ถึงตอนนี้ เพื่อป้องกันความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน และเพิ่มความเข้าใจในข้อธรรมอันละเอียดลึกซึ้งเกี่ยวกับ "การไม่มีเรา" ให้มากขึ้น

วิสุทธิปาละขอแทรกข้อเขียนของหลวงปู่พุทธทาสเรื่อง "ใครทุกข์ ? ใครสุข?" มาให้ได้ศึกษากันต่อเนื่องไปด้วยทีเดียวเลยนะครับ


-------- -------- -------- -------- -------- --------

พระพุทธองค์ตรัสว่า

"เมื่อกล่าวสรุปให้สั้นที่สุดแล้ว เบญจขันธ์ที่ยังมีอุปาทาน เป็นตัวทุกข์."
(สงฺขิตฺเตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขา)
เมื่อเป็นเช่นนี้ ย่อมทำให้เกิดความสงสัยว่า
ถ้าขันธ์เป็นทุกข์ ก็ช่างมันเป็นไร เราอย่าทุกข์ก็แล้วกัน มิใช่หรือ?

บาลีแห่งอื่นก็มีอีกว่า

"ตัวทุกข์นั้นมีอยู่แท้ แต่บุคคลผู้เป็นทุกข์หามีไม่"
(ทุกฺขเมว หิ น โกจิ ทุกฺขิโต การโก น, กิริยา วิชฺชติ)
นี่ก็เช่นเดียวกันอีก แสดงว่าตัวตนของเราไม่มี. ทุกข์อยู่ที่รูปและนาม.
นี้ก็ก่อให้เกิดคำถามว่า เราจะพยายามทำที่สุดทุกข์ไปทำไม
เมื่อเราผู้เป็นเจ้าทุกข์ก็ไม่มีเสียแล้ว,
พยายามให้ใคร. ใครจะเป็นผู้รับสุข ทำบุญกุศลเพื่ออะไรกัน?

เพื่อขบปัญหานี้ให้แตกหัก โดยตนเองทุกๆ คน (เพราะธรรมะเป็นของเฉพาะตน).
ข้าพเจ้าขอเสนอแนวคิดสั้นๆ แต่กว้างขวางออกไป
แด่ท่านทั้งหลายสำหรับจะได้นำไปคิดไปตรอง
จนแจ่มแจ้งในใจด้วยปัญญาของตนเองแล้ว
และบำบัดความหนักใจ หม่นหมองใจ อันเกิดแต่ความสงสัย
และลังเลในการประพฤติธรรมของตน ให้เบาบางไปได้บ้าง ดังต่อไปนี้ :-

มาต่อกันที่ธรรมะบรรยายของหลวงปู่นัท ฮันห์ ที่พูดถึงการฝึกสติ และมุมมองต่อการนำพุทธศาสนามาเป็นวัคซีนเพื่อป้องกันความแตกแยกระหว่างผู้คนในสังคมกันนะครับ

ซึ่งตรงนี้ เป็นแนวทางที่ท่านกล่าวไว้ว่า เป็นการทำพุทธศาสนาให้มีชีวิต (engaged buddhism) เพื่อที่จะรับใช้สังคม และสร้างศานติสุขให้เกิดขึ้นในโลก

------ ------ ------ ------ ------

ความเห็นอันถูกต้อง (Right View) ความคิดอันถูกต้อง (Right Thinking)

เธอจะมีความสุขไม่ได้ถ้าเธอไม่มีความรักและความเข้าใจในตัวของเธอเอง ความรักและความเข้าใจนั้นเป็นสองสิ่งที่ควรจะปฏิบัติและบ่มเพาะขึ้นมา

ความเห็นที่ถูกต้อง(สัมมาทิฏฐิ : Right View) คือความเห็นที่ประกอบด้วยความคิดอันไร้ซึ่งการแบ่งแยก

ความเห็นที่ถูกต้องหมายความว่า เราเห็นอย่างชัดเจนว่าตัวเราไม่ได้แยกออกมาย่างโดดเดี่ยว เป็นเอกเทศ

นี่คือคำสอนเรื่องอนัตตา

เมื่อเรามองกลับมาที่ตัวเรา เราจะรู้ว่าไม่มีอะไรที่แยกออกมาโดดเดี่ยว เธอมาจากคุณพ่อ-คุณแม่ของเธอ คุณพ่อปรากฏอย่างเต็มเปี่ยมในตัวของเธอ ในเซลล์ของเธอ เธอคือความสืบเนื่องของคุณพ่อคุณแม่เธอ

