พระพุทธเจ้าสอนไว้ว่าต้องฉลาดคิด ปราถนาจะคิดก็คิดได้ ปราถนาจะหยุดก็หยุดได้ 


ความคิดที่สมควรที่จะต้องยกขึ้น คือ ความคิที่หดหู่ ซึมเศร้า สมควรจะยกขึ้น ด้วยการรู้ทันตามที่เค้าเกิด ซึมหนอๆ เศร้าหนอๆ ก็เป็นการยกแล้ว 


ความคิดสมควรที่จะต้องข่มไว้ คือ ความคิดที่พลุ่นพล่าน ฟุ้งกระจุยกระจาย ต้องนั่งขัดสมาธิ กัดฟัน เอาลิ้นดุนเพดาน ตั้งใจจับให้มั่นเหมือนคนมีกำลังมากฉะนั้น ข่มจิตให้อยู่ด้วยการกำหนดว่า ฟุ้งหนอๆ พลุ่นพล่านหนอๆ  


ความคิดที่สมควรต้องประคองไว้ คือ ความคิดที่ผ่องใส ปลอดโปร่ง สบายกาย สบายใจ ก็ต้องรู้ทันด้วยการกำหนดว่าสบายหนอๆ ก็เป็นการประคองให้เค้าต่อเนื่อง จิตจะได้ไม่ตกไปสู่อารมณ์ที่หยาบ 


การวางรูปแบบของความรู้สึกให้ได้ดั่งใจ ต้องรู้ทัน จะคิดหนอๆ ก็ฉลาดได้ทุกเรื่อง


จากสายสืบนิสัยศาสตร์