จาคะ : สละอะไรถึงเรียกว่าจาคะ?
ธีรโชติ เกิดแก้ว

สภากาแฟเริ่มต้นอีกแล้วยามรุ่งเช้า สมาชิกของสภานี้ประกอบด้วยลุงโก่ง มหาเก่า ลุงเป็ด ทายกวัดนาดี นายเต่า พ่อค้าขายไข่ นายห่าน พ่อค้าขายไอศกรีม และนายหนู อาชีพทำนา คนทั้งหมดที่กล่าวมามักจะมาสนทนากันที่ร้านกาแฟของนายอั้มเป็นประจำ

ลุงโก่ง มหาเก่าผู้อาวุโสสูงสุดเริ่มประเด็นพาเข้าหาธรรมะแต่เช้าว่า “ข้าละเอือมระอาไอ้สีกับอีสาเหลือเกิน มันทะเลาะกันเป็นประจำ ผัวเมียกัน มันจะทะเลาะกันไปทำไม ที่ถูกต้องมันต้องมีธรรมะต่อกันถึงจะทำให้ชีวิตคู่ยั่งยืน” นายเป็ดถามทันทีว่า “แล้วไอ้ธรรมะที่ท่านมหาพูดเนี๊ยะมันมีอะไรบ้างล่ะ บอกให้ฉันฟังบ้างซิ” ลุงโก่งบอกว่า “มันมีอยู่หลายข้อนะ แต่ที่จำได้แม่น ๆ เลยก็คือจาคะ” นายเต่าชักสงสัย เพราะไม่เคยบวชจึงถามขึ้นมาบ้างว่า “แล้วไอ้จาคะที่ลุงมหาว่าเนี๊ยะ มันหมายถึงอะไรล่ะ” ลุงโก่งตอบว่า “มันหมายถึงการเสียสละสิ่งต่าง ๆ ให้กันและกันนะซิ” นายห่านถามขึ้นมาด้วยความสงสัยเต็มที่ว่า “แล้วไอ้ที่ชายหนุ่มหญิงสาวเขายอมเป็นของกันและกันเนี๊ยะ เขาเรียกว่าจาคะหรือเปล่าล่ะลุง” ท่านมหาเก่าชักงงเลยตอบไปว่า “คงงั้นมั้ง ไม่งั้นมันคงอยู่ด้วยกันไม่ได้หรอก”

สรุปแล้วเรื่องจาคะในวงสนทนาก็ไม่ได้เรื่องตามเคย เพื่อให้ท่านผู้อ่านเข้าใจเรื่องนี้อย่างถูกต้อง มหาเก่าอย่างผมก็ต้องยกหลักการมาอธิบายสักหน่อย จาคะในพระพุทธศาสนามีอยู่ ๒ ประการ คือ

๑. อามิสจาคะ หมายถึง การสละหรือการให้สิ่งของแก่กันและกัน เช่น ให้เสื้อผ้า เครื่องประดับ ดอกไม้ อาหาร เป็นต้น ซึ่งมีความหมายเหมือนกับอามิสทาน เป็นหลักการที่สามีภรรยาต้องหยิบยื่นให้แก่กัน ที่สำคัญสามีภรรยาต้องมีจิตใจที่คิดเสียสละ ยินดีในการให้เหมือนกัน (สมจาคา) แต่ต้องมีปัญญากำกับด้วยนะครับ

๒. กิเลสจาคะ หมายถึง การสละกิเลส หรือพฤติกรรมที่ไม่ดีไม่งามออกไปโดยไม่ต้องมีใครร้องขอ หรือเมื่อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งร้องขอ เช่น ภรรยาขอร้องให้สามีเลิกกินเหล้า ถ้าสามีเลิกกินเหล้าตามคำขอของภรรยาได้แสดงว่า สามีมีจาคะให้แก่ภรรยา หรือสามีขอร้องภรรยาว่า อย่านินทาชาวบ้านเลย มันเป็นเรื่องที่ไม่ดี ถ้าภรรยาเลิกนินทาชาวบ้านตามที่สามีร้องขอได้ก็แสดงว่า ภรรยามีจาคะต่อสามี ประเด็นเรื่องกิเลสจาคะนี่เองที่จะทำให้ชีวิตคู่เป็นไปอย่างราบรื่น เนื่องจากเป็นการสละความไม่ดี ไม่งาม ไม่ถูกต้องอันจะเป็นสาเหตุทำลายความสุขของชีวิตคู่ให้พังทลายลง

ถึงตรงนี้ ผู้อ่านคงเข้าใจแล้วว่า ความหมายที่แท้จริงของจาคะคืออะไร ถ้าเข้าใจถูกต้องและปฏิบัติได้ถูกต้องจะเป็นประโยชน์อย่างมาก และโปรดเข้าใจเพิ่มเติมว่า จาคะมิใช่เป็นเรื่องที่ใช้เฉพาะชีวิตคู่เท่านั้น ทุกคนสามารถนำมาใช้ปฏิบัติต่อกันได้เป็นอย่างดี ดูเหมือนว่าโลกปัจจุบันยิ่งต้องการจาคะทั้ง ๒ ประการอย่างมาก

ทาน กับ จาคะ หลายท่านว่าอันเดียวกัน หลายท่านว่าต่างกัน เลยสงสัยว่าเป็นอย่างไรครับ

ทาน กับ จาคะ หลายท่านว่าอันเดียวกัน หลายท่านว่าต่างกัน เลยสงสัยว่าเป็นอย่างไรครับ

ทาน คือ การให้ ให้ด้วยเจตนาปรารถนาให้ความสุขกับคนอื่น ทานนั้นเป็นเครื่องบำรุงน้ำใจระหว่างกัน จะให้มากให้น้อย เป็นของหยาบของละเอียด ท่านถือเจตนาเป็นสำคัญ ของน้อยก็เป็นมากเอง

จาคะ คือ เสียสละ สละออก ละ ละสิ่งที่ติดข้องอยู่กับใจ สิ่งที่ทำให้ใจไม่สงบ เช่น ติดยึดอยู่กับสิ่งใด ก็สละสิ่งนั้นไปเสีย ติดยึดอยู่กับสิ่งของเงินทอง ก็ให้ทานไปเสีย ให้ทานแบบสละออก ไม่ไปติดข้องอีก แม้แต่อารมณ์อันเกิดความรัก ความชัง ความเกลียด โลภ โกรธ หลงก็ละเสีย เพื่อความสงบของจิต

ทานนั้นปุถุชนเราท่านให้ อนิสงค์แค่สวรรค์
จาคะ นั้นเป็นของพระอริยะท่าน อานิสงค์ถึงนิพพาน

ฟังหูไว้หูนะครับ..

หวัดดีจ้า ตุ๊กแก หายไปไหนมานะ หรือว่าไปเลี้ยงนกจนไม่มีเวลาว่าง อิอิ
พูดธรรมก็เป็นด้วย ขอโมทนาด้วยนะจ้ะ สาธุ... บายนะ กลับบ้านก่อน