บัญญัติกับสมมุติ เหมือนกันหรือแตกต่างกันค่ะ ที่พูดว่าหลงบัญญัตหลงสมมุติเป็นอย่างไรค่ะ
สาธุคะ

สิ่งที่อยู่ นอกเหนือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน

ล้วนเป็น สมมุติบัญญัติ

อ่านคำอธิบาย
"สภาวธรรม
จริยธรรม
บัญญัติธรรม"

ลิงค์นั่นดูนะครับ น่าจะเข้าใจความหมายบัญญัติหรือสมมติด้วย และจะแลเห็นความเชื่อมโยงของสภาวะ- จริยะ -บัญญัตินั่นอีกด้วย

http://fws.cc/whatisnippana/index.php?t ... 5#msg11925

หากจะหลงแล้วล่ะก็มันหลงผิดหลงกันได้ทั้งนั้น ทั้งหลงสมมติ-บัญญัติ หลงปรมัตถ์ (จิต เจตสิก รูป นิพพาน)

[28] บัญญัติ 2 และ 6 (การกำหนดเรียก หรือ สิ่งที่ถูกกำหนดเรียก, การกำหนดตั้งหรือตราไว้ให้เป็นที่รู้กัน - designation; term; concept)
1. ปัญญาปิยบัญญัติ หรือ อรรถบัญญัติ (บัญญัติในแง่เป็นสิ่งอันพึงให้รู้กัน, บัญญัติที่เป็นความหมาย, บัญญัติคือความหมายอันพึงกำหนดเรียก, ตัวความหมายที่จะพึงถูกตั้งชื่อเรียก - the Pannatti to be made Known or conveyed; concept)
2. ปัญญาปนบัญญัติ หรือ นามบัญญัติ หรือ สัททบัญญัติ (บัญญัติในแง่เป็นเครื่องให้รู้กัน, บัญญัติที่เป็นชื่อ, บัญญัติที่เป็นศัพท์, ชื่อที่ตั้งขึ้นใช้เรียก - the Pannatti that makes Known or conveys; term; designation)

ปัญญาปิยบัญญัติ เรียกเต็มว่า ปญฺญาปิยตฺตา ปญฺญตฺติ, ปัญญาปนบัญญัติ เรียกเต็มว่า ปญฺญาปนโต ปญฺญตฺติ

ปัญญาปนบัญญัติ หรือ นามบัญญัติ แยกย่อยออกเป็น 6 อย่าง คือ
1. วิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่มีอยู่ เช่น รูป เวทนา สมาธิ เป็นต้น - designation of reality; real concept)
2. อวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่ไม่มีอยู่ เช่น ม้า แมว รถ นายแดง เป็นต้น - designation of an unreality; unreal concept)
3. วิชชมาเนน อวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่ไม่มี ด้วยสิ่งที่มี เช่น คนดี นักฌาน ซึ่งความจริงมีแต่ดี คือภาวะที่เป็นกุศล และฌาน แต่คนไม่มี เป็นต้น - designation of an unreality by means of a reality; unreal concept by means of a real concept)
4. อวิชชมาเนน วิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่มี ด้วยสิ่งที่ไม่มี เช่น เสียงหญิง ซึ่งความจริง หญิงไม่มี มีแต่เสียง เป็นต้น - designation of a reality by means of an unreality; real concept by means of an unreal concept)
5. วิชชมาเนน วิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่มี ด้วยสิ่งที่มี เช่น จักขุสัมผัส โสตวิญญาณ เป็นต้น - designation of a reality by means of a reality; real concept by means of a real concept)
6. อวิชชมาเนน อวิชชมานบัญญัติ (บัญญัติสิ่งที่ไม่มี ด้วยสิ่งที่ไม่มี เช่น ราชโอรส ลูกเศรษฐี เป็นต้น - designation of an unreality by means of an unreality; unreal concept by means of an unreal concept)

[b]สมมุติ = ตั้งชื่อให้

บัญญัติ = ชื่อที่ตั้งให้


สมมุติบัญญัติ = การตั้งชื่อให้กับสิ่งที่ไม่มีสภาวะ หรือสัจจธรรมรองรับอยู่จริง เช่น คน หญิง ชาย ช้าง ม้า

ปรมัตถบัญญัติ =การตั้งชื่อให้กับธาตุ สัจจธรรม ความจริงที่มีสภาวะหรือสัจจธรรมรองรับ เช่น จิต เจตสิก รูป นิพพาน เค็ม หวาน ร้อน หนาว เจ็บ สบาย ทุกข์ สุข โลภ โกรธ หลง

การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา หรือที่ว่าปฏิบัติธรรมคือการเฝ้ารู้เฝ้าสังเกตอยู่กับปรมัตถธรรทั้งหลายนั่นเอง[/b]

หลงสมมุติบัญญัติ ก็เพราะไปหลงยึดเอาสิ่งที่ไม่มีสาระ แก่นสาร ความจริง มาเป็นของจริง จึงต้องทุกข์อยู่ร่ำไป ดังเช่นคนที่กลัวภาพผี ยินดีในภาพเทวดา เป็นต้น

ขอบพระคุณทุกท่านนะค่ะ