เต่ากับปลา ดังได้สดับมา
เต่ากับปลาอาศัยอยู่ที่บึงใหญ่แห่งหนึ่ง คบหากันเป็นเพื่อนสนิทและนัดพบกันที่ริมกอขอบบึงทุกวัน มาคราวหนึ่งเต่าไม่มาตามนัด ปลาจึงมารอเก้อพร้อมกับสงสัยว่าเต่าหายไปไหน เจ็บไข้ตายไปหรืออย่างไร
ผ่านไป ๒-๓ วันเต่าจึงปรากฏตัว ปลาจึงถามขึ้นว่า
“เพื่อนไปไหนมา หายไปตั้งหลายวัน”
“เราไปเที่ยวบนบกมาเพื่อน” เต่าตอบ
เนื่องจากปลาเป็นสัตว์น้ำไม่เคยรู้ไม่เคยเห็นบก ส่วนเต่าเป็นสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก คืออยู่ในน้ำก็ได้อยู่บนบกก็ได้ ปลาจึงถามเต่าด้วยความสงสัย
“บกมันเป็นอย่างไรหรือเพื่อนเหมือนกอแฝกนี่ไหม”
“ไม่ใช่หรอกเพื่อน บกไม่เหมือนกอแฝก” เต่าตอบ
“เหมือนโคลนไหม”
“ไม่ใช่หรอก”
“เหมือนจอกเหมือนแหนไหม”
“ไม่ใช่หรอก”
ปลาพยายามเปรียบเทียบกับสิ่งที่ตนได้เห็นในบึงว่าเป็นเหมือนบกไหม เต่าก็ตอบว่าไม่ใช่ๆทุกอย่างไป ทำให้ปลางุนงงสงสัยหนักขึ้นเพราะเกิดมาไม่เคยสัมผัสกับบก ส่วนเต่าเล่าก็ไม่รู้จะอธิบายสภาพของบกให้ปลาฟังอย่างไร ยิ่งอธิบายบนบกนั้นมีสัตว์มากมาย มีช้าง มีม้า มีควาย มีภูเขา มีต้นไม้ใหญ่ มีคน มีบ้านเรือน ปลาก็ยิ่งซักถามหนักขึ้นว่าเหมือนอันนั้นอันนี้ในบึงใช่ไหม เต่าก็ตอบอยู่อย่างเดียวว่าไม่ไม่เหมือนตลอด
เต่าไม่สามารถอธิบายสิ่งที่เรียกว่าบกให้ปลาเข้าใจได้ และปลาก็ไม่อาจเข้าใจบกตามที่เต่าเล่าให้ฟังได้ ทำไปทำมาปลาเลยสรุปว่า
“ถ้าอย่างนั้นบกก็ไม่มีจริง เพราะไม่สามารถบอกสภาพให้เราเห็นได้”
“บกมีจริงๆเราไปเที่ยวมาประจำ กว้างใหญ่ไพศาลมากนะเพื่อน” เต่ารับรอง
“แต่ปลาไม่เชื่อเสียแล้ว ทำไปทำมาเต่ากับปลาก็เริ่มเถียงกันดังลั่น เริ่มมีอารมณ์ด้วยกันทั้งคู่ จนกระทั่งอ่อนแรงไปด้วยกัน จึงต่างฝ่ายต่างแยกย้ายกันไป และหลังจากนั้นมิตรภาพของทั้งสองก็แตกสลายไม่ได้มาพบปะกันอีกเลย.
เรื่องนี้สื่อความได้ว่า :…
การอธิบายสภาวะที่สัมผัสได้ยาก
ให้คนที่ไม่เคยรู้ไม่เคยเห็นฟังนั้น เป็นเรื่องยากเย็นแท้
เพราะจะอธิบายอย่างไร เปรียบเทียบอย่างไร
เพื่อให้มองเห็นภาพนั้นตามเป็นจริง
อีกฝ่ายซึ่งไม่เคยสัมผัสไม่เคยได้เห็นมาก่อน ย่อมจะไม่เข้าใจอยู่ดี
ยิ่งคนที่ไม่เคยได้สัมผัสมาด้วยตัวเอง เป็นแต่ได้ฟังมาจากคนอื่น หรือจำมาจากตำรา แล้วอธิบายให้คนที่ไม่เคยสัมผัสเหมือนกันฟัง ก็ยิ่งพากันหลงทางมากขึ้น ต่างก็จะเข้าใจไปคนละทางสองทาง ขืนอธิบายไปก็จะมีแต่เถียงทะเลาะกัน เหมือนเต่าซึ่งสัมผัสได้ทั้งน้ำและบกย่อมรู้เรื่องทั้งเรื่องน้ำเรื่องบก แต่ไม่อาจอธิบายให้ปลาซึ่งเป็นสัตว์น้ำเข้าใจได้ และปลาก็จะไม่มีวันเข้าใจบกได้ดีเท่าเต่า เพราะได้สัมผัสแต่น้ำ มีประสบการณ์เฉพาะเรื่องน้ำและสิ่งที่อยู่ในน้ำเท่านั้น
เพราะฉะนั้น เมื่อเห็นว่าอีกฝ่ายไม่สามารถเข้าใจได้แน่นอน ก็หยุดอธิบาย หยุดพูดคุยกันถึงเรื่องนั้นดีกว่า หรือหาเรื่องอื่นมาคุยกันดีกว่า ขืนดันทุรังจะให้อีกฝ่ายรู้และเข้าใจตามที่ตนต้องการให้ได้ ก็จะได้แต่การเถียงกันทะเลาะกันเท่านั้น เผลอๆอาจถึงแตกคอกันก็ได้.

4Aขออนุโมทนาสาธุการค่ะ