คราวนี้หลังจากเดินจงกรมเสร็จ ก็คงต้องหาอาหารเช้ามาบำบัดความหิวกระหาย

ถ้าเป็นพระ ก็คือการฉันเช้าหลังจากออกเดินบิณฑบาตเสร็จนั่นเองครับ

ซึ่งการทานข้าวเช้า (หรือมื้อไหนๆก็ตาม) ก็เป็นกิจกรรมที่เอาไว้สำหรับฝึกสติสัมปชัญญะได้ดีมากอีกกิจกรรมหนึ่ง

แล้วฝึกทานข้าวอย่างมีสติอย่างไร ?

ก็เป็นดังตัวอย่างที่หลวงปู่นัท ฮันห์ท่านบอกไว้นะครับ คือทานข้าวเพื่อทานข้าว มีสติรู้เนื้อรู้ตัวอยู่กับการเคลื่อนไหว มือที่จับช้อนส้อมเอาอาหารใส่เข้าปากให้พอดีคำโดยไม่ให้มีเสียง ทั้งเสียงช้อนส้อมกระทบจาน และเสียงในการบดเคี้ยวอาหาร

โดยค่อยๆบดย่อยค่อยๆเคี้ยวอาหารอย่างละเอียด ด้วยความอิ่มเอม เบิกบานกับการรับรู้รสชาติของอาหาร โดยไม่ฟุ้งคิดไปถึงเรื่องอื่นเรื่องใด ให้มีจิตใจที่จดจ่อ รู้เนื้อรู้ตัวอยู่แต่การทานอาหารเท่านั้น

แต่ถ้าจิตฟุ้งออกจากการทานอาหารไปคิดถึงเรื่องนู้นเรื่องนี้ ก็ให้รู้ทันในการฟุ้ง และกลับมาสู่การทานข้าวเพื่อทานข้าว มีความสุขและความเบิกบานกับการทานข้าวต่อไป

แล้วฝึกทานข้าวอย่างมีสัมปชัญญะอย่างไร ?

ประการแรก ในขณะทานข้าวนั้น นักปฏิบัติจะต้องมีความรู้ชัดว่า เราทานข้าวไปเพื่ออะไร

ซึ่งถ้าเป็นพระ ก็จะต้องสวดบทตังขณิกปัจจเวกขณปาฐะ คือบทพิจารณาอาหารก่อนจะฉันข้าวนั่นเองครับ เพื่อเตือนตนให้มีปัญญาสัมปชัญญะ (สาตถกสัมปชัญญะ) ว่า จุดมุ่งหมายของการทานข้าวนั้น เป็นไปเพื่ออะไร

ปะฏิสังขา โยนิโส ปิณฑะปาตัง ปะฏิเสวามิ
เราย่อมพิจารณาโดยแยบคายแล้วฉันบิณฑบาต;

เนวะ ทะวายะ,
ไม่ให้เป็นไปเพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน;

นะ มะทายะ,
ไม่ให้เป็นไปเพื่อความเมามัน เกิดกำลัง พลังทางกาย;

นะ มัณฑะนายะ,
ไม่ให้เป็นไปเพื่อประดับ;

นะ วิภูสะนายะ,
ไม่ให้เป็นไปเพื่อตกแต่ง;

ยาวะเทวะ อิมัสสะ กายัสสะ ฐิติยา,
แต่ให้เป็นไปเพียงเพื่อความตั้งอยู่ได้แห่งกายนี้;

ยาปะนายะ,
เพื่อความเป็นไปได้ของอัตภาพ;

วิหิงสุปะระติยา,
เพื่อความสิ้นไปแห่งความลำบากทางกาย;

พรัห๎มะจะริยานุคคะหายะ,
เพื่ออนุเคราะห์แก่การประพฤติพรหมจรรย์;

อิติ ปุราณัญจะ เวทะนัง ปะฏิหังขามิ,
ด้วยการทำอย่างนี้ เราย่อมระงับเสียได้ซึ่งทุกขเวทนาเก่าคือความหิว;

นะวัญจะ เวทะนัง นะ อุปปาเทสสามิ,
และไม่ทำทุกขเวทนาใหม่ให้เกิดขึ้น;

ยาต๎รา จะ เม ภะวิสสะติ อะนะวัชชะตา จะ ผาสุวิหาโร จาติ ฯ
อนึ่ง ความเป็นไปโดยสะดวกแห่งอัตภาพนี้ด้วย ความเป็นผู้หาโทษมิได้ด้วย และความเป็นอยู่โดยผาสุขด้วย จักมีแก่เรา ดังนี้;

