พระธรรมตามคำสั่งสอนของของพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าทำให้มีมากก็ได้ ทำให้มีน้อยก็เป็นสุดแท้แต่ปัญญาของผู้ศึกษาจะค้นเห็นผู้ใดเฉลียวฉลาดสังเกตเก่งและค้นเป็นย่อมจะได้ประเด็นที่เป็นหัวใจของคำสอน เมื่อรู้ถูกต้องยากกลับเป็นง่ายไร้นิวรณ์เดินตรงตามคำสอนพ้นทุกข์ร้อนได้เร็วพลัน

ก่อนจะเข้าถึงเนื้อหาสาระธรรม เรามาอุ่นเครื่องด้วยการวิเคราะห์สถานการณ์ของลานธรรมต่างๆว่าทำไมช่วงนี้จึงพากันเงียบเหงาเซาซบกระทู้ธรรมไม่เดินหรือเดินช้ากระทู้ที่เป็นสาระธรรมสำคัญใหญ่ๆไม่ค่อยมี สนทนาพูดคุยกันแต่ในเรื่องที่เป็นปกิณกะธรรม
เท่าที่สังเกตพิจารณาพอสรุปได้ตามกำลังสติปัญญาดังนี้
1.ความเบื่อหน่าย ผู้คนที่เข้ามาแสวงหาความรู้และคู่สนทนาธรรมในลานธรรมเสวนา ลานธรรมจักร และลานธรรมอื่น สองสามปีที่ผ่านมานี้ได้พบเห็นแต่การแข่งขันกันนำธรรมะจากตำราจากพระสูตรมาแสดงในแง่มุมต่างๆที่ซำแล้วซ้ำอีกจนชาชินส่วนใหญ่เป็นธรรมะบริสุทธิ์จากตำรา ไม่ค่อยมีธรรมะประยุกต์ที่เกิดกับชีวิตจริงของคนยุคปัจจุบัน
2.ความลดน้อยถอยลงและขาดแคลนบุคคลากร อันหมายถึงขาดนักเขียนและนักตอบกระทู้ ที่มีอยู่ประจำลานก็มักเป็นเจ้าเก่าเจ้าเดิมมุมเขียนมุมมองเดิมๆจนรู้ใส้เห็นพุงกันดีหมดแล้ว
3.สถานการณ์บ้านเมืองและโลกที่เปลี่ยนแปลงไปรวดเร็วมากทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง มาดึงความสนใจของคนส่วนใหญ่ไปจากธรรม
4.กฎของทุกขัง อนิจจัง อนัตตา ทำงานเร็วมากขึ้น
ผมเปิดทางการวิเคราะห์ธรรมตามปัจจุบันสถานการณ์พอเป็นสังเขปให้หลายท่านได้เกิดไอเดียวิเคราะห์ในแง่มุมอื่นบ้างครับเพื่อให้เกิดการสนทนาธรรม

ขำไรคะคุณกบ
ไม่ร่วมวิเคราะห์หน่อยเหรอค่ะ

บางที..ก็ไม่ได้แค่ดึงความสนใจไปจากธรรมนะคะคุณอโศกะ
บางที..ก็ทำให้พยายามสนใจศึกษาธรรมมากขึ้น ด้วยความรู้สึกว่า โลกนี้ มันน่ากลัว..ทั้งสลด..และสังเวช
จากหลายๆเหตุการณ์
แต่ก็นะ..
ก็เพราะความที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็วในหลายๆด้าน..บางทีก็เหนื่อยเหมือนกัน
ทั้งทางโลกก็ต้องเอา..ทางธรรมก็จะเอา
ก็เลยต้องเร่ง..ความเพียร
ที่แม้ไม่ก้าวหน้า ก็พยายามประคับประคองไม่ให้ถอยหลัง

ขำคน..นะครับ

เขาไปถึงไหน...ไหน..กันแล้ว...

แต่คนวิเคราะห์..ยังคิดเหมือนเดิม...

คนโชคดีมีบุญถึงที่ๆจะได้ถึงธรรมจึงจะได้ใช้ประโยชน์จากสถานการณ์ที่เปลี่ยนไปมาเป็นแรงผลักดันให้ใฝ่ธรรมซึ่งรู้สึกจะมีเป็นจำนวนน้อยนะครับคุณ Idea

สังเกตดูหัวข้อกระทู้ธรรม จำนวนคนที่มาร่วมสนทนา และลักษณะของกระทู้ จะลดน้อยถอยลง กระทู้เดินช้า หัวข้อสนทนาในธรรมะเพื่อความหลุดพ้นมีน้อยหรือแทบไม่มี
บัณฑิตกัลยาณมิตรที่ดีมีเมตตาก็หนีหายเหลือดาราประจำค่ายไม่กี่คน

