๓๕๕
โลกธาตุหนึ่ง คือ หมื่นจักรวาล ที่เรียกว่าชาติเขต พึงทราบว่า พุทธเขตมี ๓ ประเภท คือ

๑. ชาติเขต คือเขตที่อานุภาพของพระพุทธเจ้าแผ่ไปเมื่อตอนประสูติ มีแผ่นดินไหว เป็นต้น
ชื่อชาติเขต ซึ่งมีหมื่นจักรวาลเป็นที่สุด.

๒. อาณาเขต คือเขตแห่งอำนาจ สถานที่อานุภาพแห่งการแสดงพระธัมมจักกัปปวัตนสูตร
พระปริตรเหล่านี้ คือ รัตนปริตร เมตตาปริตร ขันธปริตร ธชัคคปริตร อาฏานาฏิยปริตร
โมรปริตร เป็นไปชื่อว่า อาณาเขต ซึ่งมีแสนโกฏิจักรวาลเป็นที่สุด.

๓. วิสัยเขต คือเขตแห่งอารมณ์ หรือไม่มีกำหนด เขตเป็นที่พึ่งซึ่งพระองค์ทรงระลึกที่พึงประสงค์
ที่พระองค์ทรงหมายถึงตรัสไว้ว่า ก็หรือว่า ตถาคตพึงหวังโลกธาตุมีประมาณเพียงใด ดังนี้เป็นต้น
ชื่อว่า วิสัยเขต ซึ่งมีประมาณหาที่สุดมิได้.


พระพุทธเจ้าจะไม่บังเกิดพร้อมกันสองพระองค์ในโลกธาตุเดียวกัน เพราะเป็นบุคคลที่น่าอัศจรรย์
ถ้าว่าเกิดพร้อมกันสองพระองค์ก็จะไม่ใช่เป็นบุคคลที่น่าอัศจรรย์ แม้แต่พระปัจเจกพุทธเจ้าก็จะ
ไม่อุบัติขึ้นพร้อมกับพระพุทธเจ้าอีกด้วย ในสมัยพระพุทธเจ้าโคตมะนี้ เมื่อพระองค์ทรงตรัสรู้
อนุตตรสัมโพธิญาณในยามรุ่งอรุณ แห่งราตรีเดือนวิสาขะ ทรงตรวจดูหมื่นจักรวาลว่ามีพระพุทธเจ้า
หรือพระปัจเจกพทธเจ้าพระองค์อื่นหรือไม่ ทรงพบว่ามีพระปัจเจกพุทธเจ้าองค์หนึ่งในชมภูทวีป
และกำลังจะปรินิพพานในยามรุงอรุณของราตรีนัน เมื่อพ้นรุ่งอรุณแล้วพระปัจเจกพุทธเจ้า
พระองค์นั้นก็ปรินิพพาน

สตรีจะเป็นพระเจ้าจักรพรรดิได้ มิใช่ฐานะที่จะมีได้(เพราะไม่มีลักษณะมหาบุรุษ เช่น อวัยวะเพศ
อยู่ในฝัก เป็นผู้ไม่เพียบพร้อมด้วยรัตนะ ๗ เนื่องจากไม่มีนางแก้ว และรูปร่างเล็ก)

สตรีจะเป็นท้าวสักกะจอมเทพ มิใช่ฐานะที่จะมีได้ (เพราะความเป็นท้าวสักกะสูงส่งแต่เพศหญิง
เป็นเพศต่ำ)

สตรีจะพึงเป็นมาราธิราชผู้มีบาป (เทวดาที่ปกครองชั้นปริมมาสวัตตี) ใช่ฐานะจะเป็นได้
(เพราะความเป็นมาราธิราชสูงส่ง แต่เพศหญิงเป็นเพศที่ต่ำ)

สตรีจะพึงเป็นท้าวมหาพรหม มิใช่ฐานะที่จะมีได้

สตรีจะพึงเป็นพระตถาคต ผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ มิใช่ฐานะที่จะมีได้ (เนื่องจากไม่สามารถปรารถนา
พุทธภูมิได้)