โดยนักปฏิบัติไม่จำเป็นที่จะต้องสวดเหมือนพระท่านหรอกนะครับ เพียงแค่ให้ระลึกและรู้ชัดก่อนทานข้าวและขณะทานข้าวได้ว่า เราทานข้าวไปเพื่ออะไร

ซึ่งถึงแม้อาหารจะไม่ค่อยอร่อย ไม่ค่อยถูกปากเพียงไหน แต่ถ้ามีมุมมองที่ถูกต้อง (สัมมาทิฏฐิ) ต่อการทานข้าวเช่นนี้แล้ว การทานข้าวด้วยสติสัมปชัญญะและสมาธิ ก็จะเป็นการทานข้าวที่ก่อให้เกิดความอิ่มเอม เบิกบาน ในทุกขณะที่ทานข้าวได้ทุกเมื่อแล้วละครับ

ประการต่อมาในการฝึกสัมปชัญญะขณะทานข้าวก็คือ ผู้ทานจะต้องมีปัญญารู้ชัดในอาหารที่พอเหมาะพอดี คือถูกสุขลักษณะ มีธาตุอาหารครบถ้วนเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย และในปริมาณที่ไม่น้อยหรือไม่มากจนเกินไป เพื่อให้เกิดความสบายกายสบายท้อง เพื่อเอื้อประโยชน์ให้กับการปฏิบัติ (สัปปายสัมปชัญญะ)

โดยการทานข้าวให้พอดีอิ่มนั้น องค์พระสารีบุตรก่อนที่ท่านจะปรินิพพาน และพ่อแม่ครูอาจารย์สายวัดป่าท่านได้สอนไว้ว่า ให้ทานข้าวในปริมาณที่ว่า ถ้าทานอีก ๔-๕ คำแล้วอิ่ม ก็กะให้ได้ปริมาณที่ไม่รวม ๔-๕ คำนั้น แล้วจึงดื่มน้ำตาม ก็จะเป็นปริมาณที่อิ่ม ที่อยู่สบาย พอดีท้อง และเอื้อต่อการปฏิบัติในการละกามฉันทะด้วยนะครับ

สารีปุตตเถรคาถา http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/sutta_item.php?book=26&item=396
อรรถกถาของสัมปันนสูตร http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=292
อรรกถานิกเขปกัณฑ์ http://www.84000.org/tipitaka/attha/att ... =34&i=836#อรรกถานิกเขปกัณฑ์

สัมปชัญญะอีกประการหนึ่งก็คือ ผู้ปฏิบัตินั้น จะต้องตระหนักชัดว่า เรากำลังทานอาหารเพื่อทานอาหาร

คือมีสติรู้ในแดนงานของตนในขณะนั้นว่ากำลังทำอะไร ไม่ปล่อยใจให้ฟุ้งไปกับความคิด

แต่ถ้าจิตฟุ้งออกจากการทานอาหารไปคิดถึงเรื่องนู้นเรื่องนี้ ก็ให้รู้ทันในการฟุ้ง และกลับมาสู่การทานข้าวเพื่อทานข้าว มีความสุขและความเบิกบานกับการทานข้าวต่อไป (โคจรสัมปชัญญะ)

ส่วนข้อสุดท้าย คือรู้ชัดในรสชาติหรือโอชาของอาหาร รู้ชัดในขณะบดเคี้ยวว่า สิ่งที่กำลังทานอยู่นั้นคือการรวมกันของธาตุต่างๆ ซึ่งเมื่อกลืนลงท้องไปแล้ว ก็จะถูกย่อยจนเป็นส่วนหนึ่งของรูปกาย ส่วนที่เหลือก็จะกลายเป็นธาตุที่ถูกขับถ่ายออกไป

ซึ่งเมื่อแยกย่อยไปแล้ว ไม่เห็นมีส่วนไหนเป็นตัวตนของเราได้เลย เป็นเพียงก้อนธาตุที่พึ่งพิงอาศัยกันเปลี่ยนรูปร่างและสถานะไปตามเหตุปัจจัย ไม่มีตัวตนที่เที่ยงแท้ถาวร

คือ แม้อาหารก็เป็นศูนยตา แม้รูปกายก็เป็นศูนยตา (อสัมโมหสัมปชัญญะ)

