรรมต่างๆ จะผุดปรากฏขึ้นมา ตามเหตตุ ตามปัจจัย สิ่งใดชัดเจนที่สุด ปรากฏเฉพาะหน้า เป็นปัจจุบัน สติจะเกิดขึ้นมารู้ทันเป็นปัจจุบันอารมณ์ ซึ่งจะมีลักษณะสำคัญคือ เกิดขึ้นแล้วเปลี่ยนแปลงไปทันที สู่อารมณ์ใหม่ตลอดเวลา

อารมณ์เกิด สติรู้ อารมณ์ดับ สติปล่อย แล้วก็เกิดรู้อารมณ์ใหม่ ต่อเนื่องกันไปไม่ขาดสาย ในระหว่างกลางของความเกิด - ดับ แต่ละอารมณ์นั้น จะมีความเกิดดับของจิตและเจตสิกที่ละเอียดอ่อนซ่อนอยู่มากมาย ใหม่ๆ ตอนเริ่มต้น สติ ปัญญาของเรายังหยาบ จะรู้ได้แค่ภาพรวามของปรากฏการของสภาวธรรม เรียงลำดับให้ดูพอคร่าวๆเป็นตัวอย่างดังนี้

เสียง (รูป)กระทบ หู สติ รู้ทัน ปัญญา ดู สังเกต วิญญาณ รู้ เสียง ส่งสายต่อสู่ มโนวิญญาณธาตุ ประสาทรับรู้ที่หัวใจ สัญญา จำหมายอารมณ์ เกิด สติ รู้ทัน ปัญญา ดู สังเกต เวทนา เกิด สติ รู้ทัน ปัญญา ดู สังเกต จิตสังขาร เกิด สติ รู้ทัน ปัญญา ดู สังเกต เวทนา สัญญา สังขาร ร่วมกันทำงานปรุงแต่ง ซ้ำแล้วซ้ำอีกจน มโนกรรม มีกำลังมากพอ ก็จะเกิด วจีกรรม และกายกรรมตามมาเป็นลำดับ

สติรู้ชัดที่การกระทบของ กาย เป็นกายานุปัสสนา
รู้ชัดที่ เความรู้สึก เป็นเวทนานุปัสสนา
รู้ชัดที่จิตเสวยอารมณื เป็น จิตตานุปัสสนา
รู้ชัดที่ ความฟุ้งซ่าน สงสัย ฯ ลฯ เป็นธัมมานุปัสสนา
ทั้ง 4 ฐาน จะมารวมลงที่ ยินดี ยินร้าย (อภิชฌา และ โทมนัสสัง)ในที่สุด

กำหนดสติรู้ที่เวทนา 2 ตัว คือ ยินดี ยินร้าย (อภิชฌา และ โทมนัสสัง) เป็นพิเศษ แล้วใช้ปัญญา (สัมปฌาโน)สังเกต พิจารณาให้ดี จะเห็นตัว หรือสภาวะของ ผู้ยินดี ยินร้าย หรืออัตตา เฝ้าดู เฝ้าสังเกตอยู่เฉยๆ ไม่ทำอะไรต่อไป ไม่ช้า อุปาทานหรือ อัตตาตัวนี้ก็จะ ดับไปจากจิต ยินดี ยินร้ายก็ไม่เกิด

ตอนสัมมัปธาน 4

1.บาปอกุศลเก่าๆที่เราเคยทำ เพียรละ ผู้ที่จะมีบุญได้ฟังธรรม รู้ และ เข้าใจธรรม จนเกิดศรัทธาลงมือปฏิบัติธรรม ปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา ล้วนจะต้องผ่านด่าน ศีลพื้นฐาน คือ ศีล 5 มาก่อน ถ้าศีล 5 ไม่บริสุทธิ์ จิตจะไม่สงบนิ่ง ไม่เป็นกุศล จนมาสนใจฟังธรรม สัมมัปธานข้อที่ 1 สมบูรณ์ด้วย ศีล 5

