บรรลุธรรมขั้นสูงด้วยหยดน้ำยามฝนพรำ
หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน

"พระอัญญัตรภิกขุ ท่านกำลังสงสัยธรรมขั้นละเอียด
จะไปทูลถามพระพุทธเจ้า พอไปถึงใต้
ถุนพระคันธกุฏี พอดีฝนตก ก็เลยยืนอยู่ใต้ถุนนั้น
สังเกตดูน้ำฝนที่ตกมาจากชายคา
มากระทบน้ำที่พื้น แล้วเกิดตั้งเป็นต่อมเป็น
ฟองขึ้นมา ฟองน้ำตั้งขึ้นมาเท่าไร
มันก็ดับไปแตกไป ท่านก็พิจารณาเทียบเคียงกับ
สิ่งภายในคือ "สังขาร" ความคิดปรุง เพราะ
ขั้นนี้จิตจะพิจารณาเรื่อง "สังขาร" และ "สัญญา"
ความปรุงและความสำคัญต่างๆ ของใจมากกว่าอย่างอื่นๆ
ในเวลาน้ำตกลงมากระทบกัน นอกจากมีความ
กระเพื่อมแล้ว ก็ตั้งเป็นต่อมขึ้นมา เป็นฟองขึ้นมา
แล้วดับไป ดับไป ท่านก็พิจารณาเทียบเคียงเข้า
ไปภายใน คือความคิดปรุงของจิต คิดดีคิดชั่วมี
ความเกิดความดับเป็นคู่เคียงกันไป เป็นลำดับๆ
เสร็จแล้วก็กลายลงมาเป็นน้ำตามเดิม
สังขารนี้เมื่อคิดปรุงเสร็จแล้ว ก็ลงไปที่จิตตามเดิม
ท่านเลยบรรลุธรรมขั้นสูงสุดในสถานที่นั้นเอง
พอบรรลุธรรมแล้ว ฝนก็หยุด ท่านก็กลับไปกุฏิ!
ไม่ไปทูลถามพระพุทธเจ้าอีกเลย
เพราะหมดข้อสงสัยแล้ว นั่น!"