เหมือนสายฝนคือผู้สืบทอดของก้อนเมฆ สายฝนไม่ใช่ตัวตนที่แยกขาดจากก้อนเมฆ เมื่อเธอมองสายฝนอย่างลึกซึ้ง เธอจะเห็นก้อนเมฆในสายฝน เมื่อเธอดื่มชาอย่างเต็มเปี่ยมด้วยสติ เธอจะเห็นก้อนเมฆในน้ำชา หากไม่มีก้อนเมฆย่อมไม่มีสายฝน และเมื่อไม่มีสายฝน น้ำชานี้ก็คงไม่มีอยู่

เมื่อเรามองแผ่นกระดาษ เราจะเห็นว่ากระดาษนี้มีด้านซ้ายและด้านขวา แต่มันเป็นไปไม่ได้ที่เราจะแยกด้านซ้ายของกระดาษออกมาจากด้านขวา หรือ แยกกระดาษด้านขวาออกจากด้านซ้าย เพราะกระดาษนี้เป็นกระดาษแผ่นเดียวกัน

นี่คือคำสอนของพุทธศาสนาเรื่องการเชื่อมโยงสัมพันธ์กัน (inter-being) เธอจะรู้ว่าอยู่ตามลำพังไม่ได้ เธอต้องพึ่งพิงเชื่อมโยงกับผู้อื่นเสมอ

เช่นเดียวกัน หากเธอเป็นฝ่ายซ้าย เป็นไปไม่ได้ที่เธอจะอธิษฐานขอให้ไม่มีฝ่ายขวา เพราะถ้าหากไม่มีฝ่ายขวา ฝ่ายซ้ายแบบเธอก็ไม่มีด้วยเช่นกัน

นี่คือคำสอนของพระพุทธเจ้า มีสิ่งนี้เพราะสิ่งนั้นดำรงอยู่ (This is because That is)

ที่มีฝ่ายซ้ายอยู่ตรงนั้น ก็เพราะมีฝ่ายขวาอยู่ตรงนี้

ในพุทธศาสนาเราเรียนรู้ว่าความสุขนั้นสร้างขึ้นด้วยองค์ประกอบที่ไม่ใช่ความสุข

เหมือนกับดอกไม้นี้ เมื่อเรามองไปยังดอกไม้เราจะพบว่าดอกไม้ประกอบด้วยองค์ประกอบที่ไม่ใช่ดอกไม้

เมื่อมองดูดอกไม้เธอจะเห็นก้อนเมฆ เธอไม่ต้องเป็นกวีก็มองเห็นก้อนเมฆในดอกไม้ได้ พวกเรารู้ดีว่าถ้าไม่มีก้อนเมฆก็ไม่มีสายฝน เมื่อไม่มีสายฝนดอกไม้ก็ไม่อาจเติบโต

ก้อนเมฆเป็นองค์ประกอบที่ไม่ใช่ดอกไม้ ถ้าเราแยกก้อนเมฆออกจากดอกไม้ ดอกไม้ก็ไม่อาจจะอยู่ตรงนั้น

นอกจากนี้เธอยังเห็นแสงตะวันในดอกไม้ ถ้าไม่มีแสงตะวันก็ไม่มีดอกไม้ แสงตะวันก็เป็นองค์ประกอบที่ไม่ใช่ดอกไม้ แต่ช่วยให้เกิดดอกไม้ เมื่อเราสืบเนื่องการมองเช่นนี้ เราจะเห็นองค์ประกอบมากมายที่ไม่ใช่ดอกไม้

หากเรามองดอกบัว เราจะเห็นโคลนตมในดอกบัว เธอไม่อาจปลูกดอกบัวลงบนหินอ่อน เธอต้องปลูกดอกบัวในโคลนตม เมื่อมองดอกบัวเราเห็นโคลนตม โคลนตมคือองค์ประกอบที่ไม่ใช่ดอกบัว แต่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญยิ่งที่จะสร้างดอกบัวขึ้นมา

ความสุขก็เหมือนดอกบัว หากไม่มีองค์ประกอบที่เป็นความทุกข์ เธอก็ไม่อาจสร้างความสุขขึ้นมา

ความทุกข์เป็นองค์ประกอบของความสุข เหมือนกับโคลนตมที่ช่วยให้ดอกบัวได้เบ่งบานขึ้นมา นี่คือเหตุผลว่า เมื่อเราเรียนรู้ความทุกข์อย่างดีพอ เธอจะสามารถสร้างความสุขขึ้นมา ใช้โคลนตมนั้นปลูกดอกบัวขึ้นมา

นี่คือคำสอนที่ลึกซึ้งมากที่สุดของพระพุทธองค์ เพราะมีสิ่งนี้จึงมีสิ่งนั้น เพราะมีโคลนตมเช่นนั้น ดอกบัวจึงสามารถเบ่งบานได้เช่นนี้ ..

http://www.thaiplumvillage.org/index.php?option=com_content&view=article&id=245
http://www.thaiplumvillage.org/index.php?option=com_content&view=article&id=252
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?t=45583
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?t=45472

