มีพระภิกษุรูปหนึ่งท่านเป็นคนรวยอยู่ในตระกูลเศรษฐี พอมาบวชก็ใช้ผ้าราคาแพงก็ลบหลู่ดูหมิ่นผู้อื่นว่าตนเองนั้นห่มผ้าราคาแพง เพื่อนสหธรรมมิกเบื่อระอาในความโอ้อวดของท่าน จึงไปกราบทูลพระศาสดา พระศาสดาอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ทรงตรัสถามว่าเธอใช้จีวรราคาแพงก็ไปเที่ยวโอ้อวดลบหลู่ดูหมิ่นผู้อื่นหรือ พระภิกษุรูปนั้นก็โกรธจึงถอดผ้าราคาแพงกองลงกับพื้นยืนตัวล่อนจ้อน พระพุทธเจ้าทรงทอดพระเนตรเห็นก็ทรงเล่าอดีตนิทานว่า ดูก่อนภิกษุ เรื่องเคยมีมาแล้ว มียักษ์ตนหนึ่งแสวงหาธรรมะ 2 ข้อ คือ หิริและโอตัปปะจนตลอดชีวิตก็ไม่พบ ครั้งตายแล้วเวียนตายเวียนเกิดอีกหลายภพหลายชาติก็ยังไม่ได้สัมผัสกับหิริและโอตัปปะ บัดนี้ยักษ์ตนนั้นก็ได้มาเกิดเป็นเธอฉะนี้แล เราอยากขอถามหน่อยว่า ธรรมะ 2 ข้อ คือหิริและโอตัปปะที่เธอแสวงหามันไปอยู่ที่ไหนเสียเล่า ด้วยความเกรงกลัวต่อบาปภิกษุรูปนั้นได้ความรู้สึกตัวจึงรีบดึงผ้ามานุ่งอย่างเก่าและกราบขอขมาโทษพระพุทธเจ้าว่าข้าพระองค์เป็นคนโง่คนหลงเพราะรู้ไม่ทันจึงไม่เข้าใจว่าหิริโอตัปปะสะดุ้งกลัวต่อบาปเป็นอย่างไร บาปแม้มีประมาณเล็กน้อยก็ให้ผลเจ็บแสบแผดร้อนเหมือนกับอุจจาระ แม้มีเพียงเล็กน้อยก็เหม็นน่ารังเกียจ สัมมาวาจาจึงเป็นเจรจาที่อ่อนหวานเป็นสำเนียงของชาวเมือง ไม่หยาบคายต่อหูได้เฉพาะผู้ที่รู้ทันเท่านั้น จึงเปรียบเสมือนวาจาภาษาดอกไม้ แต่ถ้าไม่มีหิริและโอตัปปะ วาจานั้นก็เปรียบเสมือนคูด จะพูดหนอๆ ก็มีหิริโอตัปปะทีละขณะอยู่แล้ว


จากสายสืบสั่งสอนนิสัยศาสตร์

อนุโมทนาครับ