สอบถามผู้รู้ว่า บทธรรมนี้หมายความว่าอย่างไร

พระไตรปิฎกเล่มที่ 14
[๑๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวกะพวกนิครนถ์นั้นต่อไปอีกอย่างนี้ว่าดูกรนิครนถ์
ผู้มีอายุ พวกท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน พวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรม
ใดเป็นของให้ผลในปัจจุบัน ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผล ในชาติหน้า ด้วยความพยายาม
หรือด้วยความเพียรเถิด พวกนิครนถ์นั้นกล่าวว่า ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. และพวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลในชาติหน้า
ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลในปัจจุบันด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. ดูกรนิครนถ์ผู้มีอายุ พวกท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน พวกท่านจะพึง
ปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลเป็นสุข ขอกรรมนั้น จงเป็นของให้ผลเป็นทุกข์
ด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. และพวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลเป็นทุกข์ ขอ
กรรมนั้นจงเป็นของให้ผลเป็นสุข ด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. ดูกรนิครนถ์ผู้มีอายุ พวกท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน พวกท่านจะพึง
ปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลเสร็จสิ้นแล้ว ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผล
อย่าเพ่อเสร็จสิ้น ด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. และพวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลยังไม่เสร็จสิ้น
ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลเสร็จสิ้น ด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. ดูกรนิครนถ์ผู้มีอายุ พวกท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน พวกท่านจะพึง
ปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลมาก ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลน้อย ด้วย
ความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. และพวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผลน้อย ขอกรรม
นั้นจงเป็นของให้ผลมาก ด้วยความพยายามหรือด้วยความ เพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. ดูกรนิครนถ์ผู้มีอายุ พวกท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน พวกท่านจะพึง
ปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของให้ผล ขอกรรมนั้นจงเป็นของอย่าให้ผล ด้วยความ
พยายามหรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ
พ. และพวกท่านจะพึงปรารถนาได้ดังนี้หรือว่า กรรมใดเป็นของไม่ให้ผลขอกรรม
นั้นจงเป็นของให้ผล ด้วยความพยายาม หรือด้วยความเพียรเถิด ฯ
นิ. ดูกรท่านผู้มีอายุ ข้อนี้หามิได้เลย ฯ

ดูก่อนท่านทั้งหลาย....................

หมายถึง........................
กรรมที่ให้ผล ไม่มีผู้ใดจะสามารถบังคับได้ ว่าจะ สุข ทุกข์ ในเวลาใด เมื่อใด ตอนใหน ที่ใด.

ขอให้ท่านทั้งหลายพึงพิจารณาเทอญฯ....

ความเข้าใจของผมอยู่ที่ หากความความเพียร กรรมที่ได้กระทำลงไปแล้ว ก็ยังไม่สามารถลบล้าง เปลี่ยนแปลง ปราถนากรรมดีให้ผลในชาตินี้ หรือกรรมชั่วให้ห่างออกไปเป็นชาติหน้านั้น เป็นสิ่งที่จะเกิดขึ้นไม่ได้ การทำความเพียรนั้นเพื่อพัฒนาจิตใจให้เห็นตามความเป็นจริงของธรรมชาติ โดยความละเอียดของจิตจะเกิดขึ้น แต่ความเพียรก็ต้องใช้หลักอริยมรรคในพุทธศาสนาเป็นแนวทางจนกิจลุล่วง บรรลุเป็นพระอรหันต์ชาตินี้ก็จะเป็นชาติสุดท้าย

เทวทหสูตร พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖ มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์มีข้อ [๑] - [๒๗] ข้อ [๑๐]ข้อเดียวมันสั้นไปนะครับโยม ขออธิบายสั้น ๆ ย่อ ๆ และขยายความเป็นบางข้อที่จำเป็น พลาดผิดประการใดผู้รู้โปรดให้อภัยให้พุทธฏีกาด้วยนะครับ

เกริ่นนำดังนี้นะครับ พระองค์ทรงตรัสแสดง แก่พระภิกษุ เกี่ยวกับพวกนิครนถ์ ที่ได้ยินได้ฟัง คุรุเอกผู้ร่วมสมัยกับพระองค์ ผู้มีชื่อว่า นิครนถนฎบุตร หรือพระมหาวีระ ศาสดาของ ศาสนาเชน (Jainism)

