อยากทราบทัศนะของสหายธรรมครับว่าท่านมีทัศนะอย่างไรกับ " ทางสายกลาง "
คนทั่วไปมักกล่าวว่า ทางสายกลาง หมายถึงความพอดี คือไม่มากไป ไม่น้อยไป
ในทางปฏิบัติก็กล่าวกันไว้ว่า ไม่ตึงไป ไม่หย่อนไป

ท่านทั้งหลายคิดว่าทางสายกลางที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบ มันจะมีความหมายเพียงเท่านี้ หรือแตกต่างจาก
ที่คนส่วนมากเข้าใจหรือไม่

ส่วนตัวกระผมพิจารณาเห็นอีกความหมายนึงครับ นั่นคือ ทางสายกลางระหว่าง กุศล และ อกุศล หรือ ทาง
สายกลางระหว่าง รัก กับ ชัง ซึ่งก็น่าจะเป็นทางลัดตัดตรงและราบเรียบอย่างที่ครูบาอาจารย์หลายๆท่านได้กล่าวไว้

ท่านพิจารณากันอย่างไรบ้างครับ.....

สวัสดีครับพี่นัฐ....

กระผมเห็นว่าทางสายกลางคือ







ทางอื่นนอกจากที่กล่าวนี้หาได้ใช่ทางสายกลางไม่

ทางสายกลางนี่เป็นธรรมะข้อแแรกเลยนะคับ ที่พระพุทธเจ้าตรัสออกมา
เป็นปฐมเทศนา

ธรรมจักรกัปวัตนสูตร - ว่าด้วยส่วนสุด 2 ประการ และทางสายกลาง

ทางสายกลางนี้เป็นอะไรที่มีอยู่ในธรรมะทุกๆข้อเลยของพระพุทธเจ้า
เป้นตัวคุมธรรมอื่นๆ

อย่างพรมวิหาร 4 นี้
ท่านมีข้ออุเบกขาขึ้นมา ให้เอาไว้เบรก 3 ข้อแรก
ไม่งั้นคนก้จะพยามเมตตาอย่างสุดโต่ง กรุณาอย่างสุดโต่ง มุทิตาอย่างสุดโ่ต่ง
สุดโต่งคือไม่ทำอะไรเลย หรือ ทำจนเกินขีด

นอกจากนี้ ในการปฏิบัติธรรมทั้งปวง ล้วนแล้วแต่ต้องมีความพอดีเป็นที่ตั้ง
จึงจะทำธรรมะต่างๆนั้นเจริญงอกงามขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ

ช่วยให้กรรมฐานไม่แตกไปเสียก่อนจะถึงฝั่ง

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ปฏิปทาสายกลางที่ตถาคตได้ตรัสรู้แล้ว
ด้วยปัญญาอันยิ่ง ทำดวงตาให้เกิด ทำญาณให้เกิด ย่อมเป็นไปเพื่อความสงบ
เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความตรัสรู้ เพื่อนิพพานนั้น เป็นไฉน?

ปฏิปทาสายกลางนั้น ได้แก่อริยมรรค มีองค์ ๘ นี้แหละ
คือปัญญาอันเห็นชอบ ๑ ความดำริชอบ ๑ เจรจาชอบ ๑ การงานชอบ ๑
เลี้ยงชีวิตชอบ ๑ พยายามชอบ ๑ ระลึกชอบ ๑ ตั้งจิตชอบ ๑


พระวินัยปิฎก มหาวรรค เล่ม ๔ ภาค ๑ หน้าที่ 44

ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร

ปฐมเทศนา

ขอตอบคุณ natdanai ดังนี้ครับ

ทางสายกลาง หากมุ่งในการปฏิบัติแล้วจะหมายถึง การปฏิบัติที่ไม่ตึงเกินไป ไม่หย่อนเกินไป คือ ไม่สุดโต่งไปทางติดข้องอยู่กับโลกวัตถุแต่เพียงอย่างเดียว หรือไม่สุดโต่งไปอีกด้านคือไม่ยุ่งเกี่ยวกับวัตถุเลย (หนีโลกไปเลย) แต่เป็นการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับวัตถุได้เท่าที่จำเป็นแก่สถานภาพ แต่ก็ไม่หลงไหลในโลกวัตถุต่างๆ การดำเนินอย่างนี้เรียกว่า "เดินสายกลาง" หรือ "มัชฌิมาปฏิปทา" ครับ

ผิดถูกอย่างไร พิจารณาดูนะครับ

ขอให้เจริญในธรรมครับ

จะขออธิบายขยายความตรงที่กระผมพิจารณาสักหน่อย เผื่อท่านทั้งหลายจะได้แนะนำกระผมได้ชัดเจนขึ้น

