เนื่องจากว่าเราเป็นคนชอบอ่านหนังสือธรรมะ และอยากพิมพ์หนังสือธรรมะเพื่อแจกเป็นธรรมทานค่ะ แต่ว่า เราเป็นคนค้นคว้าเนื้อหาธรรมะดีๆ จากหนังสือหลายๆ เล่มที่เราซื้อหามาอ่านเองค่ะ เอามารวมกันเป็นต้นฉบับหนังสือธรรมะ แล้วก็คิดว่าจะส่งร้านพิมพ์เพื่อจะได้นำไปแจกเลย พอดี ก็นึกขึ้นมาได้ว่า เนื้อหาธรรมะที่เราเอามานั้นมีผู้แต่งอยู่ (เราแอบเห็นในบรรณานุกรมท้ายเล่มว่า ผู้แต่งก็ไปค้นคว้าธรรมะมาจากหนังสืออื่นๆ เช่น พระไตรปิฎก และหนังสือเล่มอื่นๆ ค่ะ) ก็เลยไม่แน่ใจว่าจะต้องทำจดหมายขอผู้แต่งหนังสือด้วยหรือเปล่าคะ หรือว่าถ้าเราทำบรรณานุกรมท้ายเล่มเป็นการอ้างอิงแทนการส่งจดหมายขออนุญาตไป จะผิดมั้ยคะ

ปล. ผู้แต่งไม่ใช่ภิกษุสงฆ์นะคะ เพราะเราคิดว่าถ้าเป็นหนังสือของภิกษุสงฆ์ เราก็จะทำเรื่องขออนุญาตอยู่แล้วค่ะ

ตามความเข้าใจของผมนะ ถ้าพิมพ์แจกในวงเล็กๆ ไม่ใช่ระดับประเทศ และเราทำบรรณานุกรมไว้บอกที่มาของบทความนั้นไว้ชัดเจน และทำคำนำ ขออนุณาติของเจ้าของบทความต่างๆไว้ บอกจุดประสงค์ไว้ชัดเจนดีแล้ว ผมว่าก็น่า จะ OK นะ

การพิมพ์แจกเป็นธรรมทาน ไม่ได้จำหน่าย ไม่ผิดครับ

ตามคติของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ฐิตธมฺโม) ที่ว่า

" ยิ่งให้ยิ่ง ได้ ยิ่งหวงยิ่งอด
เราไม่หวง เราไม่อด หมดก็มาเรื่อยๆ
ยิ่งหวง ยิ่งอด หมดก็ไม่มา "

เอาของใครมา พิมพ์เผยแผ่ออกไป ผลบุญย่อมส่งไปถึงผู้เขียนคนแรกด้วยเสมอๆ และท่านรู้ก็คงอิ่มใจ ที่ผลงานได้รับการตีพิมพ์เผยแผ่ออกไป เป็นธรรมทาน

แต่ตามธรรมเนียมของการรวบรวมหรือเขียนตำราใดๆ การระบุไว้ใน บรรณานุกรม ก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลย และต้องปฎิบัติครับ

และจากที่เคยสั่งพิมพ์หนังสือธรรมะมาก่อน มีข้อแนะนำ ดังนี้ครับ

๑. การพิมพ์หนังสือใหม่เลย จะต้องเสียค่าทำบล็อคในแต่ละหน้าใหม่ เช่นอาจบล็อคหน้าละ 1,000.- ถ้าหนังสือหนา 60 หน้า ค่าบล็อคจะตกที่ = 60,000.-(ค่าบล็อคต้องสอบถาม ตามแต่ละโรงพิมพ์ครับ) และยังไม่รวมถึงค่าจัดทำอาร์ตเวิร์คแต่ละหน้า รวมถึงหน้าปกและหลังปก

