อสังขตธรรมได้แก่นิพพาน นอกนั้นเป็นสังขตธรรมทั้งนั้น สังขตธรรมนี่แหละ เป็นติลักขณะครบ

เช่นนั้นหาเรื่องให้เหนื่อยอีกแล้ว

บัญญัติก็เห็นอยู่ทนโท่ ....ว่าเตเนว

ไงซิกแซกไปเป็นเตนเอวไปได้ เตเนวมันเป็นบาลีที่มีความหมายในตัวของมันเอง
ดันไปเปลี่ยนแปลงมันหน้าตาเฉย

เต....แปลว่าสาม เนว......แปลว่า จะว่าใช่ก็ใช่ จะว่าไม่ใช่ก็ไม่ใช่
มันตรงกับไตรลักษณ์ ที่ว่า สภาวะหนึ่งเดียนั้นแต่มีลักษณะสามอย่างในสภาวะเดียวนั้น
พูดง่ายๆก็คือ จะว่าสามก็ใช่ จะว่าไม่ใช่สามก็ใช่

เช่นนั้นจะคุยธรรมอย่าอ้างอะไรลอยซิครับ นี่แค่ไตรลักษณ์คำเดียว
ชาวบ้านเขาต้องหาหลักฐานมาโชว์กันซะเหนื่อย

และแน่ใจแล้วหรือว่า ธรรมที่บรรลุคือปฐมฌาน ทิ้งการบ้านไว้
อย่าลืมมีสมาธิแล้วค่อยตอบ

เจริญพร คุณโยมเช่นนั้น

ประเด็นชวนเวียนหัวน่าจะอยู่ตรงที่ กล่าวว่า ความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
ไม่ใช่กฏของไตรลักษณ์ ซึ่งนั่นจะทำให้เข้าใจว่า สัญลักษณ์ เครื่องหมาย หรือ
นิมิตที่ทำให้รู้ว่า มีสภาพไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาไม่มีอยู่ใน​​​ ขันธ์และ
อุปาทานขันธ์ ๕ ที่มีมาในพุทธวจนะ ! ไม่มีไม่ทรงตรัสสอน !!!

และอาจกล่าวไม่ถูกต้องนักถึงสิ่งที่ พระพุทธองค์ทรงตรัสแสดง ตรัสสอนอยู่โดยปกติ
ถึงสามัญลักษณะ(๓) ถึงความเป็นไปตามธรรมดา(ธรรมนิยาม)
http://www.84000.org/tipitaka/read/?20/576/368 มีมาใน พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๒
อังคุตตรนิกาย เอก-ทุก-ติกนิบาต อุปปาทสูตร

ส่วนลักษณะ ๓ อย่างที่มีอยู่ใน สังขตธรรม และอสังขตธรรม อนุโมทนาครับ
เปิดใจฟังกันดีๆ ข้อที่ ทั้งสังขตธรรมและอสังขตธรรมมี ๓ ลักษณะเช่นเดียวกัน
แต่เพียงแต่ว่า ธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่งทั้งหมด เป็นสังขตธรรม ส่วนธรรมที่ไม่มี
ปัจจัยใดๆ ปรุงแต่งนั่นก็เป็น อสังขตธรรม ส่วนการอธิบาย ลักษณะสภาพธรรม
๓ อย่างที่คุณโยมเช่นนั้น แสดงยกมาทั้ง บาลีและแปลก็ถูกต้องดีแล้ว

หรือที่คุณโยมกรัชกายว่า


รับรองได้สอดคล้องได้มีที่มาที่ไปในพระไตรปิฏกเช่นกันครับ

ดังนั้น ที่สรุปไว้ตรงนี้ ดูไม่สมควรเท่าไหร่ครับ อนิจจังความไม่เที่ยง ทุกขัง
ความบีบคั้น ตั้งอยู่โดยสภาพไม่ได้ เป็นทุกข์ อนัตตา ความไม่อยู่ภายใ้ต้อำนาจ
บังคับบัญชา ลักษณะู ๓ อย่างนี้ (ไตรลักษณ์)มีอยู่ใน สังขตธรรม ที่มีสภาพ
มีเหตุปัจจัยปรุงแต่ง มีในพระไตรปิฏก เป็นธรรมนิยาม มีตรัสแสดงเอาไว้แน่นอน!


