ยถา กึ ภเว. ยถา อายสฺมา อชิโด ปารายเน ภควนฺตํ ปญฺหํ ปุจฺฉติ
"เกนสฺสุ นิวุโต โลโก เกนสฺสุ นปฺปกาสติ
กิสฺสาภิเลปน่ พฺรูสิ กีสุ ตสุส มหพฺภยนฺ"ติ."

"เหมือนอย่างท่านอชิตะ (ศิษย์พราหมณ์พาวรี ได้ทูลถามปัญหากะพระผู้มีพระภาค
ไว้ไนปารายนวรรคว่า
'โลก[คือหมู่สัตว์]ถูกอะไรหุ้มห่อไว้ โลกไม่แจ่มแจ้งเพราะอะไร
พระองค์ตรัสว่าอะไรเป็นเครื่องฉาบทาโลกไว้ อะไรเป็นภัยใหญ่ของโลกนั้น

พากย์ ๔ เหล่านี้เป็นคำถาม มีปัญหาเดียว เพราะถามสิ่งเดียว[คือโลก]
คำว่า เกนสฺสุ นิวุโต โลโก (โลกถูกอะไรหุ้มห่อไว้) ถามถึงการตั้งอยู่ของโลก
คำว่า เกนสฺสุ นปฺปกาสติ (โลกไม่แจ่มแจ้งเพราะอะไร ถามถึงการไม่แจ่มแจ้งของโลก
คำว่า กิสฺสาภิเลปน่ พฺรูสิ (พระองค์ตรัสว่าอะไรเป็นเครื่องฉาบทาโลกไว้ ถามถึง
เครื่องฉาบทาของโลก
คำว่า กีสุ ตสฺส มหพฺภยํ (อะไรเป็นภัยใหญ่ของโลกนั้น ถามถึงภัยใหญ่ของโลกนั้น นั่นแหละ
โลกมี ๓ ประเภท คือ กิเลสโลก (โลกที่เศร้าหมอง - กามาวจรบุคคล) ภวโลก

โลกที่ดำเนินไปด้วยความรู้คือฌานและอภิญญา - รูปาวจรพรหม) และอินทริยโลก
ถึงพร้อมด้วยอินทรีย์นหมดจด = อรูปาวจรพรหม)"

(ความจริงพากย์ทั้ง ๔ เหล่านี้มีคำถาม ๔ อย่าง แต่ท่านจัดเบินปัญหาเดียว เพระใจความ
ของคำถามทั้ง ๔ มุ่งถามสิ่งเดียวคือโลก อันได้แก่เหล่าสัตว์

โลกที่กล่าวถึงในเนตติปกรณ์ มี ๓ ประเภท คือ
๑, กิเลสโลก โลกที่เศร้าหมอง หมายถึง กามาวจรบุคคล เพราะเป็นผู้มีกิเลสอันมี
ราคะเป็นต้นมาก (กิลิสฺสติ ราคาทิวเสนาติ กิเลโส, กิเลโส จ โส โลโก จาติ กิเลสโลโก)
๒. ภวโลก โลกที่ดำเนินไปด้วยความรู้คือฌานและอภิญญา หมายถึง รูปาวจร-
พรหม เพราะมีปัญญาในฌานและอภิญญา (ภวติ ฌานาภิญญาหิ พุทธีหึติ ภโว, ภโว จ โส โล่โก จาติ ภวโลโก)
๓. อินทริยโลก โลกที่ถึงหร้อมด้วยอินทรีย์อันหมดจด หมายถึง อรูปาวจรพรหม เพราะ
มีสมาธิอันไม่หวั่นไหวมาก (อินทริเยน สมนฺนาคโต อินทริโย, อินทริโย จ โส โสโก จาติ อินทริยโลโก)

อีกนัยหนึ่ง โลกมี ๓ ประเภท คือ
๑.กิเลสโลก โลกที่มีความเศร้าหมอง หมายถึง เหล่าสัตว์ที่เกิดในอบายภูมิ เพราะ
เป็นผู้มีทุกข์มาก (กิลิสฺสนํ กิเลโส, กิเลเสน สมนฺนาคโต กิเลโส, กิเลโส จ โส โลโก จาติ กิเลสโลโก)
๒. ภวโลก โลกที่มีภพสมบัติ หมายถึง บุคคลผู้เกิดในกามสุดคิภูมิ ๗ รูปภูมิ
และอรูปภูมิ (ภเวน สมนนาคโด ภโว, ภโว จ โส โลโก จาติ ภาโลโก)
๓. อินทริยโลก โลกที่ถึงพร้อมด้วยอินทรีย์ หมายถึง บุคคลผู้มีอินทรีย์แก่กล้าสามารถ
บรรลุธรรมได้ (อินทริเยน สมนุนาคโต อินทริโย, อินทริโย จ โส โลโก จาคิ อินทริยโลโก)]

คตุถ วิสุสชุชนา-
"อวิชชาย นิวุโต โลโก วิวิจฉา ปมาทา นปุปกาสติ (อชิตาติ ภควา)
ชปฺปาภิเลปน่ พรูมิ ทุกขมสุส มหพฺภยนุ"ติ."ㆍ

ในคาถานั้น มีวิสัชนาว่า
[พระผู้มีพระภาคตรัสว่า] ดูกรอชิตะ โลกถูกอวิชชาหุ้มห่อไว้ โลก
ไม่แจ่มแจ้งเพราะความสงสัยและความประมาท ตถาคตกล่าวว่าตัณหา
เป็นเครื่องฉาบทาโลกไว้ ทุกข์เป็นภัยใหญ่ของโลกนั้น"

..........