๒. ค่ากระดาษที่เลือกใช้ และขนาดของหนังสือ เช่นขนาด A4 ราคาต่อแผ่น ก็จะเท่ากับขนาด A5 สองแผ่น ดังนั้นรูปแบบหนังสืออาจมีขนาดเล็กลง เพราะถ้าขนาด A4 ในจำนวนหน้าที่สั่งพิพม์เท่ากัน ขนาด A5 ก็จะถูกกว่าครึ่งหนึ่ง

๓. จำนวนที่สั่งพิมพ์ อันนี้สำคัญมาก ที่ว่าสั่งพิมพ์ยิ่งเยอะ ค่าพิมพ์ต่อเล่มจะถูก เพราะยิ่งสั่งมาก ค่าบล็อคจะถูกเฉลี่ยลงไปตามจำนวนหนังสือ เช่น ถ้าพิมพ์ 1,000 เล่ม ค่าบล็อคต่อเล่ม ก็จะเหลือ 60.- พิมพ์สองพันเล่ม ค่าบล็อคก็จะเฉลี่ยเหลือ 30.- ประมาณนี้ครับ

๔. การพิมพ์ครั้งแรกจะแพงที่สุดเนื่องจากมีค่าบล็อคนั่นเอง แต่เมื่อสั่งพิมพ์ครั้งที่สอง โรงพิมพ์มีบล็อคอยู่แล้ว ก็ไม่มีค่าใช้จ่ายของค่าบล็อคอีก ซึ่งก็เช่นกันที่ถ้าเราสั่งหนังสือของโรงพิมพ์ที่พิมพ์หนังสือธรรมะอยู่แล้ว เราก็สั่งกี่เล่มก็ได้ อาจมีขั้นต่ำที่ ร้อยเล่ม แต่ราคาต่อเล่มจะถูกมาก เนื่องจากโรงพิมพ์ไม่ต้องมานั่งคิดค่าบล็อค และค่าทำอาร์ตเวิร์คปก หรือรูปแบบหนังสือใหม่นั่นเอง คิดแต่ค่ากระดาษและค่าหมึกเท่านั้น
อย่างผมสั่งหนังสือของทางโรงพิมพ์เอง ก็จะมีราคาต่อเล่มที่ ร้อยเล่มตกเล่มละเท่าไหร่, สองร้อยเล่ม หรือพันเล่ม จะตกเล่มละเท่าไหร่ ซึ่งยิ่งสั่งมาก ก็จะยิ่งถูกลงครับ

ดังนั้น อยากให้เช็คกับทางโรงพิมพ์ก่อนนะครับ ว่าถ้าจะพิมพ์จริงๆ ต้องใช้งบเท่าไหร่ ส่วนค่าอาร์ตเวิร์ค อาจใช้บริการของเพื่อนๆในเว็บนี้ได้ครับ มีคนช่วยทำให้โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย

เป็นข้อแนะนำเพิ่มเติมให้นะครับ

ขอบคุณผู้ตอบกระทู้ทุกท่านนะคะสำหรับคำแนะนำดีๆ ค่ะ

ธรรมสวัสดีค่ะ คุณทัศนีวรรณ วัฒนาวรรณ

ก่อนอื่น..ขออนุโมทนาสาธุการกับกุศลเจตนาของคุณทัศนีวรรณ
ที่ประสงค์จะจัดพิมพ์หนังสือธรรมะเพื่อแจกเป็นธรรมทานด้วยค่ะ

ในการจัดพิมพ์หนังสือธรรมะเพื่อแจกเป็นธรรมทานนั้น
หากเราจะนำเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ ของผู้อื่น
ซึ่งเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เพราะเป็นผู้สร้างสรรงานนั้นๆ มาใช้

ถ้าจะให้ถูกต้องทั้งทางโลกและทางธรรมจริงๆ

(๑) หากเราทราบถึง...ผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์-เจ้าของโดยตรง

