เพราะไม่รู้อริยสัจ จึงต้องแล่นไปในสังสารวัฎ

สัตว์โลกติดข้องอยู่ในภพ ถูกภพบังหน้าแล้ว
มีภพโดยความเป็นอย่างอื่น จึงได้เพลิดเพลินยิ่งนักในภพนั้น
เขาเพลิดเพลินยิ่งนักในสิ่งใด สิ่งนั้นเป็นภัย
เขากลัวต่อสิ่งใด สิ่งนั้นก็เป็นทุกข์
พรหมจรรย์นี้ อันบุคคลย่อมประพฤติ ก็เพื่อการละขาดซึ่งภพ


ที่มา... http://www.watnongpahpong.org/buddha.php

สัตว์เกิดกลับมาเป็นมนุษย์มีน้อย เพราะไม่รู้อริยสัจ

ภิกษุทั้งหลาย ! เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร :
ฝุ่นนิดหนึ่ง ที่เราช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้
กับมหาปฐพีนี้ ข้างไหนจะมากกว่ากัน?
สัตว์ที่เกิดกลับมาสู่หมู่มนุษย์ มีน้อย :
สัตว์ที่เกิดกลับมาเป็นอย่างอื่นจากหมู่มนุษย์ มีมากกว่าโดยแท้.
ข้อนั้นเพราะเหตุใดเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย ! ข้อนั้น เพราะความที่สัตว์เหล่านั้นไม่เห็นอริยสัจทั้งสี่.

สัตว์มาเกิดในภูมิประเทศเหมาะสม มีน้อย
สัตว์มีปัญญาจักษุ มีน้อย
สัตว์ไม่เสพของเมา มีน้อย
สัตว์เกิดเป็นสัตว์บก มีน้อย
สัตว์เอื้อเฟื้อมารดา มีน้อย
สัตว์เอื้อเฟื้อบิดา มีน้อย
สัตว์เอื้อเฟื้อสมณะ มีน้อย
สัตว์เอื้อเฟื้อพราหมณ์ มีน้อย
สัตว์อ่อนน้อมถ่อมตน มีน้อย

อริยสัจสี่ เป็นสิ่งคงที่ที่ไม่รู้จักเปลี่ยนตัว

ความรู้ตามเป็นจริงว่า “นี้เป็นทุกข์, นี้เป็นเหตุให้เกิดทุกข์,
นี้เป็นความดับไม่เหลือของทุกข์,
และนี้เป็นทางดำเนินให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์,
เป็นของคงที่ ไม่เปลี่ยนจากความคงที่
ไม่ไปสู่ความมีความเป็นโดยประการอื่น ;” ดังนี้.
ภิกษุทั้งหลาย ! นี่แล เป็นของสี่อย่าง ซึ่งคงที่
ไม่เปลี่ยนจากความคงที่ ไม่ไปสู่ความมีความเป็นโดยประการอื่น.

สุขที่สัตว์โลกควรกลัว และไม่ควรกลัว

ภิกษุทั้งหลาย ! สุข โสมนัสอันใดเกิดขึ้น เพราะอาศัยกามคุณห้าเหล่านี้,
สุขโสมนัสนั้น เราเรียกว่า กามสุข
อันเป็นสุขของปุถุชน เป็นสุขทางเมถุน ไม่ใช่สุขอันประเสริฐ.
เรากล่าวว่า สุขนั้น บุคคลไม่ควรเสพ ไม่ควรเจริญ ไม่ควรทำให้มาก, ควรกลัว.
ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุในธรรมวินัยนี้
เข้าถึงซึ่ง ปฐมฌาน...ทุติยฌาน...ตติยฌาน...จตุตถฌาน...แล้วแลอยู่.
นี้เราเรียกว่า สุขอาศัยเนกขัมมะ เป็นสุขเกิดแต่ความสงัดเงียบ
สุขเกิดแต่ความเข้าไปสงบรำงับ สุขเกิดแต่ความรู้พร้อม.
เรากล่าวว่า สุขนั้น บุคคลควรเสพให้ทั่วถึง
ควรทำให้เจริญ ควรทำให้มาก, ไม่ควรกลัว.

ความทุกข์เศร้าโศกทั้งหลายเกิดจากสิ่งอันเป็นที่รัก

คหบดี ! หน้าตาของท่านแสดงว่าท่านกำลังไม่มีจิตไม่มีใจ,
หน้าตาของท่านผิดปกติไปแล้ว
“ท่านผู้เจริญ ! หน้า ตาของข้าพเจ้าจะไม่ผิดปกติได้อย่างไรเล่า,
เพราะว่า บุตรน้อยเป็นที่รักที่พอใจคนเดียว ของข้าพเจ้า ตายเสียแล้ว.
ข้าพเจ้าจึงร้องไห้คร่ำครวญ”
มันเป็นอย่างนั้นแหละ ๆ คหบดี !
โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัส และอุปายาสทั้งหลาย
เกิดจากของรัก มีของรักเป็นแดนเกิด.