ที่ถูกควรกล่าวว่า อนิจจลักษณะ ทุกขลักษณะ อนัตตลักษณะ มีอยู่ในสังขตธรรม
ไม่ควรกล่าวว่า ไม่มีในกฏไตรลักษณ์ เพราะตัวมันเองเป็นกฏเกณฑ์ตามธรรมชาติ
มีความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ เสื่อมไปตามธรรมดาของเขาเอง ไม่ควรกล่าวว่าไม่มีใน
พุทธวจนะหรือที่สุดไม่ควรกล่าวว่า พระองค์ไม่ทรงสอน จึงจะควรครับ.

[๑๕๗] กตโม จ ๑ อานนฺท มคฺโค กตมา จ ปฏิปทา
ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สญฺโญชนานํ ปหานาย ฯ

[๑๕๗] ดูกรอานนท์ มัคคปฏิปทาที่เป็นไปเพื่อละโอรัมภาคิยสังโยชน์ ๕ เป็นไฉน?

อิธานนฺท ภิกฺขุ อุปธิวิเวกา อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานา สพฺพโส กายทุฏฺฐุลฺลานํ
ปฏิปฺปสฺสทฺธิยา วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ
ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ

ดูกรอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรมเพราะอุปธิวิเวก เพราะละ
กุศลธรรมได้ เพราะระงับความคร้านกายได้โดยประการทั้งปวง บรรลุปฐมฌาน มีวิตก มีวิจาร
มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่



ที่ขีดเส้นใต้ไม่ได้แปลเกินเลยครับ เป็นสรุปความย่อเอาไว้ด้้วยซ้ำ ด้วยบาลีว่า

โส ตตฺถฏฺฐิโต เธอตั้งอยู่ในวิปัสสนา อันมีไตรลักษณ์เป็นอารมณ์
สรุปความ ในบาลีและแปลด้านล่างนี้ ถึง สามัญลักษณะ ธรรมนิยาม ไตรลักษณ์
ที่คุณโยมเช่นนั้นกล่าวล่วงเกินต่อพระทรงปริยัติ ทั้งหลาย อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
เป็นมรรคที่จะทำให้ประจักษ์ถึง สภาพธรรมนิยาม สังขตธรรม ที่มีการประชุมกัน
อาศัยเหตุและปัจจัย มีรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ขันธ์ูํ ๕ นี้ ฯลฯ


โส ยเทว ตตฺถ โหติ รูปคตํ เวทนาคตํ สญฺญาคตํ
สงฺขารคตํ วิญฺญาณคตํ เต ธมฺเม [อนิจฺจโต] [ทุกฺขโต] โรคโต
คณฺฑโต สลฺลโต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต สุญฺญโต
[อนตฺตโต] สมนุปสฺสติ ฯ

เธอพิจารณาเห็นธรรมทั้งหลาย คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร
วิญญาณ ซึ่งมีอยู่ในกาย ในสมาบัตินั้น โดยความเป็นของ[ไม่เที่ยง] [เป็นทุกข์] เป็นโรค เป็น
ดังหัวฝี เป็นดังลูกศร เป็นความลำบาก เป็นไข้ เป็นอื่น เป็นของทรุดโทรม เป็นของสูญ
[เป็นของมิใช่ตัวตน.]



สมควรเห็นอย่างไรครับโยมพี่เช่นนั้น. เธอพิจารณาเห็นธรรมทั้งหลาย
คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งมีอยู่ในกาย ในสมาบัติ
โดยความเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นของมิใช่ตัวตน

โส เตหิ ธมฺเมหิ จิตฺตํ ปฏิปาเปติ ๒
โส เตหิ ธมฺเมหิ จิตฺตํ ปฏิปาเปตฺวา ๓ อมตาย ธาตุยา จิตฺตํ
อุปสํหรติ เอตํ สนฺตํ เอตํ ปณีตํ ยทิทํ สพฺพสงฺขารสมโถ
สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ตณฺหกฺขโย วิราโค นิโรโธ นิพฺพานนฺติ ฯ

เธอย่อมเปลื้องจิตจากธรรมเหล่านั้น ครั้นเธอเปลื้องจิตจากธรรมเหล่านั้นแล้ว
ย่อมน้อมจิตไปในอมตธาตุว่า ธรรมชาตินี้สงบ ธรรมชาตินี้ประณีต คือ ธรรมเป็นที่สงบสังขาร
ทั้งปวง เป็นที่สละคืนอุปธิทั้งปวง เป็นที่สิ้นไปแห่งตัณหา เป็นที่สิ้นกำหนัด เป็นที่ดับสนิท
เป็นที่ดับกิเลส และกองทุกข์ดังนี้.