2.บาปอกุศลใหม่ๆ ที่ยังไม่เกิด เพียร ระวังไม่ให้เกิด ข้อนี้ก็อยู่ในชั้น ศีล 5

3.กุศลเก่าๆ ที่เราเคยทำ เพียร รักษา และทำให้เจริญงอกงาม ข้อนี้ คือ ทาน ศีล สมถะภาวนา ที่เคยทำ เพียรรักษาและเจริญให้ยิ่งๆขึ้นไป ถ้ายังไม่ได้ กุศลใหม่

4.กุศลใหม่ๆ ที่ยังไม่เกิด เพียรทำให้เกิด ข้อนี้มี 2 ชั้น

ชั้นแรกผู้ที่ทาน ศีล สมถะภาวนา ยังไม่สมบูรณ์ ก็เพียรทำให้สมบูรณ์ จนควรแก่งาน

ชั้นที่ 2 กุศลใหม่ในที่นี้ หมายถึง มรรค 4 มรรค คือ โสดาปัตติมรรค สกิทาคามีมรรค อนาคามีมรรค และอรหัตมรรค ยังไม่เคยเกิดในจิตในใจ เพียรทำให้เกิดขึ้น เป็นลำดับๆ

การจะทำมรรคทั้ง 4 มรรคให้เกิดนั้น ต้องมาต่อยอดความดี จาก ทาน ศีล สมถะภาวนา มาเจริญวิปัสสนาภาวนา เพิ่มเติมเข้าไปอีก

จากสัมมัปธานทั้ง 4 ข้อ ถ้ามาพิจารณาตามโอวาทปาติโมกข์แล้ว

สัมมัปธานข้อ 1 - 2 เป็น การละชั่้ว

สัมมัปธานข้อ 3 เป็นการ ทำดี

สัมมัปธานข้อ 4 เป็นการชำระจิตของตนให้ขาวรอบ

ยาวแล้วนะครับวันนี้ เรื่องที่จะเกี่ยวโยงไปถึงอิทธิบาท 4 ไว้สนทนากันวันต่อๆไปนะครับ

ปัจจุบันอารมณ์ จะนำพามาสู่อิทธิบาท 4 อย่างไร

อิทธิบาท 4

1.ฉันทะ ความพอใจรักใคร่ ยินดี ในสิ่งที่จะทำนั้น

2.วิริยะ ความเพียรพยายามกระทำกิจการนั้นให้สำเร็จ

3.จิตตะ ความเอาใจฝักใฝ่ ใส่ใจ ไม่หนีห่างจากกิจที่จะทำให้เสร็จนั้น

4.วิมังสา ความไตร่ตรอง สังเกต พิจารณาหาเหตุ หาผล แก้ไขปัญหา พัฒนาการปฏิบัติ ให้ถูกต้องตามหลักวิธี ถูกเหตุ ถูกผล จนงานที่ทำนั้นสำเร็จ

ความที่จิตตั้งมั่นอยู่กับปัจจุบันอารมณ์นั้น สติ รู้อยู่กับปัจจุบันอารมณ์ เป็นกลุ่มของสมาธิมรรค

อิทธิบาทธรรม 3 ข้อแรก คือ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ นั้น จัดเป็นกลุ่มงานของ สมาธิมรรค

ความที่ ปัญญา เฝ้าดู เฝ้ารู้ เฝ้าสังเกต พิจารณา ปัจจุบันอารมณ์อยู่นั้น เป็น ปัญญามรรค

อิทธิบาทธรรมข้อ 4 วิมังสา นั้นเป็น องค์ธรรมแห่งปัญญามรรค

อิทธิบาท 4 นั้น มีความสัมพันธ์เกี่ยวโยงกับอินทรีย์ 5 และ พละ 5 ในแง่มุมและนัยยะคล้ายๆกัน

อินทรีย์ 5 พละ 5 มาจากฐานธรรมเดียวกันคือ

ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา

ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ เป็นกลุ่มงานของ สมาธิมรรค

ปัญญา เป็นกลุ่มงานของปัญญามรรค

โภชฌงค์ 7 ก็เช่นกัน

สติ วิริยะ ปีติ ปัสสัทธิ สมาธิ อุเบกขา โภชฌงค์ 6 ข้อ อยู่ในกลุ่มของสมาธิมรรคทั้งสิ้น

