ผู้ที่เข้าใจธรรมะก็เข้าใจตัวเอง
พระโพธิญาณเถร (หลวงพ่อชา สุภัทโท)
วัดหนองป่าพง จ.อุบลราชธานี

ผู้ที่เข้าใจธรรมะก็เข้าใจตัวเอง
ใครเข้าใจตัวเอง ก็เข้าใจธรรมะ

ทุกวันนี้ก็เหลือแต่เปลือกของธรรมะ
ความเป็นจริงแล้วธรรมะมีอยู่ทุกหนทุกแห่ง
ไม่จำเป็นที่จะต้องหนีไปไหน

ถ้าจะหนี ก็ให้หนีด้วยความฉลาด ด้วยปัญญา
หนีด้วยความชำนิชำนาญ
อย่าหนีด้วยความโง่

ถ้าเราต้องการความสงบ
ก็ให้สงบด้วยความฉลาด
ด้วยปัญญาเท่านั้นก็พอ

เมื่อใดที่เราเห็นธรรมะ
นั่นก็เป็นสัมมาปฏิปทาแล้ว
กิเลสก็สักว่าแต่กิเลส
ใจก็สักแต่ว่าใจ

เมื่อเราที่เราทิ้งได้ ปล่อยวางได้ แยกได้
เมื่อนั้นมันก็เป็นเพียงสิ่ง “สักแต่ว่า”
เป็นเพียงอย่างนี้อย่างนั้น
สำหรับเราเท่านั้นเอง

เมื่อเราเห็นถูกแล้ว
ก็จะมีแต่ความปลอดโปร่ง ความอิสระตลอดเวลา

พระพุทธองค์ทรงตรัสว่า

“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ท่านอย่ายึดมั่นในธรรม”

ธรรมะคืออะไร คือทุกสิ่งทุกอย่าง
ไม่มีอะไรที่ไม่ใช่ธรรมะ

ความชอบความไม่ชอบก็เป็นธรรมะ
ไม่ว่าจะเป็นสิ่งเล็กน้อยแค่ไหน ก็เป็นธรรมะ
เมื่อเราปฏิบัติธรรม
เราเข้าใจอันนี้ เราก็ปล่อยวางได้

ดังนั้น ก็ตรงกับคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ว่า

“ไม่ให้ยึดมั่นถือมั่นในสิ่งใด”



(คัดลอกบางตอนมาจาก “การฝึกใจ” ใน ปฏิบัติกันเถิด โดย หลวงพ่อชา สุภัทโท,
พิมพ์ครั้งแรก มกราคม ๒๕๔๒ คณะศิษย์จัดพิมพ์เพื่อเผยแผ่เป็นธรรมบรรณาการ, หน้า ๑๔-๑๕)