"คนดีที่โลกลืม"] 1. เนื่องจาก ผมได้แสดงเหตุผลอย่างแจ้งชัด และมีคำยืนยันจากพระสังฆราชว่า จิตมีดวงเดียวดังนี้:

คัดจาก : ความเข้าใจเรื่องพระอภิธรรม (๒)
พระนิพนธ์สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช

[i]"......โดยปรกติ จิตก็มีดวงเดียว จิตจะเป็นต่างๆก็เพราะมีเจตสิก แปลว่าธรรมะที่มีในใจ มีเจตสิกเป็นอย่างไรจิตก็เป็นอย่างนั้น เจตสิกจึงเป็นสิ่งที่มีผสมอยู่ใน[b]จิต เทียบเหมือนดั่งว่าน้ำกับสีที่ผสมอยู่ในน้ำ น้ำโดยปรกติก็เป็นอย่างเดียว แต่เมื่อใส่สีลงไปน้ำจึงเป็นน้ำสีนั้น น้ำสีนี้ ฉะนั้น ในอภิธรรมที่แจกจิตไว้ถึง ๘๙ ดวง ก็ด้วยอำนาจของเจตสิกนี้เอง บกเจตสิกออกแล้ว จิตก็เป็นอันเดียวเท่านั้น "

คัมภีร์อภิธรรมรุ่นอรรถกถา ประมวลเรื่องจิตที่แสดงไว้ในพระอภิธรรมปิฎกแล้ว แจงนับสภาพจิตทั้งหลายไว้ว่ามีจำนวน 89 หรือโดยพิสดารมี 121 เรียกว่า จิต 89 หรือ 121"


2. แต่คุณกรัชกายและอีกบางท่านก็ยังหลงความพุทธพจน์ผิดอีก โดยอ้างพุทธพจน์บทนี้ว่า


[i]“ ภิกษุทั้งหลาย การที่บุถุชนผู้มิได้เรียนรู้ จะเข้าไปยึดถือร่างกายอันประกอบด้วยมหาภูตรูป 4..ว่าเป็นตัวตน ยังดีกว่าจะยึดถือจิต…ว่าเป็นตัวตน เพราะว่า กายอันประกอบด้วยมหาภูตรูป 4 นี้ ยังปรากฏให้เป็นว่าดำรงอยู่ 1 ปีบ้าง 2 ปีบ้าง 10-20-30-40-50 ปีบ้าง 100 ปีบ้าง เกินกว่านั้นบ้าง แต่สิ่งที่เรียกว่า จิต มโนหรือวิญญาณนี้ …เกิด ดับอยู่เรื่อย ทั้งคืน ทั้งวัน


ผมจึงขอเรียนชี้แจงว่า ข้อความ จิต มโนหรือวิญญาณนี้ …เกิด ดับอยู่เรื่อย ทั้งคืน ทั้งวัน นั้น หมายความว่า ใจคนมักปรวนแปรง่าย มีอารมณ์/อาการเปลี่ยนไปตลอดเวลา เดี่ยวโกรธ เดี๋ยวดี เดี๋ยวร้าย เดี๋ยวหัวเราะ เดี๋ยวร้องไห้ เกิด ดับอยู่เรื่อย ทั้งคืน ทั้งวัน ไม่ได้หมายความว่า ตัวจิตมี 89 หรือ 121 ดวง แต่เป็นอารมณ์ของจิต/อาการของจิต/สภาพจิต ที่คิดปรุงแต่งไปมี 89 หรือ 121 แบบ ส่วนจิตนั้นมีดวงเดียว

จุดประสงค์ของพุทธพจน์นี้ เพื่อแสดงให้เห็นว่า เมื่อเรามองเห็นอารมณ์ของจิต…เกิด ดับอยู่เรื่อย ทั้งคืน ทั้งวัน จึงพยายามละอารมณ์เหล่านั้นออก ก็จะถอนความยึดมั่นถือมั่นในเรื่องตัวตนได้

อย่างไรก็ตาม คุณกรัชกาย คุณEikewsang และท่านอื่นๆ จะยังคงเชื่อว่า จิตมี89 หรือ 121 ดวง ไม่ใช่ดวงเดียว และคำว่า 89 หรือ 121 ไม่ใช่หมายถึงสภาพจิต หรือ อาการของจิต หรือารมณ์ของจิต อันนี้ก็เป็นสิทธิของพวกท่านนะครับ

แต่ผมจะเสนอความจริงของพุทธศาสนาต่อไป

ดวงเดียวค่ะแต่แตกแยกออกไปได้และรวมกันได้ แล้วก็ไปอยู่ในร่างต่างๆกันไปค่ะ

ดวงเดียวค่ะแต่แตกแยกออกไปได้และรวมกันได้ แล้วก็ไปอยู่ในร่างต่างๆกันไปค่ะ