โส ตตฺถฏฺฐิโต อาสวานํ ขยํ ปาปุณาติ โน เจ อาสวานํ
ขยํ ปาปุณาติ เตเนว ธมฺมราเคน ตาย ธมฺมนนฺทิยา ปญฺจนฺนํ
โอรมฺภาคิยานํ สญฺโญชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ
ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธมฺโม ตสฺมา โลกา ฯ

โส ตตฺถฏฺฐิโต

เธอตั้งอยู่ในวิปัสสนา อันมีไตรลักษณ์เป็นอารมณ์นั้น ย่อม
บรรลุธรรมเป็นที่สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย ถ้ายังไม่บรรลุธรรมเป็นที่สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย
ย่อมเป็นโอปปาติกะ จักปรินิพพานในภพนั้น มีอันไม่กลับจากโลกนั้นเป็นธรรมดา เพราะ
ความยินดี ความเพลิดเพลินในธรรมนั้น และเพราะสิ้นไปแห่งโอรัมภาคิยสังโยชน์ทั้ง ๕

อยมฺปิ โข อานนฺท มคฺโค อยํ ปฏิปทา ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สญฺโญชนานํ ปหานาย ฯ

ดูกร อานนท์ มรรคแม้นี้แล ปฏิปทาแม้นี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อละโอรัมภาคิยสังโยชน์ ๕.

ปุน จปรํ อานนฺท ภิกฺขุ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา ฯเปฯ
ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯเปฯ ตติยํ ฌานํ ฯเปฯ
จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ โส ยเทว ตตฺถ โหติ
รูปคตํ เวทนาคตํ สญฺญาคตํ สงฺขารคตํ วิญฺญาณคตํ ฯเปฯ
สญฺโญชนานํ ปหานาย ฯ

ดูกรอานนท์ อีกประการหนึ่ง ภิกษุบรรลุทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิตในภายใน
เป็นธรรมเอกผุดขึ้น ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร เพราะวิตกวิจารสงบไป มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่.

ดูกรอานนท์ อีกประการหนึ่ง ภิกษุมีอุเบกขา มีสติสัมปชัญญะอยู่ และเสวยสุข
ด้วยนามกาย เพราะปีติสิ้นไป บรรลุตติยฌานที่พระอริยะทั้งหลายสรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้
เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติ อยู่เป็นสุข.

ดูกรอานนท์ อีกประการหนึ่ง ภิกษุบรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุข
ละทุกข์ และดับโสมนัสโทมนัสก่อนๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่. เธอพิจารณา
เห็นธรรมทั้งหลาย คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งมีอยู่ในภายในสมาบัตินั้น ฯลฯ
เพื่อละสังโยชน์

.............เจริญพร.

กราบนมัสการ ท่านพุทธฏีกา
ตามที่ท่านพุทธฏีกา หาข้อมูลมา ก็คือ อรรถกถา ที่ใส่กันเอาเอง โดยอรรถาจารย์ว่า
มี ทุกขลักษณะ อนิจจะลักษณะ อนัตตะลักษณะ
แต่ ไม่ว่ากัน
เพียงแต่ต้องการบทพิสูจน์ที่เป็นพุทธวจนะ ว่า
สังขตธรรม มีลักษณะสามประการ
คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

ขอพุทธพจน์ พร้อมบาลี

ไม่ใช่ พุทธพจน์ พร้อมอรรถกถาที่บิดเบือน

เพราะแม้แต่พระไตรปิฏกฉบับมหาจุฬา(ภาษาไทย) ก็ยังไม่สวม "อันมีไตรลักษณ์เป็นอารมณ์" เข้าว่าเป็นพุทธพจน์

และต้องถามท่านพุทธฏีกา ว่า ในพุทธพจน์ บทที่ว่ามานั้น ส่วนไหนของพุทธพจน์บทนั้น ยืนยันสิ่งที่ท่านนำมากล่าว

สิ่งที่พุทธฏีกา พึงจำไว้ให้ดี
การเจริญวิปัสสนา โดย อนิจจสัญญา หรือ ทุกขสัญญา หรือ อนัตตสัญญา มีอยู่
แต่ไม่ใช่ว่า พอมี ก็เหมาลงไปว่าเป็น ลักษณะของสังขตะธรรม ตามทีเรียนรู้ตามกันมา

