23125.มรรคนายก กับ มรรคทายก แตกต่างกันอย่างไร ??

สาวิกาน้อย

มรรคนายก - มรรคทายก

คำว่า “มรรคนายก” กับ “มรรคทายก” แตกต่างกันอย่างไร เหตุใดคนจึงนิยมใช้ว่า “มรรคทายก” แต่ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานกลับมีแต่คำว่า “มรรคนายก” เพียงคำเดียว

“มรรคนายก” มีความหมายตาม พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ว่า ผู้นำทาง คือผู้จัดการทางกุศล หรือผู้ชี้แจงทางบุญทางกุศล และป่าวประกาศให้ประชาชนมาทำบุญทำกุศลในวัด มาจากคำภาษาสันสกฤตว่า มารฺค (ทาง) + นายก (ผู้นำ) บางครั้งเขียนเป็น “มัคนายก” ซึ่งมาจากคำภาษาบาลีว่า มคฺค + นายก โดยมีความหมายเหมือนกัน

หนังสือพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ คำวัด โดย พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙ ราชบัณฑิต) วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๔๘ อธิบายว่า

“มรรคนายก” เป็นคำที่ใช้เรียกคฤหัสถ์ผู้ประสานติดต่อระหว่างวัดกับชาวบ้านในกิจการต่างๆ ของวัด หรือผู้เป็นหัวหน้าในพิธีทำบุญในวัด เช่น นำอาราธนาศีล อาราธนาพระปริตร นำถวายทาน ตลอดจนจัดแจงดูแลศาสนพิธีอื่นๆ ให้ถูกต้องเรียบร้อย มรรคนายกที่ดีและเก่งจะทำให้งานบุญต่างๆ ในวัดสำเร็จเรียบร้อยโดยเป็นระเบียบสวยงามและราบรื่นไม่ติดขัด มรรคนายกอาจเป็นชายหรือหญิงก็ได้ และแต่ละวัดอาจมีหลายคนก็ได้

โดยคำนี้มักเรียกเพี้ยนไปว่า “มรรคทายก” ซึ่งแปลว่า ผู้ให้ทางหรือผู้บอกทางบุญทางสวรรค์ให้ เพราะคำว่า “ทายก” หมายถึง ผู้ให้ หรือใช้เรียกผู้ถวายจตุปัจจัยแก่ภิกษุสามเณร ถ้าเป็นเพศหญิงเรียกว่า “ทายิกา”

ดังนั้น คำว่า “มรรคนายก” หรือ “มัคนายก” คือคำที่ถูกต้องเพราะหมายถึง “ผู้นำทาง” ส่วน คำว่า “มรรคทายก” หรือ “มัคทายก” แปลตามรูปศัพท์ว่า “ผู้ให้ทาง” แต่ไม่มีใช้ในภาษาไทย เพราะไม่มีบันทึกไว้ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ถือเป็นอีกคำหนึ่งที่คนไทยใช้ผิดกันมาก โดยหลายคนมักเรียกผู้ที่ทำหน้าที่เป็นหัวหน้าฝ่ายคฤหัสถ์ในพิธีทำบุญของวัดว่า “มรรคทายก” ซึ่งที่ถูกควรจะเป็น “มรรคนายก” ดังนั้นจึงขอให้ท่านที่ยังใช้ผิดอยู่ ได้นำความรู้ที่ได้ในครั้งนี้ไปปรับปรุงการใช้ให้ถูกต้องยิ่งขึ้นด้วย

รูปภาพ