เรียนถามว่า วิปัสสนาภาวนา คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร มีอาศัยอะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัย ขอรับ

วิปัสสนาภาวนา

วิ ( วิเศษ , แจ้ง ฯ. ) + ปสฺสนา ( เห็น ) + ภาวนา ( การอบรม , การเจริญ )

การอบรมเพื่อความเห็นแจ้ง , การเจริญปัญญาเพื่อเห็นอย่างวิเศษ หมายถึง

การเจริญปัญญาเพื่อเห็นแจ้งสภาพธรรมตามความเป็นจริงตามลำดับขั้น จากขั้นต้น

คือ การอบรมสติปัฏฐาน เป็นการเจริญวิปัสสนาเพื่อเห็นแจ้งลักษณะของนามธรรมและ

รูปธรรม จนสติปัฏฐานถึงความสมบูรณ์ วิปัสสนาญานซึ่งเป็นปัญญาที่เกิดขึ้นพร้อม

กับมหากุศลจิตญาณสัมปยุตต์ จึงเกิดขึ้นเห็นสภาพธรรมอย่างวิเศษ คือประจักษ์แจ้ง

ไตรลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม วิปัสสนาญาณจะเกิดขึ้นเป็นไปตามลำดับขั้น

ของปัญญาที่เจริญยิ่งขึ้น ตั้งแต่วิปัสสนาญาณที่ ๑ ( นามรูปปริจเฉทญาณ ) จนถึง

วิปัสสนาญาณที่ ๑๒ ( อนุโลมญาณ ) จะมีสังขารคือนามธรรมและรูปธรรมเป็นอารมณ์

วิปัสสนาญาณที่ ๑๓ ( โคตรภูญาณ ) วิปัสสนาญาณที่ ๑๔ ( มรรคญาณ ) วิปัสสนา

ญาณที่ ๑๕ ( ผลญาณ ) มีวิสังขารคือพระนิพพานเป็นอารมณ์ วิปัสสนาญาณที่ ๑๖

( ปัจจเวกขณญาณ ) มีมรรคจิต ผลจิต พระนิพพาน กิเลสที่ละแล้ว และกิเลสที่เหลือ

อยู่ เป็นอารมณ์

ที่มา...บ้านธัมมะ
http://www.dhammahome.com/front/webboar ... hp?id=9336

คือ....การทำให้เห็นจริง...เห็นแจ้ง

เพื่อ..พ้นจากการเกิด...สิ้นทุกข์ทั้งปวง

อาศัย...รูปนามนี้พิจารณารูปนานนี้ตามความเป็นจริง

วิปัสสนาภาวนา เป็นภาคส่วนของจิตตภาวนา คือสมถะวิปัสสนา
ซึ่งในส่วนของวิปัสสนา เป็นส่วนเพื่ออาสวขยญาณ

วิปัสสนา เห็นแจ้งรูปนาม กองทุกข์ตามความเป็นจริง ของทุกข์ และความดับทุกข์ตามปฏิจสมุปบาท เพื่อหยั่งปัญญาลงสู่สัมมาญาณทัสสนะ

วิปัสสนาภาวนา จึงอาศัยอริยมรรคเป็นเหตุเป็นปัจจัย อันมีนิพพานเป็นอารมณ์

น้อยคนที่จะเข้าใจ วิปัสสนาภาวนา ในแง่นี้



แต่สำหรับคนที่เคยแล้ว
แค่อ่านจั่วหัว ก็เห็นแล้ว
ว่ากล่าวถึง อาการเช่นไรของ จิต



ผู้ที่ทำสมถะ และยกจิตเข้าสู่วิปัสสนา ได้

มันมีหรือที่ว่า วิปัสสนาภาวนา อาศัยอริยมรรคเป็นเหตุเป็นปัจจัย
มันมีแต่วิปัสสนาเป็นเหตุเป็นปัจจัยแห่งอริยมรรค