กระผมพิจารณาอยู่ว่าการที่ทำอะไรแล้วเป็น กุศล และ อกุศล นั้นมีเจตนา พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่า เจตนาคือกรรม
อันกรรมนั้นเป็นเหตุแห่งการเกิด ซึ่งจะเกิดภพใด ภูมิใด ล้วนเป็นผลมาจากกรรม

พอพิจารณามาตรงนี้ก็ระลึกถึง " ธรรมทั้งหลายมีเหตุเป็นแดนเกิด เมื่อสิ้นเหตุเหล่านั้นจึงดับทุกข์ได้ "
ก็ในเมื่อกรรมนั้นเป็นเหตุแห่งการเกิด จะดับทุกข์เกิดก็ต้องดับที่กรรม
แลเจตนาเป็นเหตุของกรรม ดังนี้การดับเจตนาจึงน่าจะเป็นการดับไปของกรรม
การกระทำใดๆที่ไม่มีเจตนาจึงเรียกได้ว่าเป็นเพียง กิริยา (ทำบุญก็ไม่เป็นบุญ ทำบาปก็ไม่เป็นบาป)

สรุปจากการพิจารณาได้ว่า ทางสายกลางสู่ความพ้นทุกข์นั้นจึงเป็นทางสายกลางระหว่าง กุศล(บุญ) และ อกุศล
(บาป) ที่ว่าเป็นทางที่ราบเรียบและตัดตรงนั้นคื่อไม่มีความสุข และความทุกข์ ไม่มีการปรุงแต่งใดๆ

อุปมาเป็นทางเดิน 3 สาย

สายที่ 1 ด้านซ้าย เป็นเป็นทางเดินที่ต้องเดินขึ้นเขา เมื่อเดินขึ้นไปก็จะเห็นวิวทิวทัศน์สวยงามมากมาย(กุศล)
แต่เมื่อเดินไปจนถึงยอดเขาแล้ว ก็ต้องเดินลงอยู่ดี แต่ทางเดินสายนี้ก็ยังดีที่เมื่อลงมาถึงตีนเขาแล้วก็ยังเดินต่อ
ให้ถึงที่หมายได้

สายที่ 2 ตรงกลาง เป็นทางเดินในระดับเดียวกันตลอด จึงไม่ต้องเสียเวลาในการเดินขึ้น เดินลง และไปถึงที่
หมายได้รวดเร็วและไม่เหนื่อย

สายที่ 3 ด้านขวา เป็นทางเดินที่ดิ่งลงไปทางก้นเหว ตลอดทางไม่มีทิวทัศน์ที่สวยงามให้ชม(อกุศล)แถมเดินไป
เรื่อยก็ดิ่งลึกลงไปเรื่อยๆ แสงสว่างก็ส่องถึงน้อยลงๆ เมื่อลึกจนแสงส่องไม่ถึง ก็เดินต่อไปไม่ได้เพราะมองไม่เห็น
ทาง สุดท้ายก็ต้องเดินย้อนกลับขึ้นมาที่จุดเริ่มต้น เพื่อเลือกทางเดินใหม่

ทางสายกลางถ้าจะกล่าวให้มันสอดคล้องกับยุคสมัย คือ กลียุค ที่มันยากจะเข้าสู่ทางสายกลางเวอร์ชั่นClassic ก็คือทางที่ไม่มักง่ายจนเกินไป แล้วก็ไม่ฝืนจนเกินไป พูดสั้นๆให้คิดยาวๆ

ทาสงสายกลางคือวินัยการดำเนินชีวิต

มีอยู่แปดประการ คือมรรคที่มีองค์แปดเหมือนท่านฌาณ

มีใครเคยคิดบ้างไหมครับว่า

เราลองปฏิบ้ติตามอริยะมรรคให้ตึงสุด กับหย่อยสุด แต่ให้อยู้ในกรอบของอริยะมรรคไม่ว่าจะเป็นองค์ใด

ผลก็คือ ไม่มีตึง ไม่มีหย่อน

คือไม่ทรมานตนเองแน่นอน

แม้แต่ความเพียรชอบ ความเพียรพยายามคงจะไม่ถึงขั้นทรมานตนเอง

คิดอย่างนี้ถูกไหมครับ

เรากล่าวกันว่าอริยมรรคมีองค์แปดเป็นทางสายกลาง แล้วเราพิจารณาอริยมรรคกันอย่างไรบ้างครับจึงเรียกว่าเป็นทางสายกลางเอาแบบทีละองค์เลยนะครับ เช่นว่า

