จำแนกจิตโดยองค์ฌาน
เอกูนตึสจิตฺเตสุ ฌานํ ปญฺจงฺคิกํ มตํ
จตุฌานงฺคยุตฺตานิ สตฺตตึสาติ นิทฺทิเส

ฌานมีองค์ ๕ ตรัสไว้ในจิต ๒๙ ดวง (ปฐมฌานจิต ๑๑ ดวง สเหตุกกามาวจรโสมนัส ๑๒.
อกุศลโสมนัส ๔ โสมนัสสันตีรณจิต ๑ หสิตุปปาท ๑)

บัณฑิตพึงแสดงว่า จิตที่ประกอบกับองค์ฌาน ๔ มี ๓๗ ดวง [ทุติยฌาน ๑๑
สเหตุกกามาวจรโสมนัส ๑๒

อกุศลจิตที่ประกอบอุเบกขาและโทมนัส ๘ อเหตุกอุเบกขา ๖
(เว้นปัญจวิญญานจิต ๑๐)

(องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร ปืติ สุข อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในทุติยฌาน ๑๑
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร โทมนัส และเอกัคคตา ประกอบในโทสมูลจิต ๒
องค์ฌาน ๔ คือ วิตก วิจาร อุเบกขา และเอกัคคตา ประกอบในอุเบกขาสหคตจิต ๒๔)

"จิตที่มีองค์ฌาน ๓ ตรัสไว้ ๑๑ ดวง [ตติยฌานจิต ๑๑]
จิตที่มีองค์ฌาน ๒ [สุขและเอกัคคตา หรืออุเบกขาและเอกกัคคตา] ตรัสไว้ ๓๔ ดวง
[จตุตถฌานจิต ๑๑ ประกอบด้วยสุขและเอกัคคตา ส่วนปัญจมฌานจิต ๒๓ ประกอบด้วย
อุเบกขาเอกัคคตา)

พระพุทธองค์ไม่ทรงยกองค์ฌานไว้ในจิตที่ไม่มีวิตกโดยสภาวะ(ทวิปัญจวิญญานจิต ๑๐)
และไม่ทรงยกองค์มรรคไว้ในอเหตุกจิต(๑๘)ทั้งหมด