โดยหลักธรรมคำสั่งสอน ในสมัยพุทธกาล เน้นการทรมานตน ลัทธินี้ถือว่า “การทรมานกายเป็นทางไปสู่ความพ้นทุกข์ ” เรียกว่า “อัตตกิลมถานุโยค” และประเด็นสำคัญที่สุดคือการ ยึดถือเรื่องกรรมเก่า เชื่อว่า สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกายนี้ ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ วัตถุสิ่งของและปัจจัยเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ภายนอกเป็นกิเลสเป็นกรรม เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญตบะ จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์ จึงเป็นที่มาของพระสูตรนี้

ที่พระองค์ตรัสแสดงแก่พระภิกษุทั้งหลาย และมีเกร็ดเรืองเล่าทั้งข้อมูลเท็จจริงเกี่ยวกับการ นุ่งลมห่มฟ้าของศาสนาเชน นิกายทิคัมพร ความยึดถืออุปาทานขันธ์ ๕ ว่าเป็นสัตว์ตัวตนบุคคล อัตตาเที่ยง สามารถศึกษาข้อมูลได้ที่ link http://board.palungjit.com/f2/%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%99-jainism-%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A-%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98-buddhism-224343.html

[1] นักบวชเชน


อธิบาย ข้อ [1] - [14] ที่เหลื่อ [15] - [27]นั้นง่าย

[๑]

---

[๒] พระองค์ตรัสบอกกับพระภิกษุว่า พวกสมณพราหมณ์ หรือพวกนิครนถ์ ผู้รู้ในสมัยนั้น รวมถึงในสมัยนี้ มีคำพูด มีความเห็น ว่า สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ ทั้งหมดเป็นเพราะกรรมเก่า ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญ(ตบะ) จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์

---

[๓]พระองค์จึงทรงตรัสถามว่า จริงหรือ ? พวกท่าน(นิครนถ์) มีความเห็นอย่างนั้นจริงหรือ ว่าสุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกายนี้ ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ วัตถุสิ่งของปัจจัยภายนอกเป็นกิเลสเป็นกรรม เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญตบะ จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์ได้

พระองค์จึงตรัสว่า เราเลยถามพวกนิครนถ์ ว่า
๑.พวกท่านทราบหรือรู้เหรอว่า เรา ๆ ท่าน ๆ มีแล้ว(เกิด) ไม่ใช่ไม่เคยมี
๒.พวกท่านทราบหรือรู้เหรอว่า เรา ๆ ท่าน ๆ ได้ทำบาปกรรมไว้มาก่อน ไม่ใช่ไม่เคยทำ
๓.พวกท่านทราบหรือรู้เหรอว่า เรา ๆ ท่าน ๆ ทำบาปกรรมอย่างนี้ ไม่ใช่ไม่เคยทำ
๔.พวกท่านทราบหรือรู้เหรอว่า เรา ๆ ท่าน ๆ มีทุกข์เท่านี้สลัดได้แล้ว ทุกข์เท่านี้ต้องสลัด หรือทุกข์เท่านี้สลัดแล้วทุกข์อื่นเป็นอันสลัดได้หมด
๕.พวกท่านทราบหรือรู้เหรอว่า การละอกุศล บำเพ็ญกุศลในปัจจุบันเป็นอย่างไร
พระองค์ตรัสว่า

พวกนิครนถ์ ตอบ หามิได้เลย ไม่รู้เลยสักข้อ !

---

[๔] พระองค์จึงตรัสว่า สรุปเป็นอันว่าที่ถามไปพวกท่านไม่รู้ ก็ไม่ควรพยากรณ์(เชื่อ ชอบ ตาม ตรึก ปักดิ่ง)ว่าสุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกายนี้ ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ วัตถุสิ่งของและปัจจัยเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ภายนอกเป็นกิเลสเป็นกรรม เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญตบะ จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์

ก็ถ้าพวกท่านรู้ ทั้ง ๕ ข้อที่ทรงตรัสถามข้างต้น พระองค์ทรงตรัสว่า ถ้าพวกท่านรู้ก็ ก็ควรจะพยากรณ์ได้ ว่าสุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกาย...จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์ ฯลฯ

