36070.พระพุทธศาสนากับเยาวชนไทย

namwada

พระพุทธศาสนากับเยาวชนไทย
สุภกิจ นามวา
ในปัจจุบันนี้สังคมไทยกำลังประสบกับปัญหาความเสื่อมทรามทางด้านศีลธรรมและคุณธรรมของประชาชนโดยเฉพาะปัญหาที่เกิดขึ้นกับเยาวชนไทย ที่จำนวนไม่น้อยได้เหินห่างจากคำสอนของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นหลักที่พึ่งพาและยึดเหนี่ยวทางจิตใจของคนไทยมาตั้งแต่อดีต พระพุทธศาสนาจึงเป็นสถาบันหลัก ๑ ใน ๓ สถาบันที่สำคัญของชาติ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับวิถีการดำเนินชีวิตของคนไทยทุกแง่มุม พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระบรมราโชวาทเกี่ยวกับเรื่องศาสนามีข้อความตอนหนึ่งว่า “คนเราต้องมีศาสนา คือความคิดหรือสิ่งที่คิดประจำใจ อันเป็นแนวทางปฏิบัติในใจประจำตัว และต้องมีการศึกษาคือความรู้ต่างๆ ทั้งในด้านจิตใจ ทั้งในด้านวัตถุเพี่อประกอบกับตัว เพื่อที่จะมีชีวิตอยู่ได้ ทั้งสองอย่างเป็นสิ่งสำคัญและจะแยกจากกันไม่ได้” พระพรหมคุณาภรณ์(ประยุทธ์ ปยุตฺโต)กล่าวว่า พระพุทธศาสนาได้รับการจัดเป็นวิชาสำหรับเรียนรู้โดยสถานะหลัก ๒ อย่าง คือ ในฐานะที่เป็นระบบจริยธรรมสำหรับประชาชนส่วนใหญ่หรือเป็นแหล่งคำสอนจริยธรรม ของประชากรแทบทั้งหมดของประเทศ และในฐานะที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของวัฒนธรรมไทย ทั้งในด้านวัตถุและนามธรรมซึ่งมีอิทธิพลครอบคลุมมากที่สุดอย่างหนึ่งในวิถี สังคม เป็นมาตรฐานในการดำเนินชีวิตสำหรับผู้นับถือ และเป็นสภาพแวดล้อมอันกว้างใหญ่ทางสังคมสำหรับผู้มิได้นับถือ (กรมวิชาการ ๒๕๓๕ : ๑) พระพุทธศาสนาจึงเป็นแบบแผนที่ช่วยให้การอยู่ร่วมกันของคนในสังคมไทยมีระเบียบมาช้านาน
แต่เนื่องจากสังคมโลกปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในทุกด้าน โดยเฉพาะในยุคข่าวสารไร้พรมแดนที่ถูกกล่าวขานว่าเป็นยุคของคลื่นลูกที่สาม บทบาทของสื่อสารมวลชนและเทคโนโลยีสารสนเทศจะเข้ามามีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนในสังคมไทยที่เรียกว่า กระแสโลกาภิวัตน์ ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทำให้ความเจริญทางด้านวัตถุได้ลํ้าหน้ากว่าความเจริญทางด้านจิตใจอย่างมาก ก่อให้เกิดช่องว่างที่ห่างไกลระหว่างวัฒนธรรมทางวัตถุและวัฒนธรรมทางจิตใจแม้ว่าความเจริญทางด้านวัตถุจะทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของมนุษย์เราสะดวกสบายขึ้น สามารถเดินทางได้สะดวกรวดเร็วขึ้น สามารถติดต่อข่าวสารถึงกันได้อย่างรวดเร็ว แต่ความเจริญทางด้านจิตใจที่ล้าหลังกว่าความเจริญทางด้านวัตถุ ก็ได้ก่อให้เกิดปัญหาทางสังคมมากยิ่งขึ้นและรุนแรงขึ้น เช่น ปัญหาความเสื่อมโทรมทางศีลธรรมและจิตใจ ปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ ปัญหายาเสพติด ปัญหาอาชญากรรมที่เกิดขึ้นกับเยาวชนไทยตลอดทุกเวลา แม้กระทั่งได้มีการเผยแพร่ลัทธิและคำสอนบางอย่างที่ไม่เหมาะสม ซึ่งมีผลกระทบกระเทือนต่อวัฒนธรรมไทยและความมั่นคงของสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ เช่น คำสอนที่ไม่ให้เคารพนับถือพ่อแม่ ครู อาจารย์ ผู้อาวุโส คำสอนที่ว่าไม่ควรทำบุญอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว เพราะไม่มีประโยชน์อะไร คำสอนที่ว่า “ บุญคุณต้องทดแทน แค้นต้องชำระ ” คำสอนที่ให้แก้แค้นนั้นขัดกับหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาที่ว่า “ เวรย่อมระงับด้วยการไม่จองเวร ” คำสอนให้ต่อสู้เรียกร้องสิทธิและประโยชน์ต่างๆ ด้วยความรุนแรง แทนการประนีประนอมยอมความกันด้วยสันติวิธี จึงทำให้เกิดความวุ่นวาย เยาวชนมั่วสมเสพกามและความไม่สงบในสังคมและบ้านเมืองในทุกวัน โดยไม่เข้าใจแก่นแท้ของศาสนาคือธรรมะ ซึ่งจะช่วยพัฒนาเยาวชนให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น จากมนุษย์เป็นกัลยาณชน โดยธรรมะทางพระพุทธศาสนาจะเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยแก้ปัญหาและทำให้สังคมของเราน่าอยู่ขึ้น คนในสังคมมีความสุขขึ้น แต่เยาวชนที่จะสนใจเข้าถึงสื่อธรรมะจริงๆมีน้อยมาก เหตุเนื่องจากสภาวะการณ์ปัจจุบันเยาวชนไทยไม่เห็นประโยชน์ของธรรมะและเห็นเป็นเรื่องน่าเบื่อหน่าย ถ้าจะยกตัวอย่างง่ายๆก็อย่างเช่น หากเปิดสื่อต่างๆไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์หรืออินเตอร์เน็ตขึ้นมาแล้วพบเรื่องธรรมะหรือเกี่ยวกับพระระสงฆ์ก็จะปิดหรือเลื่อนไปช่องสัญญาณอื่นแทนเป็นต้น ในทางพระพุทธศาสนาได้กล่าวเรื่องการพุทธทำนายของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับเยาวชน ตอนหนึ่งว่า “ พระเจ้าปเสนทิโกศล ทรงสุบินนิมิตเห็นต้นไม้นานาชนิด ยังไม่ใหญ่โตพอที่จะมีดอกมีผล แต่ต้นไม้นั้นเต็มไปด้วยดอกและผล จนกิ่งก้านสาขาจะรอรับดอกผลนั้นไม่ไหว พระพุทธเจ้าให้คำทำนายว่า อนาคตต่อไปในภายภาคหน้าโน้น เด็กที่มีวัยยังไม่สมควรจะมีสามี แต่เด็กนั้นอยากแต่งงานให้เป็นครอบครัว เพราะมีความกระสันใฝ่ฝันในราคะตัณหา ใจมีความกำเริบในกามคุณ มีความยินดีใน รูป เสียง กลิ่น รส เป็นอย่างมาก มีความอยากในกามารมณ์แห่งความรักความใคร่ จึงได้แต่งงานกันเมื่ออายุยังวัยเด็ก ถูกต้องตามประเพณีนิยม บางคนมั่วสุมกัน ไม่มีความละอาย เมื่อตั้งครรภ์ขึ้นมา ก็หาวิธีฆ่าลูกในท้องของตัวเอง จึงเป็นบาปกรรมต่อไปในภายภาคหน้ายิ่งนัก เด็กบางคน ยังมีพ่อแม่เลี้ยงดูอยู่บ้าง เด็กบางคนพ่อแม่เลี้ยงดูไม่ไหว จึงได้ปล่อยปละละเลยให้หาขอทานกินตามลำพัง เป็นเด็กเร่ร่อนจรจัด ไม่มีพ่อแม่ ไม่มีตระกูล ไม่มีการศึกษา ไม่มีที่พึ่งพาอาศัยในบ้านเรือน ค่ำที่ไหนนอนที่นั่น อดบ้าง อิ่มบ้าง น่าเวทนายิ่งนัก เหตุการณ์อย่างนี้ จะมีในภายภาคหน้าโน้นใครได้ไปเกิดในยุคนั้น สมัยนั้น ก็จะต้องเจอเหตุการณ์อย่างนี้แล” จากพุทธทำนายดังกล่าวเมื่อนำมาวิเคราะห์แล้ว ดูเหมือนว่าจะตรงกับปัญหาของเยาวชนไทยในปัจจุบันเป็นอย่างมากจริงๆ เมื่อเกิดปัญหาขึ้นมาแล้วพระพุทธศาสนาก็ไม่ได้สอนให้ผู้คนทั้งหลาย หลีกหนีหรือหลบหลีกให้ห่างไกลจากอบายมุขทั้งหลายแต่เพียงอย่างเดียว แต่พระพุทธศาสนาสอนให้ผู้คนทั้งหลายได้รู้ ได้เข้าใจถึงธรรมชาติของมนุษย์ ธรรมชาติของสรรพสิ่งทั้งหลายและยังสอนให้ผู้คนทั้งหลายได้เข้าใจในการเป็นอยู่ร่วมกันในสังคม ตั้งแต่ชั้นปุถุชนคนทั่วไปทั้งหลายเป็นต้นไป หมายความว่าพระพุทธศาสนาสอนให้รู้จักคิด รู้จักใช้ประสบการณ์ รู้จักคุณ รู้จักพูด รู้จักการทำมาหากิน รู้จักความเป็นพ่อแม่ บุตร ฯลฯ รู้จักหน้าที่ รู้จักการให้ตามหน้าที่นั้นๆ เป็นต้น หากบุคคลากรทางพระพุทธศาสนา รวมไปถึงเยาวชนทั้งหลาย ได้เรียนรู้จนเกิดความเข้าใจตามหลักธรรมแห่งพุทธศาสนาที่เป็นไปตามหลักความจริง