การนั่งกรรมฐาน เป็นการปฏิบัติธรรม เพื่ออบรมกาย อบรมวาจา ให้เป็นศีล มีความสำรวมอินทรีย์เป็นจุดมุ่งมุ่งหมาย มีศีลเป็นปธาน เพื่อก่อให้เกิดกุศลธรรมอื่นๆ ตามมา

ท่านั่งกรรมฐาน ที่มีความสบาย ผ่อนคลายกระดูกสะโพกและ เชิงกราน คือท่านั่งขัดบัลลังก์ หรือขัดสมาธิเพชร แรกเริ่มอาจจะมีความไม่สบายพอประมาณ แต่สำหรับผู้ที่ไม่สะดวก จะนั่งเก้าอี้มีพนักพิงห้อยเท้าก็ตามสบาย ไม่ใช่เรื่องสำคัญอะไรมาก

ความสำคัญคืออบรมศีล ให้เกิดความสำรวมอินทรีย์ เพื่อระงับผัสสะอันไม่พึงปราถนาที่เนื่องด้วยอารมณ์ภายนอก และไม่ทำให้สัญญาอันเป็นอกุศลเจริญในภายใน และเป็นปธานในการเจริญสัมมาสมาธิ อันไม่พัวพันใน รูป นาม.

การนั่งกรรมฐาน ทำจิตเป็นโลกุึตตรฌาน เพื่อเจริญโลกุตตรธรรม มีนิพพานเป็นอารมณ์ ใส่ใจในพระธรรมเทศนา มีสมาธิที่เป็นอนิมิตตะ หรือสมาธิที่เป็นอัปปณิหิตตะ หรือสมาธิที่เป็นสุญญต ย่อมไม่ตามติดรูป ย่อมไม่ตามติดนาม มีฌานเป็นบาทแห่งวิปัสสนา เพื่อละ อุปาทานขันธ์ 5 เพื่อบรรลุนิพพาน

วิญญูกัลยาณชน ย่อมไม่ตามใส่ใจ รูปอันเป็นกามสัญญา ย่อมไม่ตามติดใจนามอันเป็นกามสัญญา น้อมจิตเพื่อให้ตั้งอยู่ในวิหารธรรม มีวิตก วิจาร ในพระธรรมเทศนา(อรหัตมัคคบท) เพื่อให้เกิดปิติ สุขในธรรมอันเป็นความดับเย็น ด้วยสมถะวิปัสสนา สำเร็จเป็นปฐมฌานสมาบัติ อันนิวรณ์ 5 ระงับแล้ว.

การนั่งกรรมฐาน จุดประสงค์แรกเพียงเพื่อประการนี้ ทำให้สำเร็จก่อน

ไม่ต้องบริกรรมพุทโธ ไม่ตัองตามลมหายใจ ไม่ต้องตามอาการพอง ยุบ ไม่ต้องตามดูจิต ไม่ต้องตามดูการเกิดดับของจิต ไม่ต้องใส่ใจว่าจะเข้าภวังค์ หรือตกภวังค์.

สติมี กาย เวทนา จิต ธรรม สักแต่ว่าเป็นที่ระลึกอาศัยเท่านั้น.

นั่งอบรมศีลข้อใดขอรับท่านเช่นนั้นอะโป๊ะ

อิอิ กรัชกายซัง อุบายจงกรมยังไม่จบ จะมากะทู้นี้หรือ เอิ๊กๆๆ

กามสัญญา เข้าใจให้ได้ก่อน ค่อยมาเรียน อบรมศีล นะกรัชกายซัง ไปเติมคำมา หรือยัง

ถามนะครับ สัญญามีกี่อย่าง ?