---

[๕]เปรียบเหมือนคนบาดเจ็บจากบาดแผลสาหัสทรมานเจ็บปวดอยู่นาน ต้องนอนรักษา ขณะรักษาก็เจ็บปวดจากการรักษาการผ่าเย็บ การใส่ยา กว่าจะหายเมื่อหายแล้วก็มีอิสระ ไม่ต้องนอนรักษาตัว ก็อย่างนั้นแหละ ถ้าพวกท่าน พึ่งรู้พึ่งทราบว่า พวกเราทั้งหลาย ๑.มีแล้ว(เกิด) ไม่ใช่ไม่เคยมี ๒.ได้ทำบาปกรรมไว้มาก่อน ไม่ใช่ไม่เคยทำ ๓.ทำบาปกรรมอย่างนี้ ไม่ใช่ไม่เคยทำ ๔.มีทุกข์เท่านี้สลัดได้แล้ว ทุกข์เท่านี้ต้องสลัด หรือทุกข์เท่านี้สลัดแล้วทุกข์อื่นเป็นอันสลัดได้หมด ๕. การละอกุศล บำเพ็ญกุศลในปัจจุบันเป็นอย่างไร เมื่อเป็นอย่างนี้ พวกท่านก็ควรพยากรณ์

ว่าคนเรานี้ย่อมเสวยเวทนาอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ว่า สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกาย...จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์ ฯลฯ

ก็เพราะเหตุที่พวกท่านไม่ทราบ จึงไม่บังควรจะพยากรณ์ว่า คนเรานี้ย่อมเสวยเวทนาอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ว่า สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกาย...จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์ ฯลฯ

---

[๖]พวกนิครนถ์ อ้างถึงครูบาอาจารย์ ว่าท่านนิครนถ์นาฏบุตร เป็นผู้รู้ธรรมทั้งปวง เป็นผู้เห็นธรรมทั้งปวง ยืนยันญาณทัสสนะตลอดทุกส่วนว่า เมื่อเราเดินก็ดี ยืนก็ดีหลับก็ดี ตื่นก็ดี ญาณทัสสนะได้ปรากฏติดต่อเสมอไป ท่านบอกว่า



พวกเราเลยชื่นชม ชอบมาก

---

[๗] พระองค์จึงตรัสว่าไม่รู้จะบอกแนะนำอย่างไร จะสนทนาโต้ตอบอย่างไรดี ไม่มีประโยชน์

---

[๘]พระองค์ยังทรงมีพระมหากรุณา ทรงยังโปรดต่อ โดยตรัสว่า ลองพิจารณาฟังดู จะสำคัญความข้อนี้อย่างไร

ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกท่านมีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมเสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกท่านไม่มีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมไม่เสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

นิครนถ์เห็นด้วยและกล่าวตามว่า

ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกข้าพเจ้ามีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกข้าพเจ้าย่อมเสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกข้าพเจ้าไม่มีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกข้าพเจ้าย่อมไม่เสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

---

[๙] พระองค์ตรัสกับพวกนิครนถ์ ว่าเท่าที่พูดกันมานี้เป็นอันว่า ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกท่านมีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมเสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกท่านไม่มีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมไม่เสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น เมื่อเป็นเช่นนี้ พวกท่าน ไม่บังควรจะพยากรณ์ว่า คนเรานี้ย่อมเสวยเวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกายนี้ ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ วัตถุสิ่งของและปัจจัยเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ภายนอกเป็นกิเลสเป็นกรรม เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญตบะ จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์

ท่านนิครนถ์ทั้งหลาย ก็เพราะเหตุที่ ถ้าสมัย(คราวใด)ใด พวกท่านมีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมเสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้น

แต่สมัย(คราวใด)ใด พวกท่านไม่มีความพยายาม ความเพียร แรงกล้า สมัย(คราวนั้น)นั้น พวกท่านย่อมไม่เสวยเวทนา อันเป็นทุกข์กล้าเจ็บแสบ ก็เพราะความพยายามอันแรงกล้านั้นเองทีเดียว พวกท่าน ย่อมเชื่อผิดไปเพราะอวิชชา เพราะความไม่รู้ เพราะความหลงว่า คนเรานี้ย่อมเสวยเวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง สุข ทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ เกิดจากกรรมเก่า ต้องทรมานกายนี้ ไม่สร้างแสวงหาวัตถุปัจจัยต่าง ๆ ไม่ทำกรรมใหม่ วัตถุสิ่งของและปัจจัยเครื่องใช้สอยต่าง ๆ ภายนอกเป็นกิเลสเป็นกรรม เพราะเป็นกรรมจึงเป็นทุกข์ เป็นทุกข์จึงเป็นเวทนา ทุกข์ทั้งปวงก็สลัดไม่ได้ เพราะวัตถุสิ่งของและปัจจัยต่าง ๆ ทำให้เกิดความสบายทางกาย ยินดีพอใจทำให้เป็นทุกข์ ต้องสละออก บำเพ็ญตบะ จะได้หลุดพ้นจากความทุกข์

นี่แหละภิกษุทั้งหลายเราเลย ไม่คิดจะพูดหรือโต้ตอบวาทะให้มีประโยชน์อะไรได้กับพวกนิครนถ์

---

[๑๐]พระองค์ทรงตรัสต่อไปอีกว่า พวกท่านลองพิจารณา จะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน

พวกท่านจะพึงปรารถนา หวังเอาได้เหรอ บังคับเอาได้เหรอว่า !