งงค่ะ
ไอเดียก็คง..ยังคิดเหมือนเดิม
ไม่ค่อยเข้าใจ..อะไรๆ..ที่ว่าเขาไปถึงไหนกัน

แต่บางที..แบบเดิมๆ..ของเรา..ก็อาจเป็นแบบใหม่ให้ใครคนอื่นได้นะคะ

คนขำง่าย ยิ่งไปยิ่งไกลธรรม สัจจะของพระบรมศาสดาหาได้เปลี่ยนแปลงไป มีแต่ซ้ำย้ำให้จดจำจนขึ้นใจ นำสู่การปฏิบัติอันไม่มีวิธีใหม่ มีแต่วิธีมาตรฐานที่จะต้องแยกแยะอรรถาธิบาย ให้คนรุ่นใหม่เข้าใจและง่ายในการลงมือทำ

คนไม่เคยเป็นครูไม่รู้หรอกว่านักเรียนจะเปลี่ยนไปกี่รุ่นแต่คำสอนมาตรฐานก็ต้องพูดซำย้ำทำกันไปเหมือนเดิมทุกรุ่น เปรียบอุปมาเหมือนการท่องแม่สูตรคูณนักเรียนร้อยรุ่นพันรุ่นท่องสูตรคูณแม่สองถึงแม่สิบสองไม่ได้ยังไงยังไงก็เก่งเลขคณิตไม่ได้ นักเรียนไม่เรียน กไก่ขไข่จนถึงฮนกฮูก ก็อ่านหนังสือเก่งไม่ได้

ชาวพุทธไม่รู้จักวิปัสสนาภาวนา ทำวิปัสสนาภาวนาในชีวิตประจำวันไม่เป็นก็ยังไม่ใช่ชาวพุทธ เป็นชาวพุทธปลอมหรือพุทธแต่ชื่อ

ก็บัณฑิตกัลยาณมิตร..อย่างคุณอโศกะ
ก็อย่าหนีหายไปอีกคนสิคะ
บางที..ไม่จำเป็นต้องสนทนาหรือตั้งกระทู้ถาม
ไอเดียก็ว่า..มีหลายคนที่ตั้งใจเข้ามาหาๆอ่านเป็นแรงผลักดัน
มีหลายคนนะคะ..ที่ไม่แสดงตัวตน
เหมือนไอเดีย..เมื่อก่อน..นานมาแล้วไง
ไอเดียคิดว่า..ถ้าสถานที่นี้..มีธรรมะ..เพื่อนพ้องกัลยาณมิตร
แสดงตัวตน..แม้คุยกันสัพเพเหระ..แบบเป็นมิตร..เหมือนแสตนด์บาย
ก็คงมีคนที่จะเข้ามาแสดงตัวตนอีก..หรือมากขึ้น
ก็มีขึ้นมีลง..มีน้อยมีมาก
ถ้าไม่มีซะ..คำสมมุติ..ไม่สนใจซะอย่าง
ก็อยู่ๆทำๆกันไปเนาะ

ในวิปัสสนาญาณ...จะมีลำดับ...
นั้นแหละ....อาการที่คนปฏิบัติ...เขาเปลี่ยนไป..คนปฏิบัติ..นะครับ

ส่วน..เหตุผลโลกๆ..ก็เป็นอย่างที่คนวิเคราะห์..เขาว่ามานั้นแหละ..

สาธุกับความเมตตาปารถนาดีต่อชาวโลกของคุณ Idea
ลานธรรมต่างๆช่วงหลังๆนี้นักสังเกตการณ์มีเยอะ แต่นักเขียนตอบโต้กระทู้ลดน้อยถอยลงคงเพราะทานต้านกระแสขัดแย้งกันไม่ไหวหรือปลงตกเกิดนิพพิททาแล้วจากไปแต่เมื่อสู่สามัญแล้วไซร้คงกลับมาเมตตากรุณาเพื่อนมนุษย์ดุจเดิม

สำหรับอโศกะไม่หายไปไหน อาจมีพักไปบ้างแต่ไม่ไกลสังเกตการณ์อยู่ใกล้ๆเสมอมา
งานแบ่งปันประสบการณ์ธรรมเป็นงานใหญ่ ทำด้วยใจรักเพื่อนมนุษย์เป็นหนักหนา พี่รู้สอง น้องรู้หนึ่ง ชวนกันมา สนทนาพาที ดุจพี่น้อง ถูกผิดบ้างก็อภัยไม่ถือโทษ ใครจะโกรธเกลียดแค่ไหนก็ไม่ว่า ใครจะชมยกยอก็ธรรมดา ถ้าเห็นค่าก็คุยกันฉันท์มิตรเอย

ลานธรรมจักรเปรียบไปคล้ายดังห้างใหญ่ที่มีชื่อเสียง
ผู้เข้ามาใช้บริการศึกษา สนทนาธรรมเปรียบเหมือนลูกค้าของห้างซึ่งอาจแบ่งออกได้เป็นสองกลุ่มใหญ่คือ
1.ลูกค้าประจำ ได้แก่ผู้ที่เป็นลูกค้าเก่าเข้ามาใช้บริการอยู่เป็นประจำ