ที่ว่า นั่งอบรมศีลเนี่ย อบรมศีลข้อไหน ในบรรดาศีล 5 ศีล 8

พูดซะยืดยาว นั่งไม่เป้นสักกะนิ๊ดนึง

สบาย ที่สุดท่าไหน

ท่าไหนทำให้รู้สึกถึงความสงบได้ง่าย

เราจะเลือก ลำบากหรือสบาย มากกว่ากันครับ

แต่ก็ พระพุทธเจ้ายังนั่ง ตามแบบเลยนะครับ

เอาพระพุทธเจ้าเป็นตัวอย่างดีกว่าไหมครับ

ตำราท่านจัดลำดับขั้นตอนการปฏิบัติกรรมฐานไว้ ดังนี้


-เตรียมการ
-ท่านั่ง
-การนับ (คณนา)
-การติดตาม (อนุพันธนา)

(จะนำท่านั่ง หรือ อิริยาบถนั่ง มาให้ดู)


ท่านั่ง

หลักการอยู่ที่ว่าอิริยาบถใดก็ตาม ที่ทำให้ร่างกายอยู่ในภาวะผ่อนคลายสบายที่สุด

แม้ปฏิบัติอยู่นานๆ ก็ไม่เมื่อยล้า และทั้งช่วยให้การหายในคล่องสะดวก

ก็ใช้อิริยาบถนั้น

การณ์ปรากฏว่า อิริยาบถที่ท่านผู้สำเร็จนับจำนวนไม่ถ้วน

ได้พิสูจน์กันมาตลอดกาลนานนักหนา ว่าได้ผลดีที่สุดตามหลักการนั้นก็ คือ

อิริยาบถนั่งในท่าที่เรียกว่าขัดสมาธิ (สะหมาด) หรือ ที่พระเรียกว่า นั่งคู้บัลลังก์

