โดยความเป็นจริงแล้ว วิปัสสนาที่คนส่วนใหญ่ที่มักจะพูดคู่กันกับสมถะ
คนมักจะเข้าใจว่า.....เป็นวิปัสสนาญาน๙หรือญาณ๑๖
นี้เป็นการเข้าใจผิดอย่างมาก วิปัสสนาที่เป็นพุทธพจน์
หมายความถึงหลักการพิจารณาธรรม

วิปัสสนาญานที่เป็นพุทธพจน์ หมายถึง......วิชชา๓หรือวิชชา๘(โลกุตตระ)

ส่วนวิปัสสนาญานที่ครูบาอาจารย์รุ่นหลังใช้พูดหมายความถึง...ระดับความรู้ในการหาไตรลักษณ์
วิปัสสนาพวกนี้ยังเป็นโลกียะ

สมถะกรรมฐานจัดเป็นสติปัฏฐานอย่างหนึ่ง
จัดอยู่ในธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ในหมวดของนิวรณ์บรรพ

อันที่จริงแล้ว ในวิปัสสนา๙หรือ๑๖(วิปัสสนาเฉยๆไม่มีญาน) ที่เป็นโลกียะ
ไม่มีความจำเป็นต้องอาศัยสมถะเลย หลักสำคัญก็คือให้มี...สติที่เป็นสัมปชัญญะ

การมีสติสัมปชัญญะ หมายความถึงการมีใจที่จดจ่อต่องานที่ทำ
นี่แหล่ะคือหลักของวิปัสสนาญาน๙
อาจจะยังไม่เข้าใจว่า สัมปชัญญะเป็นอย่างไร ขอยกตัวอย่างให้ดู

อย่างคนขับรถ การขับรถต้องอาศัยประสาทแทบจะทุกส่วน เพื่อที่จะขับรถให้ปลอดภัย
การใช้ประสาทที่มากกว่าหนึ่ง ท่านเรียกสัมปชัญญะ และการใช้ประสาทที่หลากหลาย
มาใช้ในการขับรถให้ปลอดภัยท่านเรียกสมาธิ บางที่เราขับรถแล้วหลงไปคิดฟุ้งซ่าน
ก็ต้องอาศัยจิตดึงกลับมาว่ากำลังขับรถ นี่เรียกสติ

การมีสติ....สัมปชัญญะ......จนเป็นสมาธิ นี่แหล่ะหลักของวิปัสสนาเพื่อหาไตรลักษณ์

ด้วยความเคารพท่านผู้รู้ทุกท่าน
ดิฉันมีดวงตามืดบอด
จึงมีความสงสัย ดังนั้นจึงขอสอบถามท่านผู้รู้ว่า
หากไม่ทำวิปัสสนาในขั้นโลกียะ ให้แจ้งเสียแล้ว โลกุตตระ(เขียนผิดหรือไม่)จะเกิดหรือทำให้แจ้งได้อย่างไร
หากไม่ทำโลกียะให้แจ้งแล้ว จะข้ามไปทำโลกุตตระ เลย ด้วยวิธีใด
รบกวนผู้รู้ช่วยแสดงธรรม ต่อดิฉันอันมีตามืดบอดให้เห็นธรรมด้วยเิทิญ

เอ้าา ไปได้มาแต่ไหน ปัญญาคือไตรลักษณ์....ปัญญาก็ปัญญา ไตรลักษณ์ก็ไตรลักษณ์ซี่ นี่อะไรเล่นไปว่าปัญญาก็คือไตรลักษณ์

พูดให้ถูก ต้องพูดว่า ปัญญาที่รู้เห็นความเป็นไตรลักษณ์ของนามรูป

พูดให้ถูกอีก สัมปชัญญะ =สัมปชาโน (อาตาปี สัมปชาโน สติมา) ก็เป็นชื่อของปัญญาในระดับที่ทำงานร่วมกับสติ

การไปรู้เห็นความเป็นไตรลักษณ์ของอารมณ์ จนแสดงความเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
จิตจะจดจำสิ่งเหล่านี้ไว้....เรียกว่าการจดจำนี้ว่า....ปัญญา



นามรูปในวิปัสสนาญาน๙ ไม่ใช่ไตรลักษณ์

การเป็นไตรลักษณ์ของนามรูป เกิดจากการพิจารณาธรรม ของอริยะ
ท่านใช้ปัญญาไตรลักษณ์ มาพิจารณาความเป็นไตรลักษณ์ของนามรูปรูปเพื่อดับกิเลส(สังโยชน์)
(ปัญญาหมายถึงอะไรบอกไว้แล้วด้านบน)



เลอะเทอะ! ความหมายของบาลีคือ มีความเพียรหมั่นมีสติให้เป็นสัมปชัญญะ

พูดง่ายๆก็คือ มีสติสัมปชัญญะต่องานจนเป็นสมาธิ นี้เป็นขั้นตอนของการหาปัญญา

อาตาปี สัมปชาโน สติมา......ยังไม่ใช่ปัญญา

นามรูปในวิปัสสนาญาน๙ ไม่ใช่ไตรลักษณ์

แล้วนามรูปที่ไหนล่ะเป็นไตรลักษณ์

นามไ้ด้แก่อะไร

รูปได้อะไร

ถามเท่านี้ก่อน ตอบให้เคลียนะ

การพิจารณาถึงความเป็นไตรลักษณ์ของนามรูป ไม่ใช่ตัวที่เป็นนามรูปแท้ๆ
แต่มันหมายถึง สิ่งที่เกิดจากนามรูปเป็นเหตุปัจจัย.....นั้นก็คือสังขาร(สังขตธรรม)

รูปคือ....รูปธรรม(กาย) นามธรรมคือจิต(ผู้รู้)....นี้กล่าวในแง่ยังไม่เกิดเหตุปัจจัย

นามรูปในวิปัสสนาญาน ๙ ไม่ใช่ไตรลักษณ์

การพิจารณาถึงความเป็นไตรลักษณ์ของนามรูป ไม่ใช่ตัวที่เป็นนามรูปแท้ๆ

รูปคือ....รูปธรรม (กาย) นามธรรมคือจิต (ผู้รู้)

เมื่อก่อนพูดว่า



จึงถามว่า แล้วนามรูปที่ไหนเป็นไตรลักษณ์

แต่กลับเลี่ยงไปอีกว่า

กลิ้งเป็นนามรูปแท้ๆ นามรูปเทียมๆอีก คิกๆ มะนาวจริงๆ



คำตอบนี้ ย้อนไปที่ำถามไว้ ที่กระทู้ ขันธ์ ๕ คืออะไร ที่นั่นถามว่า ขันธ์ ๕ นี้อยู่ที่ไหน ? ถาม ขันธ์ ๕ อยู่ที่ไหน ?