ประวัติ
เดิม วัดสันปูเลย (สะหลี๋เวียงแก้ว) เป็นเมืองเก่าแก่ที่ชาวมอญได้มาอาศัยอยู่และเป็นเมืองที่พระพุทธศาสนา พระเจ้าโป่มะยุง่วน ได้เป็นเจ้าเมืองปกครองเมืองเวียงแก้วที่นี้และมีอยู่มาวันหนึ่งพระมารดาของพระเจ้าโป่มะยุง่วนเกิดประชวรหนักเกิดอาการประหลาดที่ไม่สามารถจะหาสาเหตุได้พระเจ้าโป่มะยุง่วนจึงได้ให้เสนาทหารทั้งหลายออกไปตามหาหมอที่มีความสามารถเชี่ยวชาญทั้งยาสมุนไพรและเรื่องคุณไสย์ต่างๆให้มารักษาอาการประชวรของพระมารดาพระเจ้าโป่มะยุง่วนแต่สุดท้ายอาการของพระมารดาก็ไม่ดีขึ้นจึงได้สัจจะวาจากับพระรัตนะตรัยฟ้าดินได้โปรดจงเป็นพยานขอให้พระมารดาหายจากประชวรหนักนี้จะสร้างพระพุทธรูปใหญ่หนึ่งองค์พร้อมสร้างอารามถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆะบูชา น้อมเป็นบรรณาการถวาย จากนั้นฟ้ารับรู้ถึงสัจจะวาจาของพระเจ้าโป่มะยุง่วน และรู้ถึงการมีความกตัญญูกตเวทีของพระเจ้าโป่มะยุง่วนจึงมีสายฟ้าผ่าลงมาจังนั้นอีกไม่นานพระอาการของพระมารดาพระเจ้าโป่มะยุง่วนก็หายเป็นปกติพระเจ้าโป่มะยุง่วนจึงได้เสียสละทรัพย์สินของพระองค์ให้ทหาเสนาอามาตย์ให้ทรงสร้างพระอารามใหญ่ขึ้นแล้วปั้นพระพุทธรูปประธานในพระมหาวิหารแล้วใส่ชื่อว่าพระเจ้าตันใจ๋ (ทันใจ) นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาและพระอารามแห่งนี้เดิมแต่ก่อนนั้นมีชื่อว่า”วัดสะหลี๋เวียงแก้ว” นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

ระยะเวลาผ่านไปวัดสะหลี๋เวียงแก้วได้ร้างไปตามสมัยกาลและในปี พ.ศ. 2280 โดยมีท่านพระครูบาแก้ว รตนปัญโญ ได้มาบุกเบิกสร้างใหม่กับขุนสันปูเลยฤๅเดชได้ปรับปรุงซากเสนาสนะโบราณที่ยังเหลือค้างไว้คือพระพุทธรูปปูนปั้นและซากพระวิหารและต่อมา ณ.ที่บริเวณนี้เป็นที่มีต้นปูเลยเป็นจำนวนมากเวลามีคนเจ็บไข้ไม่สบายเป็นโรคต่างๆ บางคนก็เอาปูเลยมาต้มกินแล้วโรคต่างๆก็หายไปอย่างอัศจรรย์ ทางพ่อน้อยพ่อหนานพ่ออาจารย์ที่ได้ร่ำเรียนวิชาคาถาอาคมก็ย่อมจะใช้ปูเลยแหกเช็ดถูบริเวณร่างกายที่เจ็บปวดแล้วอาการเจ็บปวดนั้นก็หายไปอย่างน่าเชื่อ และบริเวณที่ท่านพระครูบาแก้ว รตนปัญโญ ได้มาเริ่มฟื้นฟูวัดร้างนี้โดยบริเวณรอบๆ เป็นสันเป็นดอนมีแต่ต้นปู-เลยและได้ปรึกษากับท่านขุนสันปูเลยฤๅเดช เจ้าพระยาที่ปกครองในขณะนั้นว่าเราจะตั้งชื่ออารามนี้ว่าอย่างไร จึงตงลงกันว่าจะใส่ชื่อวัดนี้ใหม่ว่าวัดสันปูเลย นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

ในเวลาต่อมา พระครูบาน้อย เขมปญฺโญ ได้มาทำการบูรณะและสร้างเสนาสนะขึ้นมาใหม่หลายอย่างที่เสื่อมโทรมไปตามกาลสมัยให้งดงามตามที่เป็นที่ประจักษ์กับสายตาศรัทธาสาธุชน ฯ ทั่วไป ที่ได้เข้ามาเยี่ยมชมทำบุญภายในวัดสันปูเลย (สะหลี๋เวียงแก้ว)

ต่อครับ.....