มีธัมมวิจัยยะสัมโภชฌงค์ ข้อเดียว ที่เป็น ปัญญามรรค

โพธิปักขิยธรรม มาชุมนุมกันที่ มรรคมีองค์ 8

มรรค มีองค์ 8 มารวมลงที่ ปัจจุบันอารมณ์

การเจริญสติปัญญาอยู่กับปัจจุบันอารมณ์ เรียกชื่อว่า วิปัสสนาภาวนา

การเจริญวิปัสสนาภาวนา เป็นชื่อย่อของการเจริญมรรค 8 ดังนี้

สาธุ อนุโมทนากับกุศลธรรมเทศนามัยของคุณอนัตตาธรรมครับ ยินดีที่ได้สนทนาด้วย ถึงจะมีเหตุให้ติดขัดบ้างก็ขอให้แสดงต่อเถอะครับ ผมคิดว่าคงมีหลายคนคอยฟังอยู่

เคยได้ยินท่านว่าบุคคลย่อมคบกันโดยธาตุครับ

อนุโมทนา สาธุ กับกุศลจิต ของคุณภัทรพงศ์ ครับ

ขอ ให้เจริญศีล เจริญสติ สมาธิ ปัญญา และเจริญธรรม ไปบนเส้นทางแห่งมรรค 8 จนถึงหลักชัยแรก คือโสดาปัตติมรรค เร็ววัน ทันในปัจจุบันชาตินี้เทอญ

นำภาพสรุปการศึกษาและปฏิบัติธรรมมาฝากในกระทู้นี้ด้วยครับ

เนื่องในโอกาสแห่งวิสาขะปุณมีกาล อันเป็นวารและโอกาสแห่งการบรรลุธรรม
ขอบรรดาเหล่าชาวพุทธทั้งปวงได้ตั้งใจกระทำปฏิบัติบูชาต่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
จนเกิดดวงตาเห็นธรรม เข้าถึงธรรม เข้าถึงมรรค ผล นิพพาน เนื่องในโอกาสอันวิเศษ (26 - 29 พค.53)นี้
ให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้เทอญ

ใกล้ปีใหม่แล้ว มาวางปัจจุบัน พากันไปปัจจเวก คือพิจารณาย้อนหลัง เพื่อวิเคราะห์ ว่าชีวิตที่เราเป็นมาอีกเกือบ 1 ปี นี้ ยังเดินอยู่บนเส้นทางแห่งมรรค 8 อยู่หรือไม่ หรือกำลังเดินอยู่บนเส้นทางไปสู่ที่ใด
กำลังประกอบกรรมอะไรอยู่เป็นอาจิณกรรม ได้รับวิบากคือผลของการกระทำในอดีต หนักไปทางไหนบ้าง
กรรมปัจจุบันนี้จะส่งผลให้เราได้รับเป็นอย่างไรในอนาคตอันใกล้และไกลข้างหน้านี้

สวัสดีปีใหม่ ขอให้ใจเป็นสุข ค้นพบเหตุทุกข์และถอนเหตุทุกข์ออกได้ในเร็ววันนี้ทุกท่านทุกคนเทอญ

มิเตอร์ เครื่องชี้วัดว่าสติทันปัจจุบันดีหรือไม่ คือ ความคิด นึก
ถ้ามีความคิดนึกกรุ่นอยู่ในจิตแสดงว่า จิตติดอยู่ในอดีตหรืออนาคตอารมณ์ จึงทำให้เกิด อุทธัจจะ คิด นึก ฟุ้งซ่านขึ้นมา ลองสังเกตดูให้ดี

เวลาใดที่จิตหยุดคิดนึก ลองสังเกตดูให้ดีจะเห็นว่า สติจะระลึกรู้แนบแน่นอยู่กับอารมณ์หรืออาการปัจจุบัน ที่เรียกว่ามีสมาธิในงานก็ใช่