2.ลูกค้าจร ได้แก่ผู้ที่เป็นลูกค้าใหม่หรือผู้ที่แวะเวียนเข้ามาศึกษา สนทนา สังเกตการณ์ค้นคว้าหาธรรมเป็นช่วงๆตามโอกาส

สินค้าที่วางขายในห้างลานธรรมจักรแบ่งเป็น 5 กลุ่มใหญ่ๆคือกลุ่มกิจกรรม กลุ่มสนทนาธรรม กลุ่มสาระธรรม กลุ่มศาสนบุคคล กลุ่มศาสนสถานและศาสนพิธี

กลุ่มที่มีผู้คนมาสนใจซื้อขายสินค้ามากน่าจะเป็นกลุ่มสนทนาธรรมซึ่งแยกออกเป็นหมวดย่อยอีก 8 หมวดสินค้า แต่หมวดสินค้าที่น่าจะมีคนเข้าออกซื้อขายมากมีความเคลื่อนไหวรวดเร็วน่าจะเป็นหมวดสนทนาธรรมทั่วไปซึ่งมีผู้ขายสินค้าคือนักเขียนนักตอบกระทู้ทั้งหลายกับ ผู้ซื้อสินค้าคือผู้เข้ามาอ่าน สังเกตการณ์ สนทนาธรรม แลกเปลี่ยน แบ่งปันธรรมะกัน

ช่วงเศรษฐกิจดีบ้านเมืองสงบร่มเย็นก็จะมีทั้งผู้ซื้อและผู้ขายมาทำการค้ากันเป็นจำนวนมาก คึกคัก น่าสนุกสนาน แต่พอเศรษฐกิจไม่ดี บ้านเมืองเดือดร้อน ผู้คน ผู้ค้าขาย ผู้ซื้อก็ต่างพากันห่างหายไป ลานธรรมนี้ก็ซบเซา มีแต่ผู้ซื้อขายหน้าเก่าๆเจ้าเดิมๆซึ่งก็ขายอยู่ตามสไตล์และรูปแบบเดิมๆของตนเอง ลูกค้าก็กลุ่มเดิมๆเป็นส่วนใหญ่ จะมีลูกค้าใหม่จรมาบ้างเป็นครั้งคราว มันก็เลยเงียบเหงากันไปหน่อย

แต่ถึงอย่างไรห้างใหญ่ๆดีๆทีมีสินค้าคุณภาพดีหลากหลายอย่างเช่นห้างลานธรรมจักรนี้ก็คงจะมีสายป่านยาวยืนหยัดขายบริการแก่ชาวโลกได้ต่อไปอีกนานเท่านานด้วยผลงานและคุณความดีที่สร้างชื่อไว้หลายปี หากเศรษฐกิจ การเมืองเข้าที่คงจะมีผู้ค้าหน้าใหม่ ผู้ใช้บริการมาทำธุรกิจกันให้คึกคัดเหมือนตอนเปิดห้างใหม่ ขยายกิจการให้ใหญ่โตยิ่งขึ้นกว่านี้

วิเคราะห์และวาดภาพมาถึงตรงนี้คงจะมีท่านที่พอจะมองเห็นเค้าโครงความเคลื่อนไหวเป็นและสถานการณ์ไปของห้างลานธรรมจักร ในปัจจุบันนี้ได้บ้างนะครับ

ลานธรรมะอื่นๆก็คล้ายคลึงกันอย่างเช่นลานธรรมเสวนา ศาลาวิมุติธรรมและที่อื่นๆ ที่ยังขายดีหน่อยช่วงนี้ก็เห็นจะมีที่เวบพันทิพย์เพราะมีสินค้าให้เลือกหลากหลายทุกรูปแบบมีความดุเด็ดเผ็ดมันเคลื่อนไหวทันกระแสโลกอยู่ตลอดเวลา ไม่มุ่งเน้นแต่ขายสินค้าสูงค่าเปี่ยมคุณภาพราคาแพงแต่เพียงอย่างเดียว

"สูงสุด สู่สามัญ"

ศัพท์กำลังภายในประโยคนี้มีความหมายลึกซึ้งมากนะครับน้องไอเดีย

คนบางพวกปฏิบัติธรรมเพื่อให้เกิดความเป็นผู้วิเศษเหนือมนุษย์ แปลกกว่ามนุษย์ธรรมดา นั่นไม่ใช่ทาง

คนบางพวกปฏิบัติธรรมเพื่อให้กลับมาสู่ความเป็นมนุษย์ที่ธรรมด้า ธรรมดา ที่ไม่ต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิดอีก นี่คือทางที่ควรดำเนินและเจริญก้าวหน้าไป