ขณะที่จิตหลุดพ้น
หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน

"ตอนที่จิตหลุดพ้นก็เหมือนกัน จะว่าจิตหลุดพ้นในสมาธิ
ในเวลาจิตรวมนั้นมีไม่ได้ จะว่าในขณะที่จิตธรรมดาก็ไม่ค่อยถูก
หากอยู่ในย่านกลางๆ นั้นคือ ความยึดโน้นยึดนี้ มันก็ปล่อยไปหมด
จิตตอนนี้เป็นกลางๆ แล้วนี่ คือปล่อยเข้ามาเป็น
กลางๆ แล้วมันพั๊บออกตรงนั้น จะว่าจิตรวมเป็น
สมาธิก็ไม่ใช่ จะว่าทำงานอะไรอยู่ก็ไม่เชิง
มาบรรลุเอาตอนกลางๆ คือตอนกลางๆ
จิตมันรวมตัวกันอยู่เสมอแล้ว เพราะจิตนี้เป็นอย่างนี้
นี่แม้แต่ขณะที่จะบรรลุก็ต้องเป็นกลางๆ คือมัชฌิมา
ฉะนั้น การบรรลุธรรม ไม่ใช่จะไปบรรลุในภูมิของสมาธิ
บรรลุไปไม่ได้ จิตมันบรรลุอยู่ใน พูดง่ายๆ ก็ว่าต้องปัญญา
ถ้าจะว่าตอนทำงานชุลมุนวุ่นวายนี้แล้วบรรลุก็ยังไง
อาจารณ์เองก็ไม่สนิทใจเหมือนกัน
ที่สนิทก็คือสนิทตอนที่เป็นกลาง จิตเป็นกลาง
สนิทใจมาก คือกำลังพิจารณากันชุลมุนวุ่นวาย
อยู่นี้มันก็ไม่บรรลุ ตอนออกมาเป็นกลางๆ
กลางของจิต ไม่ใช่กลางของสมาธิโน้น
ไม่ใช่อยู่ในสมาธิโน้น ไม่ได้อยู่กำลังทำงานนี้
เช่นเรากำลังพิจารณานี้อยู่ พอพิจารณาแล้วก็ปล่อย
จากนั้นมา มาอยู่กลางๆ นี่"