ผมขอ พุทธวจนะยืนยัน ไม่ใช่ขอคำอธิบายของอรรถาจารย์ ครับ

ไม่มีปัญญามั่ว ก็อย่ามั่ว โฮฮับ
กราบเรียนถามท่านพุทธฏีกา เอาเองนะครับ
ว่า เตเนว แปลว่าอะไร มาจากอะไร
แล้วค่อยมาคุย

ถ้าท่านพุทธฏีกา
ยังสงสัยเกี่ยวกับแปลบาลี
ท่านพุทธฏีกา พึงตรวจสอบ ระหว่างสองพระสูตร
คือ มหามาลุงกยสูตร กับ ฌานสูตร
สองพระสุตรนี้ จะมีบาลีที่ตรงกันทุกประการ ในส่วนที่อธิบายเกี่ยวกับ ฌานต่างๆ
จะเห็นได้อย่างชัดเจน ถึงการข้อผิดพลาดของการแปล และอรรถกถา
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=23&A=9041&Z=9145&pagebreak=0

ดีใจครับ ที่ท่านพุทธฏีกา เข้ามาแสดงความคิดเห็น

อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

กราบนมัสการท่านพุทธฏีกา
การเจริญวิปัสสนา
โดยอาศัย สัญญาต่างๆ มีอยู่พระพุทธองค์ ได้ทรงตรัส
แต่
ไม่ควรกล่าวว่า พระองค์บัญญัติ ไตรลักษณ์ ว่าเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เป็นสังขตะลักษณะ 3
พระองค์ บัญญัติไว้แล้ว ในสังขตะสูตร
คำพูดของพระองค์ ไม่เคยขัดแย้งกัน

อนัตตา เป็นองค์ธรรม ที่แสดงครั้งแรกแก่ปัญจวัคคีย์ เพื่อทำลายความยึดมั่นถือมั่นว่า ตัวตน
เมื่ออนัตตา เป็นองค์ธรรมที่แสดงเพื่อการนั้น อนัตตา เป็นองค์ธรรมแห่งมัคค์ เป็นส่วนของปัญญาขันธ์
จริงหรือไม่จริง ท่านพุทธฏีกา

เมื่อเป็นส่วนของปัญญาขันธ์ ตัวองค์ธรรม อนัตตาเอง ก็ต้องจัดเข้า สู่ สังขตะธรรม ไม่ใช่อสังขตะธรรม
จริงหรือไม่จริงท่านพุทธฏีกา

คำถามแรกพึงถาม ว่า "อนัตตา" เป็นองค์ธรรมประเภทไหนก่อน เพราะอนัตตา หาใช่นิพพานไม่

http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=23&A=9041&Z=9145&pagebreak=0

ท่านพุทธฏีกา คงเคยได้ยิน อุปสมานุสติ ที่น้อมจิตลงไปในอมตธาตุมี นิพพานเป็นอารมณ์
การพอใจยินดีในธรรมคือสมถะและวิปัสสนา ในที่นี้
เพราะตั้งอยู่ตรงนั้น ตรงที่น้อมจิตไปในอมตธาตุ
ท่านพุทธฏีกาเป็นนักปฏิบัติ ควรพิจารณา ให้ดีถึงความสอดคล้องกันในบทปฏิบัติ เพราะ
ไตรลักษณ์ ตามอรรถาจารย์พูดเองเออเองนั้น มีนามรูปเป็นอารมณ์
แต่ ณ ขณะที่ถึงบทที่ น้อมจิตไปในอมตธาตุนั้น พ้นแล้วจากการมีนามรูปเป็นอารมณ์
เพราะถ้ายังมีสังขตะธรรม หรือนามรูปเป็นอารมณ์ จิตจะน้อมไปในอมตธาตุได้อย่างไร
จริง หรือไม่จริง ท่านพุทธฏีกา

