วิปัสสนา ดับทุกข์และสร้างสุขถาวรได้อย่างไร
พระพุทธองค์ตรัสสอนไว้ว่าทุกข์ของคนเรามี 2 อย่าง
1. คือทุกข์ที่เป็นธรรมชาติ หรือทุกขอริยสัจจะ คือ ทุกข์ที่เกิด แก่ เจ็บ ตาย
2. คือทุกข์ที่เราสร้างขึ้นมาเองโดยไม่รู้เท่าทันสิ่งที่มากระทบสัมผัสตัวของเรา ทาง หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ตามความเป็นจริงของโลกและชีวิตจึงไปหลงพอใจ ไม่พอใจ กับสิ่งที่มากระทบสัมผัสตัวเรา ความพอใจแปลว่าโลภ ความไม่พอใจแปลว่าโกรธ ตามไม่ทันความพอใจ และไม่พอใจ เรียกว่า หลง หรือโมหะ ถ้าเราไปหลงพอใจ ไม่พอใจต่อสิ่งที่มากระทบสัมผัสเราอย่างนี้เรียกว่า เราบำเพ็ญ โลภะ โทสะ โมหะ ให้กับตัวเองทันที โลภะ โทสะ โมหะ
นี้เรียกว่า สมุทัยของทุกข์ทั้งปวง หรืออวิชชาเกิดขึ้น และขบวนการเกิดดับตามหลักปฏิจจสมุปบาท ก็เกิดขึ้นครบวงจรของทุกข์ จะเห็นได้ว่าทุกข์ที่คนเราสร้างขึ้นทุกลมหายใจ ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ นี้เป็นเหตุปัจจัยให้ทุกข์อริยสัจจะ หรือทุกข์ที่เป็นธรรมชาติเกิดขึ้นแก่ตัวเรา คือ มีเกิด มีแก่ มีเจ็บ มีตายในที่สุด ก็จะวนเวียนอย่างนี้นับภพนับชาติไม่ถ้วนต่อไป
พระองค์ตรัสบอกทางไว้ให้ในทางสายเอกสายเดียวที่ปฏิบัติถูกธรรมแล้วดับข์ทุกข์ได้ คือการวิปัสสนา พิจารณาขันธ์ 5 และอินทรีย์ 6 ให้รู้เห็นสิ่งทั้งปวงที่มากระทบสัมผัสตัวของเราทาง ตา หู จมูก ลิ้น กายใจ ตามความเป็นจริงของโลก และชีวิตในขณะปัจจุบันว่าสิ่งทั้งปวงไม่เที่ยง เกิด ดับ เกิดจากเหตุปัจจัยมาประชุมกันชั่วคราวไม่มีตัวตนเป็นของตนเอง