ตั้งกายตรง คือ ให้ร่างกายท่อนบนตั้งตรง กระดูกสันหลัง ๑๖ ข้อ

มีปลายจดกัน

ท่านว่า การนั่งอย่างนี้ หนังเนื้อและเอ็นไม่ขด

ลมหายใจก็เดินสะดวก เป็นท่านั่งที่มั่นคง

เมื่อเข้าที่ดีแล้ว จะมีดุลยภาพอย่างยิ่ง

กายจะเบาไม่รู้สึกเป็นภาระ นั่งอยู่ได้แสนนาน โดยไม่มีทุกขเวทนารบกวน

ช่วยให้จิตเป็นสมาธิง่ายขึ้น กรรมฐานไม่ตก แต่เดินหน้าได้เรื่อย

ตามที่สอนสืบกันมา ยังมีเพิ่มว่า ให้ส้นเท้าชิดท้องน้อย

ถ้าไม่เอาขาไขว้กัน (ขัดสมาธิเพชร) ก็เอาขวาทับขาซ้าย

วางมือบนตักชิดท้องน้อย มือขวาทับมือซ้าย นิ้วหัวแม่มือจดกัน หรือ

นิ้วชี้ขวาจดหัวแม่มือซ้าย

แต่รายละเอียดเหล่านี้ ขึ้นต่อดุลยภาพแห่งร่างกาย ของแต่ละบุคคลด้วย

ผู้ที่ไม่เคยนั่งเช่นนี้ หากทนหัดทำได้ก็คงดี แต่ถ้าไม่อาจทำได้

ก็อาจนั่งบนเก้าอี้ให้ตัวตรงสบาย หรืออยู่ในอิริยาบถอื่นที่สบายพอดี

มีหลักการสำทับอีกว่า ถ้ายังนั่งไม่สบาย มีอาการเกร็งหรือเครียด

พึงให้แก้ไขเสียให้เรียบร้อยก่อนปฏิบัติต่อไป

ส่วนตาจะหลับหรือลืมก็ได้ สุดแต่สบาย และใจไม่ซ่าน

ถ้าลืมตา ก็อาจทอดลงหรือมองที่ปลายจมูกให้เป็นที่สบาย *


เมื่อนั่งเข้าที่สบายดีพร้อมแล้ว ก่อนจะเริ่มปฏิบัติ

ปราชญ์บางท่านแนะนำว่า ควรหายใจยาวลึกๆ และช้าๆ เต็มปอดสักสองสามครั้ง

พร้อมกับตั้งความรู้สึกให้ตัวโล่งและสมองโปร่งสบายเสียก่อน

แล้วจึงปฏิบัติกรรมฐานตามวิธี

ขยายความ คห.บนตรงที่มีเครื่องหมาย *



* อานาปานสติ เป็นกรรมฐานอย่างเดียว ในบรรดาข้อปฏิบัติเป็นอันมาก

ในมหาสติปัฏฐานสูตร ที่มีคำแนะนำ กำหนดเกี่ยวกับอิริยาบถว่า

ให้พึงนั่งอย่างนี้- (ดู กายคตาสติสูตร, ม.อุ. 14/292-317/203-216

คิริมานนทสูตร องฺ. ทสก. 24/60/115-120 ด้วย)

ส่วนกรรมฐานอย่างอื่น ย่อมเป็นไปตามอิริยาบถต่างๆ ที่เข้าเรื่องกัน

หากจะมีการนั่ง ก็ย่อมเป็นไปเพราะความเหมาะสมกันโดยอนุโลม

กล่าวคือ เมื่อกรรมฐานใด นั่งปฏิบัติได้ดี และในเมื่อการนั่งอย่างนี้

เป็นท่านั่งที่ดีที่สุด ก็เป็นธรรมดาอยู่เอง ที่พึงนั่งอย่างนี้

ยกตัวอย่าง เช่น การเพ่งกสิณ และการพิจารณาธรรมารมณ์ต่างๆ นานๆ เป็นต้น

เหมือนคนจะเขียนหนังสือ ท่านั่งย่อมเหมาะดีกว่ายืน หรือ นอน เป็นต้น

พึงเข้าใจความหมายของการนั่งอย่างนี้ มิใช่มองเห็นการนั่งเป็นสมาธิไป

พูดอีกอย่างหนึ่งว่า การนั่งคู้บัลลังก์นี้ เป็นท่านั่งที่ดีที่สุดแก่สุขภาพและการงาน ดังนั้น

เมื่อจะนั่งหรือในกรณีจะทำอะไรที่ควรจะต้องนั่ง

ท่านก็แนะนำให้นั่งท่านี้ -( เช่น ม.ม.13/589/537/ ม.อุ.14/675/434

องฺ.จตุกฺก. 21/36/49 ขุ.อุ.25/66/102) เหมือนที่แนะนำว่า เมื่อจะนอน

ก็ควรจะนอนแบบสีหไสยา หรือ เมื่อจะเดินอยู่ตามลำพัง ก็ควรเดินแบบจงกรม ดังนี้เท่านั้นเอง.

คุณเอ พิจารณาท่านั่งจากคัมภีร์ว่ามีเจตนาอย่างไร ดังนั้น เราจะนั่งขาซ้ายทับขาขวา ขาขวาทับขา

ซ้ายก็ได้

แต่จะให้ดี ควรนั่งให้ได้ทั้งสองแบบดังกล่าว เส้นเอ็นคลายร่างกายแข็งแรง

สวัสดีค่ะ

คุณเอปฏิบัติกรรมฐานมานานเท่าไหร่แล้วคะ
อ่านจากกระทู้อื่นของคุณเหมือนปฏิบัติมาได้ระยะหนึ่งแล้ว

ข้าพเจ้านั่งขาซ้ายทับขาขวา เอามือจับเข่า เนื่องจากข้าพเจ้าพิเคราะห์แล้ว เห็นว่า... มันดูเป็นจอมขมังเวทย์ดี ฮิฮิ

ปกติจะนั่งพิง หรือนอนแบบศพอาสนะ เพราะมันสบายดี อิอิ
แต่ถ้าจะเอาจริงเอาจัง การนั่งหลังตรง ไม่พิง จิตจะตั้งมั่นกว่าจริงๆ

คุณเช่นนั้น สัญญามีกี่อย่าง ?

ที่ว่า นั่งอบรมศีลนั่นเนี่ย นั่ง่อบรมศีลข้อไหน ในบรรดาศีล 5 ศีล 8