เป็นไปตามหลักธรรมชาติการพัฒนาจิตใจแห่งเขาเหล่านั้นก็จะเริ่มขึ้น แต่ก่อนจะเริ่มการพัฒนาจิตใจ ความคิด ความรู้ ความเข้าใจของเยาวชน ทั้งหลาย บุคคลากรทางพุทธศาสนาควรได้มีความรู้ ความเข้าใจ และพัฒนาความรู้ความเข้าใจในตัวเอง ให้เป็นไปตามหลักความจริง ให้เป็นไปตามหลักธรรมชาติ เพราะยุคสมัยนี้และต่อไปในอนาคตวิทยาการต่างๆ ล้วนแสดงหรือทำให้เยาวชนทั้งหลาย ได้รู้ว่าสิ่งที่มีอยู่ในสังคมปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นวัตถุหรืออื่นใดมีความจำเป็นในชีวิต ในความคิด ในความรู้ ของพวกเขาทั้งสิ้นให้เหล่าพระสงฆ์ และบุคคลากรทางพระพุทธศาสนา ได้ร่วมกันศึกษา พิจารณาเพื่อพัฒนาทั้งตัวเองและเยาวชน ดังนั้นสังคมจำเป็นต้องปรับตัวตามกันไป
การที่จะทำให้เยาวชนสนใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนานั้น สื่อธรรมะเองก็ต้องปรับตัวให้ทันยุคสมัย การปลูกฝังความเข้าใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาควรดำเนินการในขณะที่บุคคลมีอายุน้อย เพราะเป็นวัยที่ยังไม่มีภาระ ไม่มีเรื่องที่ต้องคิดมากจึงสามารถซึมซับเอาหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาซึ่ง เป็นเรื่องเกี่ยวกับแนวคิดได้หากใช้วิธีที่เหมาะสม ในทุกศาสนาการอบรมเลี้ยงดูจากครอบครัวเป็นวิธีการที่ส่งผลต่อความเชื่อและการปฎิบัติทางศาสนามากที่สุด (วรรณะ บรรจง ๒๕๔๒ : ๓๖) การอบรมเลี้ยงดูต้องใช้สื่อหนึ่งในสื่อที่ใช้ประกอบกับการปลูกฝังความเข้าใจเกี่ยวกับศาสนา คือหนังสือ หนังสือจึงเป็นเครื่องมือสำคัญอย่างหนึ่งในการศึกษาพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า สมเด็จพระมหาสมณะเจ้า กรมพระวชิรญาณวโรรส ทรงอธิบายไว้ว่า ประชาชนจะเข้าใจพระพุทธศาสนาอย่างชัดเจนได้ ๓ ทาง คือ ด้วยการฟังธรรมเทศนา ด้วยการสนทนาธรรม และด้วยการได้อ่านหนังสือที่เป็นคำสั่งสอน ซึ่งการอ่านหนังสือนั้นดีกว่าการฟังธรรมเทศนา เพราะมีเวลาที่จะคิดตรึกตรองได้ตามความพอใจและกลับมาดูทบทวนได้อีกหากลืม ทั้งนี้ความยินดีในธรรมของคนต่างกัน บางคนยินดีในธรรมที่ลึกซึ้ง บางคนยินดีในธรรมที่ไม่ลึกซึ้ง หนังสือพุทธศาสนาจึงควรมีหลากหลายตามอัธยาศัยของคนที่แตกต่างกัน (มหามกุฎราชวิทยาลัย ๒๕๒๑ : ๒๐ – ๒๑) หลายประเภท รวมถึงมีกลยุทธ์ในการเข้าถึงหรือสร้างนวัตกรรมในการสื่อสารเป็นต้น
ซึ่งสุดท้ายนี้ผู้เขียนมีความหวังว่าหากเยาวชนไทยสามารถปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาแล้วสังคมไทยคงจะมีแต่ความสงบเรียบร้อยสืบต่อไป ...

เอกสารอ้างอิง
ชยสาโร ภิกขุ.( ๒๕๕๐ ).ภาวะยอดเยี่ยม ๖ ประการ.พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงเรียนทอสี.
ชมนาด บุญอารีย์ . การวิเคราะห์หนังสือพุทธศาสนาประเภทบันเทิงคดีสําหรับเด็กก่อนวัยรุ่น .
วิทยานิพนธ์บรรณารักษศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย .
พระธรรมปิฎก(ป.อ.ปยุตฺโต). (๒๕๓๙). ศาสนาและเยาวชน. พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุงเทพฯ : มูลนิธิพุทธธรรม.
มะลิ.“ วัฒนธรรมกับการพัฒนาสังคม ”.นิตยสารการประชาสงเคราะห์ . ๔๐ (๖): ๑๑ – ๑๖ :
พฤศจิกายน – ธันวาคม ๒๕๔๗.

ariyachon

Yodyood

กฎการใช้บอร์ด

36070.พระพุทธศาสนากับเยาวชนไทย

ผู้ใช้งานขณะนี้


ทั่วไป เว็บธรรมจักร