เราสมควรอย่างยิ่งที่จะต้องไปขออนุญาต (เป็นวาจาหรือหนังสือก็ได้)
เพื่อขอใช้-ขอเผยแพร่...เนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ นั้นๆ
จากผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์-เจ้าของโดยตรง ก่อนเสมอค่ะ
โดยแจ้งรายละเอียดทั้งหมดที่จำเป็นให้ชัดเจนไปด้วยว่า
เราจะขอนำเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ ทั้งหมดหรือบางส่วน มีขอบเขตอย่างไร
มาจัดพิมพ์เป็นหนังสือธรรมะชื่อ.....พิมพ์จำนวน.....เล่ม
โดยรวบรวมปัจจัยมาจาก.....เพื่อนำไปแจกเป็นธรรมทาน
ให้แก่หน่วยงานไหน องค์กรไหน หรือให้ใครบ้าง.....
(โดยไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อการค้าแสวงหากำไรแต่อย่างใด)

พร้อมนี้ เราควรทำ คำนำ, เชิงอรรถ และบรรณานุกรม ฯลฯ
เพื่อแสดงหลักฐานความน่าเชื่อถือให้ผู้อ่านหนังสือของเรา
ได้ทราบถึงการขออนุญาต, แหล่งที่มาของเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ ค่ะ

สำหรับรูปภาพประกอบต่างๆ ที่จะมาลงในหนังสือ
ถ้านำมาจากเว็บไซต์ต่างๆ เราก็สมควรอย่างยิ่งที่จะต้องไปขออนุญาต
จากเจ้าของรูปภาพผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์โดยตรง ก่อนเสมอเช่นกันค่ะ

(๒) หากเราไม่ทราบถึง...ผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์-เจ้าของโดยตรง
หรือทราบ แต่เป็นการสุดวิสัย-ยุ่งยากมากเกินควรในการไปขออนุญาต

เราก็สมควรอย่างยิ่งที่จะต้องทำ คำนำ, เชิงอรรถ และบรรณานุกรม ฯลฯ
เพื่อแจ้งให้ทราบว่า เรานำเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ นั้นๆ มาจากที่ไหน อย่างไร
แต่ ไม่ทราบ ถึง...ผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์-เจ้าของโดยตรง ว่าคือใคร
หรือทราบ แต่เป็นการสุดวิสัย-ยุ่งยากมากเกินควรในการไปขออนุญาต

กรณีนี้เราต้องเขียนขออนุญาตจากผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์-เจ้าของโดยตรง
ลงในส่วนของ คำนำ, เชิงอรรถ และบรรณานุกรม ฯลฯ
ใส่รายละเอียดที่สำคัญๆ ไปตามความเป็นจริงให้ชัดเจนทั้งหมดเลยค่ะ

ซึ่งเท่ากับเป็นการแสดงความบริสุทธิ์ใจ ให้ความเคารพ และให้เกียรติในงานผู้อื่น
ทั้งแสดงให้เห็นว่า เรารับรู้ถึงความมีเจ้าของลิขสิทธิ์ในเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ นั้นๆ
ตลอดจน เพื่อป้องกันการไปกระทบกระเทือนถึงสิทธิ
อันชอบด้วยกฎหมายของเจ้าของลิขสิทธิ์ เกินสมควร ด้วยค่ะ

เพราะการที่เรานำเนื้อหาหรือรูปภาพ ฯลฯ ของผู้อื่นมาใช้โดยไม่มีค่าตอบแทน
อาจทำให้เขาขาดรายได้ที่จะพึงมีพึงได้ จากการที่เขาเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ก็ได้ค่ะ
แม้เราจะอ้างว่า เราจัดพิมพ์หนังสือธรรมะเพื่อแจกเป็นธรรมทานก็ตาม
แต่หากมีจำนวนเล่มมากเกินควร หรือจัดพิมพ์หลายครั้งมากเกินควร ฯลฯ
ก็อาจจะไปกระทบกระเทือนถึงสิทธิของผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ได้ค่ะ

ถ้าเราทำถูกต้องดังกล่าวข้างต้นแล้ว เท่ากับว่า
เราไม่ได้ไปละเมิดลิขสิทธิ์ในงานสร้างสรรของผู้อื่นเลย
ทั้งไม่ผิดศีลไม่ผิดธรรมด้วยค่ะ