อนุโมทนาครับโยมลุงหมานสาธุ ^^

เพียงรู้อยู่ เห็นอยู่ ตามจริง

วิปัสสนา คือการปฏิบัติเพื่อหาเหตุแห่งทุกข์ในกระบวนการขันธ์ห้า
โดยมีสติเป็นเหตุปัจจัยแห่งวิปัสสนา

เมื่อรู้ว่าเหตุแห่งทุกข์แท้จริงแล้วก็คือ ขันธ์ห้า
ดังนั้นเราหยุดขันธ์ห้าด้วยสติปัฏฐานไม่ให้ เกิดเป็นอุปาทานขันธ์ขึ้นในปฏิจสมุบาท

ดังนั้นสติเป็นเหตุปัจจัยแห่งวิปัสสนา
และวิปัสสนาเป็นเหตุปัจจัยแห่งอริยมรรค
โดยมีสัมมาทิฐิเป็นอารมณ์

ขอโมทนา

อริยมรรค เป็นเหตุ...
สมถะวิปัสสนา คือการเจริญมรรคภาวนา
ย่อมมีอริยมรรคเป็นเหตุเป็นปัจจัย

ปัญจุปาทานขันธ์ คือทุกข์
คุณโฮฮับ
หยุดขันธ์ห้า ด้วยสติปัฏฐาน เหรอครับ สำนักไหนสอนครับ

วิปัสสนาภาวนา
วิปัสสนาภาวนา เป็นวิชาที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบแล้วนำมาสอน
เป็นเอกลักษณ์ของพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องของการ การ ดู เห็น รู้ การสังเกต พิจารณา ศึกษาเข้าไปในกายและจิตเพื่อให้เห็นความจริงจนใจยอมรับและเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
วิปัสสนาภาวนา มาจากคำว่า “วิ” + “ปัสสนา” + “ภาวนา”
วิ มาจากคำว่า “วิเศษ” สิ่งวิเศษ ที่เกิดขึ้นในกายในใจของมนุษย์นั้น ไม่สามารถเห็นหรือรู้ได้ด้วยเครื่องมืออื่นๆ นอกจากตาปัญญา ตาสติ ของมนุษย์ สิ่งวิเศษนั้นคือ ความรู้สึก นึก คิด อารมณ์ธรรมหรือ สภาวธรรมต่างที่เกิดขึ้นภายในกายและจิตนั่นเอง เช่น ความสุข ทุกข์ เจ็บ สบาย ร้อน หนาว หนัก เบา แข็ง อ่อน ดีใจ เสียใจ โลภ โกรธ หลง ต่างๆ
ปัสสนา มาจากคำว่า “ทัศนา” แปลว่า ดู เห็น หรือ รู้ ในทางปฏิบัติหมายถึงตาปัญญาสัมมาทิฐินั้นเลยทีเดียว
ภาวนา แปลว่า เจริญ หรือทำให้มีขึ้น แต่คำว่าภาวนา เมื่อมาตามท้าย วิปัสสนาแล้วจะมีความหมายไปถึง การ สังเกต พิจารณา อันเป็นความหมายของตาปัญญาสัมมาสังกัปปะนั้นเอง
ดังนั้นคำว่า “วิปัสสนาภาวนา” จึงมีความหมายว่า การเฝ้า ดู เห็น รู้
และ สังเกต พิจารณา เข้าไปในกายและจิต จนเห็นสิ่งวิเศษคือสภาวธรรมความจริงทั้งหลายที่กำลังแสดงอยู่
เมื่อเห็น รู้ และสังเกต พิจารณาอยู่กับสภาวธรรมทั้งหลายไปไม่นานก็จะได้เข้าใจถึงธรรมดาของการทำงานของกายและจิตว่า จะมีการ
๒
กระทบสัมผัสทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ หรือทวารทั้ง ๖ นี้ตลอดเวลา โดยจะรู้ชัดเจนตรงปัจจุบันขณะหรือปัจจุบันอารมณ์ อารมณ์ต่างๆ จะเกิดขึ้น ตั้งอยู่แล้วก็ดับไป เปลี่ยนไปอยู่ตลอดเวลา เป็นอนิจจัง เป็นทุกขังเพราะทนอยู่ไม่ได้ เป็นอนัตตา เพราะบังคับบัญชาไม่ได้
ชีวิตมีความจริงเฉพาะตรงปัจจุบันอารมณ์เท่านั้น ก่อนหรือหลังจากนั้นเป็น อนาคตและอดีตซึ่งทำอะไรแก้ไขอะไรไม่ได้เลย
การกระทำหรือกรรมต่างๆจึงสำคัญที่ปัจจุบันอารมณ์เท่านั้นทั้งยังเป็นสิ่งที่จะชี้อนาคตและอดีตของจิตหรือบุคคลผู้นั้นด้วย
วิปัสสนาภาวนาจึงมีจุดรวมของงานที่สำคัญที่สุดอยู่ที่ “ปัจจุบันอารมณ์”
การทำวิปัสสนาภาวนามีคำสรุปว่า
“การเฝ้า ดู เห็น รู้ และ สังเกต พิจารณา เข้าไปในกายและจิต ณ ปัจจุบันขณะ ปัจจุบันอารมณ์”
ซึ่งเมื่อวิเคราะห์แล้วก็จะเห็นว่าเป็นการนำเอาปัญญาสัมมาทิฐิกับปัญญาสัมมาสังกัปปะมาทำงานร่วมกันกับสัมมาสติ หรือเอาปัญญากับสติมาทำงานร่วมกัน
ปัญญาทำหน้าที่ ดู สังเกต สติมีหน้าที่กำกับจิตให้อยู่กับปัจจุบัน
สัมมาสมาธิเล่าอยู่ที่ใด
สมาธิ เป็นผลของการเจริญสติ เพราะถ้าสติระลึกรู้ทันปัจจุบันอารมณ์ได้ดี สมาธิเขาจะเกิดมีขึ้นมาเองตามธรรมชาติ