ผู้ติดเหยื่อโลก ชอบฟังเรื่องกาม ไม่ฟังเรื่องสงบ

สุนักขัตตะ ! นี้เป็นสิ่งที่มีได้เป็นได้
คือข้อที่ บุรุษบุคคลบางคนในโลกนี้
มีอัชฌาสัยน้อมไปในเหยื่อของโลก (คือกามคุณห้าอย่าง) ,
ถ้อยคำสำหรับสนทนา อันพร่ำบ่นถึงเฉพาะต่อกามคุณนั้นๆ
ย่อมตั้งอยู่ได้สำหรับบุรุษบุคคลผู้มีอัชฌาสัยน้อมไปในเหยื่อของโลก,
เขา ย่อมตรึกตามตรองตาม ถึงสิ่งอันอนุโลมต่อกามคุณนั้นๆ,
สิ่งนั้นย่อมคบกับบุรุษนั้นด้วย บุรุษนั้นย่อมเอาใจใส่ต่อสิ่งนั้นด้วย.
ส่วน เมื่อถ้อยคำที่ประกอบด้วยสมาบัติเรื่องไม่หวั่นไหว (ด้วยกามคุณ) ที่ผ่านไปมาอยู่
เขาย่อมไม่ฟัง ไม่เงี่ยหูฟัง ไม่กำหนดจิตเพื่อจะรู้, ถ้อยคำชนิดนั้น
ก็ไม่คุ้นเคยกับบุรุษนั้น บุรุษนั้น ก็ไม่สนใจด้วยคำชนิดนั้น.

พอรู้อริยสัจ
ทุกข์เหลือน้อยขนาดฝุ่นติดปลายเล็บเทียบกับปฐพี

ภิกษุทั้งหลาย ! ฝุ่นนิดหนึ่งที่เราช้อนขึ้นด้วยปลายเล็บนี้
กับมหาปฐพีนี้ ข้างไหนจะมากกว่ากัน?
อุปมานี้ฉันใด อุปไมยก็ฉันนั้น :
สำหรับอริยสาวกผู้สมบูรณ์ด้วยความเห็นถูกต้อง รู้พร้อมเฉพาะแล้วซึ่งธรรม,
ความทุกข์ของท่านส่วนที่สิ้นไปแล้ว หมดไปแล้ว ย่อมมากกว่า ;
ความทุกข์ที่ยังเหลืออยู่ มีประมาณน้อย :

อย่ากล่าวเรื่องทุ่มเถียงแก่งแย่งกัน
แต่จงกล่าวเรื่องความพ้นทุกข์

ภิกษุทั้งหลาย ! พวกเธออย่ากล่าวถ้อยคำที่ยึดถือเอาแตกต่างกัน ว่า
“ท่านไม่รู้ทั่วถึงธรรมวินัยนี้, ข้าพเจ้ารู้ทั่วถึงธรรมวินัยนี้,
ท่านจักรู้ทั่วถึงธรรมวินัยได้อย่างไร ท่านปฎิบัติผิด, ข้าพเจ้าซิปฎิบัติชอบ.
คำควรกล่าวก่อน ท่านกล่าวทีหลัง คำควรกล่าวทีหลัง ท่านมากล่าวก่อน
คำพูดของท่านจึงไม่เป็นประโยชน์ คำพูดของข้าพเจ้าเป็นประโยชน์.
ข้อที่ท่านเคยถนัด มาแปรปรวนไปเสียแล้ว.
ข้าพเจ้าแย้งคำพูดของท่านแหลกหมดแล้ว.
ท่านถูกข้าพเจ้าข่มแล้ว เพื่อให้ถอนคำพูดผิดๆนั้นเสีย
หรือท่านสามารถก็จงค้านมาเถิด;”
เพราะการกล่าวนั้นๆ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์
ไม่เป็นไปพร้อมเพื่อความหน่ายทุกข์
ภิกษุทั้งหลาย ! เมื่อพวกเธอจะกล่าว จงกล่าวว่า
“เช่นนี้ ๆ เป็นความทุกข์, เช่นนี้ ๆ เป็นเหตุให้เกิดทุกข์,
เช่นนี้ ๆ เป็นความดับไม่เหลือของทุกข์,
และเช่นนี้ ๆ เป็นทางดำเนินให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์ ;”
เพราะย่อมประกอบด้วยประโยชน์ เป็นเบื้องต้นของการประพฤติปฏิบัติ
เป็นไปพร้อมเพื่อความหน่ายทุกข์ ความคลายกำหนัด ความดับ
ความรำงับ ความรู้ยิ่ง ความรู้พร้อม และนิพพาน.