และนี่คือการฝึกสติสัมปชัญญะในการทานอาหารด้วยคติตามแนวเถรวาทบวกเซ็นมหายาน

แล้วมาต่อกันในคราวหน้านะครับ

เจริญในธรรมครับ

ความรู้สึกของนักปฏิบัติที่หาทางพ้นจากทุกข์ แนวทางที่หลากหลาย ความไม่เข้าใจนัยยะของแต่ละวิธีที่มีทั้งจุดดีและจุดด้อยในตัวเอง ผู้ลอยคอในห้วงน้ำที่หาทางเข้าฝั่ง ผู้พบกัลยาณมิตร ก็มีโอกาสได้ฟังธรรมปรับประยุกต์กับสภาพของตน โดยไม่มีวิธีที่ดีที่สุดที่ใช้ได้สำหรับทุกคน จึงต้องปรับความเข้าใจให้ตรงทาง และเมื่อวันที่ถูกทางมาถึงพบสภาวะความอิสระจากแรงงร้อยรัดของตัณหา (ไม่ใช่สมาธิที่เข้าสู่ความว่างที่ยังมีศุนย์กลางของความว่าง) ซึ่งเรียกว่านิพพานเทียม แต่พบความดับ(ความดับพิเศษที่ไม่ใช่ความเกิดดับทั่วไป)และเกิดผลความว่างพิเศษที่เป็นส่วนเดียวกับธรรมชาติไม่มีเขตแดน พร้อมจิตใจใหม่ที่ไม่กลับไปเป็นแบบเดิมๆอีก ความลังเลสงสัยในแนวทางปฏิบัติก็หมดไป เมื่อรู้แล้วจึงไม่สีลพตปรามาส ศูนย์กลางของจิตหายไป(อัตตาหายไปหรือสักกายทิฏฐิถูกทำลายไป)

น่าสนใจ ... คงต้องอ่าน ศึกษา ปฏิบัติ ... อีกนาน

ไม่นานเกินความเพียรหรอกนะครับ

เจริญในธรรมครับ

ขออนุญาตมาต่อกันครับ

คราวที่แล้วได้เล่าถึงกิจกรรมการฝึกสติสัมปชัญญะผ่านการทานอาหารในช่วงเช้า

ซึ่งหลังจากทานอาหารเช้าเสร็จแล้ว ก็อาจจะมีกิจกรรมเพิ่มเติมอื่นๆอีกในช่วงเวลาที่เหลือของวัน เช่น ถ้าไปเที่ยวทะเล น้ำตก หรืออ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อน ก็อาจจะเป็นเวลาของการลงเล่นน้ำ

หรือถ้าไปเที่ยวตามป่าเขา ก็อาจจะเป็นเวลาของการเดินป่าปีนเขา เพื่อไปชมทัศนียภาพตามจุดชมวิวต่างๆ

ทั้งนี้ ไม่ว่าจะลงเล่นน้ำ หรือเดินป่าปีนเขาเพื่อชมธรรมชาติ ก็ให้ถือหลักปฏิบัติเหมือนๆกัน ซึ่งก็คือ ให้ท่องเที่ยวไปด้วยความสงบ มีสติอยู่กับปัจจุบันขณะ และ "ทำความรู้สึก" ให้ได้ถึงความเป็นหนึ่งเดียวกันของกายใจกับธรรมชาติรอบๆตัว จนเกิดความดื่มด่ำ และเบิกบานกับความสงบสมบูรณ์แห่งสติ แห่งสัมปชัญญะ

ซึ่งนั่นก็คือสิ่งเดียวกับความสงบ ความสมบูรณ์แห่งชีวิตนั่นเอง

โดยเฉพาะการได้มีโอกาสลงแช่น้ำในลำห้วย ในธารน้ำตก หรือในอ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนด้วยความสงบเย็น ก็ให้ผู้ปฏิบัติลองทำใจให้ว่าง เป็นอิสระจากความคิดความกังวลทั้งปวง หลับตา แล้วทำความรู้สึกลงในสภาวะอันเป็นธรรมชาติของสายน้ำ

ผู้ปฏิบัติก็จะสามารถ "รับรู้" และ "รู้สึกได้" ถึงความเป็นหนึ่งเดียวกันของกายใจ กับธรรมชาติของสายน้ำได้โดยง่าย เนื่องด้วยร่างกายคนเรามีน้ำเป็นองค์ประกอบเสียส่วนใหญ่ และเมื่อร่างกายได้สัมผัสกับธรรมชาติแห่งความใสไหลเย็น แห่งความเอิบอาบของสายน้ำตลอดทั่วทั้งตัว ก็จะส่งผลให้จิตใจที่เป็นอิสระ สามารถเข้าถึงความสงบเย็น และความสมบูรณ์แห่งชีวิตได้โดยไม่ยาก