------ ------ ------ ------ ------

แล้วมาต่อที่หลืออีกนิดหน่อยในคราวหน้าครับ

เจริญในธรรมครับ

การคลายออกของความคิดนึก และอารมณ์(กระบวนการย้อนกลับ)

กระบวนการสร้างทุกข์ เมื่ออายตนะภายนอกกระทบ อายตนะภายใน(1อัตตา) จิตได้สร้างเงื่อนไข(2แรง) ต่อการรับผัสสะนั้น เกิดเป็นความชอบ ไม่ชอบ(3อารมณ์) และปฏิกิริยาตอบสนอง(3สารอินทรีย์เคมี)เป็น
(4 ความนึกคิด)เชื่อมต่อเป็น(4เรื่องราว)

!-------หยาบ-----------!----------ปานกลาง---------- ! ---ละเอียด----! -----ละเอียดมาก----!

!--4ความนึกคิดเรื่องราว-!--3อารมณ์,3สารอินทรีย์เคมี---!-----2แรง-----!-------1อัตตา-------!

การรู้ในลมหายใจเข้าออกทั้งที่จมูกหรือที่ท้องนั้น บ้างใช้คำภาวนา และไม่ใช้ มีหลักว่าผู้มีอุปนิสัยจดจ่อ ตั้งใจมาก การมีคำภาวนาจะทำให้ต้องคำนึงถึงทั้งคำภาวนาและลมหายใจทำให้อึดอัด จึงไม่ควรมีคำภาวนา ส่วนท่านที่สมาธิน้อยฟุ้งซ่าน จึงควรมีคำภาวนากำกับ

การคลายออกของความนึกคิด ความฟุ้งซ่าน(ทางใจ) และความร้อนความเจ็บปวดอึดอัด(ทางกาย) เป็นการคลายของนิวรณ์ หรือผลของกิเลสอย่างหยาบ การคลายออกนั้นจะเร็วหรือช้า ขึ้นอยู่กับความเป็นกลางของจิต คือการไม่สร้างเงื่อนไข หากการรู้เป็นลักษณะของใส่ใจ ตั้งใจหรือการติดตามลมหายใจที่จมูก ท้องอย่างต่อเนื่อง ก็ถือเป็นการสร้างเงื่อนไขเช่นเดียวกัน หากมีอุปนิสัยเช่นนี้ต้องปล่อยรู้บ้าง เพื่อให้มีช่องว่างในการคลายออกของธาตุหนัก(นิวรณ์)หากไม่เปิดช่องบ้างจะทำให้อึดอัดมากแต่สำหรับผู้ปฏิบัติทั่วไปจิตจะมีการเคลื่อนไปโดยธรรมชาติ ก็เพียงแต่ตามรู้สภาวธรรมไปต่อเมื่อสภาวะของนิวรณ์ เป็นของร้อนเสียดแทง ณ พื้นผิวจิตคลายออกไปมากพอแล้ว (การคลายของโทสะและโลภะ) กายและจิตจะเริ่มเย็นลง หากสติ สัมปชัญญะอ่อน ก็จะเผลอเบลอและหลับ(การคลายของโมหะ) ในที่สุด

การคลายออกของนิวรณ์ ซึ่งเป็นผลกิเลสอย่างหยาบจะเป็นเหตุให้กิเลสระดับปานกลางพร้อมจะคลายตัวออกมา ระดับนี้ส่วนของอารมณ์(นาม)แม้จะไม่รุนแรง แต่หากสังเกตให้ดีจะพบว่าขณะอารมณ์ปรากฏและดับไป ในส่วนของกายจะมีคลื่นความชา ร้อน คลายออกตามแขน ขา สู่ปลายมือปลายเท้า ให้ผู้ปฏิบัติตามรู้อาการที่เกิดขึ้น สิ่งนี้คือการคลายออกของสารอินทรีย์เคมี(รูป) ที่พระพุทธองค์ตรัสว่าเพราะสิ่งนี้มี (กิเลสสร้างอารมณ์) สิ่งนี้(สารอินทรีย์เคมี)จึงมี เพราะดับซึ่งกิเลสสร้างอารมณ์ สารอินทรีย์เคมีจึงคลายตัวดับตามไป

มันละเอียดมากจริงๆ เมื่อรู้ต่อไปเรื่อยๆโดยไม่ต้องสนใจผลของมัน พอกลับมาทบทวนผลต่อหนึ่งเดือน หรือ สามเดือน เจ็ดเดือน ความวุ่นวายภายนอก ก็ทำอะไรไม่ได้แล้ว อาจจะมีเข้ามาบ้างแต่ มันตัดออกไปจากจิตใจอย่างรวดเร็ว ไม่ยอมให้จิตขุ่นมัวได้เลย ต่อไปก็ตามรู้ตามดูอย่างที่เขาเป็นไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นก็แล้วแต่ ใช่หรือไม่ Suttiyan