๓
การเจริญปัญญา สติ สมาธิ ร่วมกันอย่างนี้ก็คือการเจริญมรรคนั่นเองโดยมีสัมมาทิฐิปัญญามรรคเป็นประธานเป็นหัวหน้านำไป ถ้าสัมมาทิฐินำหน้าแล้ว มรรคที่เหลืออีก 7 ตัวเขาจะถูกดึงมาประชุมร่วมกันทำงานเองโดยธรรมชาติ

ถ้าวางอดีตได้ วางอนาคตได้ (วางเครื่องยึดเหนี่ยวต่าง ๆ)
ต่อให้ไม่ยึดปัจจุบันอารมณ์ก็ตาม ปัจจุบันอารมณ์ก็เป็นอยู่เอง

กิจวิปัสสนาภาวนา
จึงไม่น่าจะใช่กิจที่ต้องพะวงกับการประคอง ปัจจุบันอารมณ์

เป็นความเห็นส่วนตัว
ถ้าใครรู้ข้อเท็จจริง ๆ โปรดช่วยชี้แนะด้วย

ในทางปฎิบัติ
เอกอนเข้าใจว่า จริง ๆ แล้ว เราก็อยู่กับปัจจุบันทั้งนั้นล่ะ
แต่ไอ้ปัจจุบันนั้น บางครั้งก็ไปคิดเรื่องอดีต ไปคิดเรื่องอนาคต

ซึ่งเมื่อจิตไม่น้อมไปในอดีต และ อนาคต
เราจะรู้ ... ที่ไม่ใช่อดีต และ อนาคต

รู้ ... ที่ถ้ามีการกระโดดเข้าไปจับเมื่อไร ก็จะหลุดจากสิ่งนั้นทันที