เอาอีกหน่อยก็ได้

ธรรมทั้งหลายทั้งปวง (สพฺเพ ธมฺมา ...) แยกประเภทได้เป็น 2 อย่างคือ

1. สังขตธรรม ธรรมที่ถูกปรุงแต่ง ได้แก่ ธรรมที่มีปัจจัย สภาวะที่เกิดจากปัจจัยปรุงแต่งขึ้น สภาวะที่ปัจจัยทั้งหลายมารวมกันแต่งสรรค์ขึ้น สิ่งที่ปัจจัยประกอบเข้า หรือสิ่งที่ปรากฏและเป็นไปตามเงื่อนไขของปัจจัย เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “สังขาร” ซึ่งมีรากศัพท์และคำแปลเหมือนกัน หมายถึง สภาวะทุกอย่าง ทั้งทางวัตถุและทางจิตใจ ทั้งรูปธรรมและนามธรรม ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตระ ทั้งที่ดี ที่ชั่ว และที่เป็นกลางๆ ทั้งหมด เว้นแต่นิพพาน


2. อสังขตธรรม ธรรมที่ไม่ถูกปรุงแต่ง ได้แก่ ธรรมที่ไม่มีปัจจัย หรือสภาวะที่เกิดจากปัจจัยปรุงแต่ง ไม่เป็นไปตามเงื่อนไขของปัจจัย เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “วิสังขาร” ซึ่งแปลว่า สภาวะปลอดสังขาร หรือสภาวะที่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่ง หมายถึง นิพพาน


ในบาลีบางแห่งจึงมีพุทธพจน์แสดงลักษณะของสังขตธรรม และอสังขตธรรมไว้ เรียกว่า สังขตลักษณะ และ อสังขตลักษณะ ใจความว่า

สังขตลักษณะ คือ เครื่องหมายที่ทำให้กำหนดรู้ หรือเครื่องกำหนดหมายให้รู้ว่าเป็นสังขตะ (ว่าเป็นสภาวะที่มีปัจจัยทั้งหลายมาร่วมกันแต่สรรค์ขึ้น) ของสังขตธรรม มี 3 อย่าง คือ

1. ความเกิดขึ้น ปรากฏ

2. ความแตกดับหรือความสลาย ปรากฏ

3. เมื่อดำรงอยู่ความผันแปร ปรากฏ


ส่วนอสังขตลักษณะ คือ เครื่องหมายที่ทำให้กำหนดรู้ หรือเครื่องกำหนดหมายให้รู้ว่าเป็นอสังขตะ (ว่ามิใช่สภาวะที่ปัจจัยทั้งหลายมาร่วมกันแต่สรรค์ขึ้น) ของอสังขตธรรม มี 3 อย่าง คือ

1. ไม่ปรากฏความเกิด

2. ไม่ปรากฏความสลาย

3. เมื่อดำรงอยู่ไม่ปรากฏความผันแปร


รวมความว่า อสังขตธรรม หรือวิสังขาร คือนิพพาน พ้นจากภาวะไม่เที่ยงและเป็นทุกข์ แต่ก็เป็นอนัตตา ไร้ตัว มิใช่ตน

ส่วนธรรมอื่นนอกจากนั้น คือสังขาร หรือสังขตธรรมทั้งหมด ทั้งไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา ดังความในบาลีวินัยปิฏกผูกเป็นคาถายืนยันไว้ว่า

“สังขารทั้งปวง ไม่เที่ยง สังขตธรรมทั้งปวงเป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา นิพพานและบัญญัติ เป็นอนัตตาวินิจฉัยมีอยู่ดังนี้”

พูดให้คิดนะไม่ได้ค้านใครหรือส่งเสริมฝ่ายใด แต่พูดให้คิดร่วมกัน (แต่ก็ได้แค่คิดนะ)

ถ้าไม่มีนามรูป ไม่ผ่านนามรูป ไม่เกาะนามรูปไป จะเอาจิตที่ไหนน้อมไปสู่อมตธาตุล่ะ เพราะนามคือจิต แล้วจิตก็อาศัยรูป มองภาพรวมๆนะ ไม่ว่าจะไปไหน ทำอะไร ถ้าไม่มีรูปนามเห็นๆนี้แล้วไปไหนไม่ได้ ทำอะไรไม่ได้ดอก คนนะไม่ใช่ผี คิกๆ

คุนน้องสงสัยประโยคสีแดงค่ะ สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง สังขตธรรมทั้งปวงเป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา แล้วทำไมนิพพานเป็นอนัตตาค่ะ

คนที่เข้าใจว่านิพพานเป็นยังไง ไม่ใช่คนที่อยากนิพพานในชาติปัจจุบัณ แต่เป็นคนที่กิเลศลดน้อยลง ๆๆเรื่อยๆ ถึงจะเห็น คิกๆ