จงบวชเพื่อรู้ความดับทุกข์
เหมือนเขาทั้งหลายผู้บวชแล้วโดยชอบ

ภิกษุทั้งหลาย ! กุลบุตรทั้งหลาย จักออกจากเรือน บวชแล้ว
ก็ จักบวช เพื่อการรู้ยิ่งตามเป็นจริง ซึ่งความจริงอันประเสริฐสี่อย่าง.
คือ ความจริงอันประเสริฐเรื่องทุกข์,
เรื่องเหตุให้เกิดทุกข์, เรื่องความดับไม่เหลือของทุกข์,
และเรื่องทางดำเนินให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์.

สมณพราหมณ์ที่แท้ คือ ละความโลภ โกรธ หลง

ภิกษุทั้งหลาย ! ประโยชน์แห่งความเป็นสมณะ เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย ! ความสิ้นไปแห่งราคะ
ความสิ้นไปแห่งโทสะ ความสิ้นไปแห่งโมหะ :
นี้เรียกว่า ประโยชน์แห่งความเป็นสมณะ.

การรู้อริยสัจเป็นของไม่เหลือวิสัย
พระอริยบุคคล จึงมีปริมาณมาก

ภิกษุ ผู้สาวกของเรา บรรลุเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ
อันไม่มีอาสวะ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย
ได้กระทำให้แจ้งแล้ว ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง
มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียวไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

ภิกษุณี ผู้สาวิกาของเรา บรรลุเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ
อันไม่มีอาสวะ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย
ได้กระทำให้แจ้งแล้ว ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง
มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

อุบาสก ผู้สาวกของเรา พวกเป็นคฤหัสถ์นุ่งขาว
อยู่ประพฤติกับผู้ประพฤติพรหมจรรย์, เป็นพระอนาคามี ,
เพราะความสิ้นไปแห่งสัญโญชน์มีส่วนในเบื้องต่ำห้าอย่าง
มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

อุบาสก ผู้สาวกของเรา พวกเป็นคฤหัสถ์นุ่งขาว
ยังบริโภคกาม เป็นผู้ทำตามคำสอน เป็นผู้ สนองโอวาท
มีความสงสัยอันข้ามได้แล้ว ไม่ต้องกล่าวด้วยความสงสัยว่า
นี่อะไรๆ มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

อุบาสิกา ผู้สาวิกาของเรา พวกเป็นหญิงคฤหัสถ์นุ่งขาว
อยู่ประพฤติกับผู้ประพฤติพรหมจรรย์, เป็นพระอนาคามี
เพราะความสิ้นไปแห่งสัญโญชน์มีส่วนในเบื้องต่ำห้าอย่าง
มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

อุบาสิกา ผู้สาวิกาของเรา พวกเป็นหญิงคฤหัสถ์นุ่งขาว
ยังบริโภคกาม เป็นผู้ทำตามคำสอน เป็นผู้สนองโอวาท
มีความสงสัยอันข้ามได้แล้ว
ไม่ต้องกล่าวด้วยความสงสัยว่า
นี่อะไรๆก็มีอยู่ไม่ใช่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย มีอยู่มากกว่ามาก โดยแท้.

คำชี้ชวนวิงวอน

ภิกษุทั้งหลาย ! การประพฤติปฎิบัติ อันเธอพึงกระทำ เพื่อให้รู้ว่า
“นี้ทุกข์ นี้เหตุให้เกิดทุกข์ นี้ความดับสนิทแห่งทุกข์
นี้ทางให้ถึงความดับสนิทแห่งทุกข์.”

นั่น โคนไม้ ; นั่น เรือนว่าง.
พวกเธอจงเพียรเผากิเลส, อย่าได้ประมาท,
อย่าเป็นผู้ที่ต้องร้อนใจ ในภายหลังเลย.

ภิกษุทั้งหลาย ! นิพพาน เราได้แสดงแล้ว,
ทางให้ถึงนิพพาน เราก็ได้แสดงแล้ว แก่เธอทั้งหลาย.
กิจใด ที่ศาสดาผู้เอ็นดู แสวงหาประโยชน์เกื้อกูล
อาศัยความเอ็นดูแล้ว จะพึงทำแก่สาวกทั้งหลาย,
กิจนั้น เราได้ทำแล้วแก่พวกเธอ.

นี่แหละ วาจาเครื่องพร่ำสอนของเรา แก่เธอทั้งหลาย.

ความเพลินในธาตุสี่เท่ากับความเพลินในทุกข์

ภิกษุทั้งหลาย ! ผู้ใด ย่อมเพลินอย่างยิ่ง
ซึ่ง ธาตุดิน น้ำ ไฟ และลม,
ผู้นั้นย่อมเพลินอย่างยิ่ง ซึ่งสิ่งเป็นทุกข์,
เราย่อมกล่าวว่า “ผู้ใด ย่อมเพลินอย่างยิ่ง ซึ่งสิ่งเป็นทุกข์,
ผู้นั้น ย่อมไม่หลุดพ้นไปได้ จากทุกข์”