๑.กรรมใดจะให้ผลในปัจจุบัน ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลในชาติหน้า ด้วยความพยายามหรือด้วยความเพียรเถิด
๒. กรรมใดจะให้ผลในชาติหน้า ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลในปัจจุบัน
๓. กรรมใดให้ผลเป็นสุข ขอกรรมนั้นจงให้ผลเป็นทุกข์
๔. กรรมใดให้ผลเป็นทุกข์ ขอกรรมนั้นจงให้ผลเป็นสุข
๕. กรรมใดเป็นของให้ผลเสร็จสิ้นแล้ว ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลอย่าเพ่อ(พึ่ง)เสร็จสิ้น
๖. กรรมใดเป็นของให้ผลยังไม่เสร็จสิ้น ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลเสร็จสิ้น
๗. กรรมใดเป็นของให้ผลมาก ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลน้อย
๘. กรรมใดเป็นของให้ผลน้อย ขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผลมาก
๙.กรรมใดเป็นของให้ผล ขอกรรมนั้นจงเป็นของอย่าให้ผล
๑๐. กรรมใดเป็นของไม่ให้ผลขอกรรมนั้นจงเป็นของให้ผล

นิครนถ์ตอบทุกข้อว่า หามิได้ หรือ ไม่ใช่อย่างนั้น

---

[๑๑]พระองค์ตรัสว่า เท่าที่พูดกันมานี้เป็นอันว่า พวกท่านจะพึงปรารถนาไม่ได้ดังนี้ว่า ไล่เรียงทั้งสิบข้อว่า หวังไม่ได้ บังคับไม่ได้ เมื่อเป็นเช่นนี้ ความพยายามของพวกนิครนถ์ผู้มีอายุก็ไร้ผล ความเพียรก็ไร้ผล ฯ ทรงชี้แนะขนาบหรือตำหนิว่า ป่วยการ พยายาม

ดูกรภิกษุทั้งหลาย พวกนิครนถ์มีวาทะอย่างนี้ การกล่าวก่อนและการ
กล่าวตาม (๑) ๑๐ ประการอันชอบด้วยเหตุของพวกนิครนถ์ ผู้มีวาทะอย่างนี้ย่อมถึงฐานะน่าตำหนิ ฯ
[@๑. คือวาทะของพวกครู และอนุวาทะของศิษย์ที่ว่าตามกัน]

พระองค์ตรัสว่า
๑)ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งกรรมที่ตนทำไว้ในก่อน พวกนิครนถ์ต้องทำชั่วมาแน่
๒)ถ้า...ฯ เพราะเหตุที่อิศวรเนรมิตให้ พวกนิครนถ์ต้องเป็นผู้ถูกอิศวรชั้นเลวเนรมิตมาแน่
๓) ถ้า...ฯ เพราะเหตุที่มีความบังเอิญ พวกนิครนถ์ต้องเป็นผู้มีความบังเอิญชั่วแน่
๔) ถ้า...ฯ เพราะเหตุแห่งอภิชาติ พวกนิครนถ์ต้องเป็นผู้มีอภิชาติเลวแน่
๕) ถ้า...ฯ เพราะเหตุแห่งความพยายามในปัจจุบัน พวกนิครนถ์ต้องเป็นผู้มีความพยายามในปัจจุบันเลวแน่

๖) ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งกรรมที่ตนทำไว้ในก่อน พวกนิครนถ์ต้องน่าตำหนิ
๖.๑) ถ้าหมู่สัตว์ไม่ใช่เสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งกรรมที่ตนทำไว้ในก่อน พวกนิครนถ์ก็ต้องน่าตำหนิ

๗) ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุที่อิศวรเนรมิตให้ พวกนิครนถ์ต้องน่าตำหนิ
๗.๑) ถ้าหมู่สัตว์ไม่ใช่เสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุที่อิศวรเนรมิตให้ พวกนิครนถ์ก็ต้องน่าตำหนิ