หมายเหตุ :: มีต้นฉบับเดิมของหนังสือธรรมะหลายเล่ม
ที่เจ้าของอนุญาตให้พิมพ์ได้โดยไม่ต้องขออนุญาตก่อน
หากเป็นการจัดพิมพ์เพื่อเผยเเผ่เป็นธรรมทาน

แบบนี้ก็สะดวกและสบายใจหายห่วงสำหรับเราเลยค่ะ
เราก็เพียงทำคำนำ และบรรณานุกรม อ้างถึงต้นฉบับเดิม
ว่าเจ้าของอนุญาตให้พิมพ์ได้โดยไม่ต้องขออนุญาตก่อน
หากเป็นการจัดพิมพ์เพื่อเผยเเผ่เป็นธรรมทาน

ขอให้ “คุณทัศนีวรรณ” พบกับความโชคดีและความสำเร็จ
และขอความสวัสดีทั้งหลายจงมีแก่กัลยาณมิตรทุกท่านด้วยค่ะ

ถ้าอยากแจกหนังสือธรรมะ ขอแนะนำให้หาซื้อ ชุดหนังสือสำหรับสอบนักธรรมตรี ส่งไปตามวัด เพราะเดี๋ยวนี้มีกฏใหม่ว่าพระต้องสอบนักธรรมตรีทุกรูป พระวัดป่าส่วนใหญ่ไม่เคยสอบต้องมาหาหนังสืออ่านเพื่อสอบ ตัวเองเพิ่งซื้อมาสี่ชุด เพื่อส่งไปวัดป่าที่อุดรค่ะ เป็นของสำนักพิมพ์เลี่ยงเชียง ชุดละ 350 บาท ซื้อจากมหาจุฬาบรรณาคาร (วัดมหาธาตุ) ราคาสูงหน่อยเพราะมีตัวอย่างคำถามปีก่อนๆด้วย ถ้าที่พระต้องใช้จริงๆ มีสี่เล่ม พุทธประวัติ ธรรมะ นวโกวาท กระทู้ รวมราคาประมาณ 200 บาทค่ะ (พระบอกมาอีกที)

ส่วนหนังสือธรรมแจกญาติโยม ควรเลือกจากผู้แต่งที่เราแน่ใจว่า เนื้อหาถูกต้องแน่นอน เพราะตัวเราไม่ได้อยู่ในฐานะ ที่จะทราบว่าเนื้อหาถูกต้องทั้งหมดหรือไม่ ถ้ามีการเผยแผ่สิ่งที่ผิด จะเป็นวิบากกรรม เพราะทำให้ชนหมู่มากเข้าใจผิดในหลักคำสอน
แนะนำให้ไปลองอ่าน พระนิพนธ์ของสมเด็จพระสังฆราชเรื่อง ชีวิตนี้น้อยนัก ดูนะคะ เพราะเนื้อหาไม่ยากเกินเข้าใจสำหรับคนที่ไม่ได้ศีกษาธรรม เคยพิมพ์แจก มีหลายคนได้รับไปอ่านแล้วเปลี่ยนความพฤติกรรมเลย เพราะกลัวบาปกรรม ถ้าหาไม่ได้ ส่งข้อความส่วนตัวมาค่ะ จะลองหาดูว่ายังมีเหลืออยู่หรือปล่า เพราะพิมพ์แจกตั้งแต่ปี 47 ค่ะ

อนุโมทนาสาธุ

ถ้าหนังสือ มีลิขสิทธิ์
เค้าจะมีระบุไว้นะครับ

โดยส่วนใหญ่หนังสือเหล่านี้ ผู้เรียบเรียง
ผู้รวบรวบ หรือผู้แต่งจะนำไปเสนอให้สำนักพิมพ์
ดังนั้นถ้ามีลิขสิทธิ์ ก็ควรจะบอกกล่าวกันหน่อยนะครับ

เจ้าของท่านจะได้โมทนาสาธุด้วย