นอกจากนี้แล้ว ผู้ปฏิบัติอาจจะเสริมกิจกรรมที่ทำให้ชีวิต ได้ slow life มากขึ้น ด้วยการเพิ่มเติมงานทางด้านศิลปะเข้าไปในการท่องเที่ยวของเวลาที่เหลือระหว่างวัน เช่น การหาวิวสวยๆสักที่ ดอกไม้งามๆสักดอก หรือยอดอ่อนที่กำลังผลิใบสักยอด แล้วนั่งลงสเก็ตช์ภาพอันน่าประทับใจเหล่านั้น

ซึ่งในการสเก็ตช์ภาพนี้ ผู้ปฏิบัติก็จะได้มีเวลาพินิจพิจารณา ใส่ใจลงในรายละเอียดของธรรมชาติที่อยู่เบื้องหน้า เพื่อจะได้มีเวลาใช้ชีวิตแบบ slow life เพื่อดื่มด่ำกับความสวยงามของธรรมชาติอย่างละเมียดละไม และเพื่อให้ได้ "ความรู้สึก" ที่เป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติเหล่านั้นได้มากขึ้นไปอีก

ทั้งนี้ ภาพที่สเก็ตช์นั้นไม่จำเป็นที่จะต้องสเก็ตช์จนเสร็จ เพราะการสเก็ตช์ภาพนั้นไม่ใช่เป้าหมาย แต่เป็นเพียงวิธีการที่จะให้เข้าถึงเป้าหมาย ซึ่งก็คือความอิ่มเอิบ อิ่มเอมในใจ ที่ได้สัมผัสลงในความสวยงามของธรรมชาติ ด้วยความใส่ใจลงในรายละเอียด ลงในทุกอณู ในทุกเส้นสายของธรรมชาติ ด้วยความละเมียดละไม

หรือถ้าเป็นนักถ่ายภาพ ก็อาจจะติดกล้องออกไปท่องเที่ยวถ่ายวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม ได้มีเวลาสังเกตองค์ประกอบศิลป์ เพื่อหามุมกล้องที่สามารถถ่ายทอดธรรมชาติอันงดงามและบริสุทธิ์ออกมาได้อย่างเต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นภาพถ่ายมุมกว้างแบบ scenic view หรือภาพถ่ายแบบเฉพาะเจาะจง เช่น ภาพถ่ายหยดน้ำค้างบนยอดหญ้า ภาพถ่ายนกที่มีสีสรรสวยงาม หรือภาพถ่ายมุมเล็กๆอันแปลกตาที่แฝงอยู่ตามธรรมชาติอันกว้างใหญ่ อย่างภาพถ่ายแบบ macro

ซึ่งนอกจากจะได้สัมผัสกับความงามของธรรมชาติขณะถ่ายภาพแล้ว ยังสามารถเอารูปภาพเหล่านั้น กลับมาย้อนความทรงจำ เพื่อดื่มด่ำกับบรรยากาศต่อในยามแต่งรูปหรือคลิกดู

หรือแม้แต่นำภาพเหล่านั้น มาทำเป็นเครื่องให้หมายรู้ หรือเป็นนิมิตสำหรับเพ่งกสิณก็ยังได้นะครับ

หรือถ้าเป็นนักกวี ก็อาจจะใช้เวลาที่ชื่นชมธรรมชาติ เขียนบทกวีในแนวเซ็น เช่นโคลงไฮกุ ซึ่งเป็นโคลงที่ "มีพื้นฐานคือ เรียบง่าย และ ดั้งเดิม จึงไม่ยึดติดกับแบบแผน ไม่มีข้อจำกัด ไหลเรื่อยตามธรรมชาติ สั้นกระชับที่สุด ตรงที่สุด และเป็นไปอย่างฉับพลัน ตามสภาวะสัจจะล้วนๆ เรียบง่ายและตรงความรู้สึก ออกมาจากใจของกวี โดยปราศจากอุปสรรคขวางกั้น แสดงความงาม ความเศร้า ความสงบ ความปิติ ความเก่าแก่ เปลือยเปล่าอยู่ภายใต้แสงแดดอันอบอุ่น ในวินาทีแห่งการสร้างสรรค์สิ่งอัศจรรย์ที่ไฮกุได้ถือกำเนิดขึ้น"
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%AE%E0%B8%81%E0%B8%B8