๘) ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุที่มีความบังเอิญ พวกนิครนถ์ต้องน่าตำหนิ
๘.๑) ถ้าหมู่สัตว์ไม่ใช่เสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุที่มีความบังเอิญ พวกนิครนถ์ก็ต้องน่าตำหนิ

๙) ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งอภิชาติ พวกนิครนถ์ต้องน่าตำหนิ
๙.๑) ถ้าหมู่สัตว์ไม่ใช่เสวยสุขและทุกข์เพราะเหตุแห่งอภิชาติ พวกนิครนถ์ก็ต้องน่าตำหนิ

๑๐) ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งความพยายามในปัจจุบัน พวกนิครนถ์ต้องน่าตำหนิ
๑๐.๑) ถ้าหมู่สัตว์ไม่ใช่เสวยสุขและทุกข์ เพราะเหตุแห่งความพยายามในปัจจุบัน พวกนิครนถ์ก็ต้องน่าตำหนิ

การกล่าวก่อนและการกล่าวตาม ๑๐ ประการ อันชอบด้วยเหตุของพวกนิครนถ์ผู้มีวาทะอย่างนี้ ย่อมถึงฐานะน่าตำหนิ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความพยายามไร้ผล ความเพียรไร้ผล อย่างนี้แล ฯ

---

[๑๒]พระองค์ทรงตรัสกับภิกษุทั้งหลายว่า ความพยายาม ความเพียรอย่างไรจึงมีผล

๑) ไม่เอาทุกข์ทับถมตนที่ไม่มีทุกข์ทับถม
๒) ไม่สละความสุขที่เกิดโดยธรรม
๓) ไม่เป็นผู้หมกมุ่นในความสุขนั้น

เธอย่อมทราบชัดอย่างนี้ว่า

---

[๑๓]ตรัสเปรียบเหมือนชายรักและหลงยึดถือผู้หญิงคนหนึ่ง แต่หญิงคนรักไปมีชู้ พวกเธอจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ความโศก ความรำพัน ความทุกข์กาย ความทุกข์ใจและความคับแค้นใจ จะพึงเกิดขึ้นแก่ชายนั้น ใช่ไม่ใช่

นิครนถ์ตอบใช่ พระองค์ถามต่อ เป็นเพราะอะไร



พระองค์ตรัสว่า ต่อมาชายคนนั้นคิดว่า ที่เราต้องโศก เกิดความรำพัน ทุกข์กาย ทุกข์ใจ คับแค้นใจ เพราะมีจิตผูกพันมีจิตปฏิพัทธ์ อย่างนั้นไม่เอาแล้ว เราพึงละความกำหนัดพอใจในหญิงคนโน้นที่เรามีนั้นเสียเถิด เขาจึงละความกำหนัดพอใจในหญิงคนโน้นนั้นเสีย พระองค์ตรัสถาม เหล่าภิกษุว่า



พระภิกษุตอบว่า ไม่แล้วไม่ทุกข์แล้ว เพราะละความกำหนัด พอใจในหญิงคนนั้นแล้ว ดังนั้นความโศก ความรำพัน ความทุกข์กายความทุกข์ใจ และความคับแค้นใจ จึงไม่เกิดขึ้นแก่เขาอีก

---

[๑๔]ฉันนั้นแหละ พระองค์ทรงตรัสกับภิกษุทั้งหลายว่า
๑) ไม่เอาทุกข์ทับถมตนที่ไม่มีทุกข์ทับถม
๒) ไม่สละความสุขที่เกิดโดยธรรม
๓) ไม่เป็นผู้หมกมุ่นในความสุขนั้น

เธอย่อมทราบชัดอย่างนี้ว่า



ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความพยายามมีผล ความเพียรมีผล แม้อย่างนี้ ฯ

---

ข้อ [15-27] ที่เหลือไม่ยาก พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖ มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ เทวทหสูตร
http://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=14&A=1&Z=511

[6] นักบวชเชน




อ้างอิง :
Credit image by:
[1]http://khunchild.multiply.com/photos/photo/124/52 image by : สุเชฎฐ์ site
[2]http://newsimg.bbc.co.uk
[3]http://upload.wikimedia.org
[4]http://www.payer.de/mahavamsa/chronik02.htm
[6]http://khunchild.multiply.com/photos/photo/124/48 image by : สุเชฎฐ์ site

Credit by:
สารานุกรมเสรี วิกิพีเดีย
[5]http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%B5%BA%D0

ขอบคุณทุกท่านมากๆครับ