สัมมาทิฏฐิ เห็นชอบ คือ เห็นอริยสัจสี่คือทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค
ทุกข์คือ ความเป็นอนิจจัง ไม่เที่ยง ตั้งอยู่ไม่ได้ เป็นอนัตตา
สมุทัยคือ การเข้าไปยึดถือสิ่งที่เป็นทุกข์
นิโรธคือ การอยู่ร่วมกับสิ่งที่เป็นทุกข์โดยไม่ทุกข์
มรรคคือ การไม่ยึดถือสิ่งที่เป็นทุกข์

อะไรประมาณนี้น่ะครับ.....ลองแบ่งปันกันนะครับ ถือว่าแลกเปลี่ยนทัศนะกันครับ

ลองดูนะครับ ความเห็นส่วนตัวนะครับ

ข้อ 1 พี่ณัฐตอบไปแล้วอะครับ (คือเห็นชอบในที่นี้คือเห็นอริยสัจสี่เท่านั้นครับ)
ข้อ 2 ดำริชอบก็ตามมาคือคิดที่จะออกจากทุกข์ตามแนวสัมมาทิฏฐิให้ได้(ข้อ 2 นี้มากำชับข้อ 1 ให้ได้)
ข้อ 3 พูดชอบ คือไม่พูดเดรัจฉานกถา พูดแต่หนทางนำไปสู่ความพ้นทุกข์เท่านั้น ไม่เบียดเบียนทางวาจา
ข้อ 4 กระทำชอบ คือกระทำการไม่เบียด ไม่เบียนผู้อื่นทางกาย
ข้อ 5 เพียรชอบ คือเพียรตั้งแต่ข้อ 1- 8 เลยครับ(หรือสัมมปธาน 4)
ข้อ 6 เลี้ยงชีพชอบ ไม่ทำอาชีพต้องห้ามเช่นค้าอาวุธ ค้ามนุษย์ เป็นต้น
ข้อ 7 สติชอบ มีสติระลึกเสมอว่าเรากำลังกระทำการตั้งแต่ข้อ 1-8 (หรือสติปัฏฐาณ 4)
ข้อ 8 สมาธิชอบ เมื่อมีสติระลึกเสมอ ต่อเนื่องเสมอจนกลายเป็นฌาณ เป็นญาณ

ปรบมือเองด้วยครับ

แล้วแปดองค์นี้ประกอบกันเป็นทางสายกลางยังไงครับท่านฌาณ กลางระหว่างอะไรครับ
ท่านฌาณลองขยายความอธิบายได้ไหมครับ.....

อ้าวพี่ณัฐ...ก็กลางระหว่างทาง 2 สายไงครับ

คือสมัยพุทธกาลเนี่ยนิยมฝึกตนตามแนว 2 ทางคือสุดโต่งไปทางทุกข์นิยม และ พวกสุขนิยม

ท่านจึงตรัสว่าทางสายมรรค 8 นี้เท่านั้นที่เป็นทางสายกลาง

ปัจจุบันเราเอาคำว่าทางสายกลางไปใช้ในทางโลกเช่น ไม่ซ้าย ไม่ขวา ไม่เอียง พอดี

แต่ถ้าพูดทางสายกลางในพระพุทธศาสนาคือต้องกล่าวแค่มรรคมีองค์ 8 เท่านั้นครับ

แล้วท่านฌานคิดว่าว่าคนมนสมัยนั้น
ผู้ที่สุดโต่งทางทุกข์นิยม มีทิฏฐิอย่างไรจึงถือปฏิบัติเช่นนั้น
ผู้ที่สุดโต่งทางสุขนิยม มีทิฏฐิอย่างไรจึงถือปฏิบัติเช่นนั้น

โอ้ย...เรื่องมันยาวครับพี่...ชาวอินเดียสมัยก่อนพุทธกาลนี่ ศาสนาพราหมณ์เค้ารุ่งเรืองมาก
ความปราถนาจะเข้าสู่ปรมาตรมันรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับพระเจ้านี่มีทิฏฐิความเชื่อมากมาย

โยคะหรือวิธีการทรมานตนให้ถึงที่สุดก็เป็นความเชื่อหนึ่ง การเสพสุขมากๆก็เชื่อแบบหนึ่ง
หรือการตั้งลัทธิ ตั้งตนเป็นศาสดาเกิดขึ้นมากมายด้วยทิฏฐิต่างๆนานา ลองอ่านดูในนี้นะครับ

http://www.dhammajak.net/board/viewtopic.php?t=7945

เอาแค่ความเห็นส่วนตัวน่ะครับท่านฌาณ

อย่างกระผมคิดว่า.....
พวกทุกข์นิยมคิดว่าการเสวยทุกข์เป็นการแสวงบุญ และการเสพสุขเป็นบาป
ส่วนพวกสุขนิยมนั้นไม่เชื่อในบุญและบาปครับ