หรือถ้าเป็นหนอนหนังสือ ก็อาจจะหาบริเวณที่เงียบสงบสักที่ เอนกายแล้วหาหนังสือดีๆที่จรรโลงจิตวิญญาณไว้อ่านสักเล่ม โดยเฉพาะหนังสือธรรมะ คำสั่งสอน หรือบันทึกการปฏิบัติของพ่อแม่ครูอาจารย์ท่านต่างๆ

เพื่อที่จะได้อาศัยความสงบงามของธรรมชาตินั้น เป็นเหตุใกล้เพื่อทำให้เกิดสติ สัมปชัญญะ และสมาธิ ในการซึมซับธรรมะดีๆเข้าไว้ในจิตใจผ่านสุตมยปัญญา ซึ่งก็คือปัญญาที่เกิดจากการอ่านหรือการฟังธรรม

พอตกบ่าย ก็อาจจะหาขนมอร่อยๆสักชิ้นสองชิ้น ทานคู่กับน้ำชาอุ่นๆสักถ้วย ค่อยๆจิบค่อยๆเคี้ยว ค่อยๆทานอย่างละเมียดละไมและอย่างมีสติ ใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายและ slow life ไม่คิดฟุ้งไปถึงเรื่องในอดีตที่ผ่านไปแล้ว ไม่เพ้อฝันหรือกังวลไปถึงเรื่องในอนาคตที่ยังมาไม่ถึง มีสติสัมปชัญญะและสมาธิ อิ่มเอมอยู่กับปัจจุบันขณะ อยู่กับการทานขนมและดื่มน้ำชาอุ่นๆที่อยู่ในถ้วยนั่น จนรู้สึกถึงความเป็นหนึ่งซึ่งกันและกันของกายใจกับขนม กับน้ำชา และกับธรรมชาติรอบตัว

พอตกค่ำก็อาจจะหาเวลาออกมานั่งด้านนอกเพื่อสูดอากาศอันบริสุทธิ์ และสัมผัสได้ในบรรยากาศอันสงบเย็น

และเมื่อแหงนหน้าขึ้นมองดูดวงดาวที่พร่างพราวอยู่บนท้องฟ้า ก็ให้มองออกไปจนเห็นและรู้สึกได้ถึงความกว้างใหญ่ของจักรวาล รู้สึกได้ในความเล็กจ้อยของกายใจเมื่อเทียบกับจักรวาลอันกว้างใหญ่นั้น จินตนาการถึงผู้คนอีกหลายพันล้านที่อาศัยอยู่ด้วยกันบนโลกใบนี้ ต่างก็เป็นเพียงแค่เศษฝุ่นเศษธุลี อันเป็นองค์ประกอบเพียงเศษเสี้ยวของจักรวาลอันกว้างใหญ่

นี้เป็นอุบายในการลดอัตตาตัวตน และเป็นการฝึกเพื่อให้รู้สึกได้ในความเป็นหนึ่งเดียวของกายใจ กับทุกผู้คน กับทุกสรรพสิ่ง และกับจักรวาลอันกว้างใหญ่ ที่หาขอบเขตไม่ได้นั้น

และเมื่อถึงเวลาก่อนที่จะเข้านอน ก็ให้ผู้ปฏิบัติ ใช้เวลาสักครึ่งถึงหนึ่งชั่วโมง ในการสวดมนต์และนั่งสมาธิ โดยเอาธรรมชาติที่ผ่านมาระหว่างวันมาเป็นเครื่องหมายรู้ หรือเป็นนิมิตในการทำสมาธิ หรือที่เรียกว่า การเพ่งกสิณนั่นเองนะครับ

ยกตัวอย่างเช่น ผู้ปฏิบัติอาจจะจินตนาการถึงสีเขียวของยอดอ่อน ของภูเขาหรือป่าไม้ที่ชื่นชมมาระหว่างวัน (นีลกสิณ) หรือสีเหลือง สีแดง สีขาวของดอกไม้ที่สเก็ตช์ภาพไว้นั้น (ปีตกสิณ โลหิตกสิณ โอทาตกสิณ) หรือความสว่างของพระอาทิตย์ในตอนกลางวัน หรือพระจันทร์ในยามค่ำคืน (อาโลกสิณ)

หรือความแข็งแกร่งของก้อนหิน ของภูผาที่ได้ปีนป่ายผ่านมา (ปฐวีกสิณ) หรือแดดที่ร้อนจ้าในตอนกลางวัน (เตโชกสิณ) หรือสายลมที่พัดผ่านกายในยามที่เดินชื่นชมกับธรรมชาติ (วาโยกสิณ) หรือสายน้ำอันเอิบอาบฉ่ำเย็นยามลงแช่ (อาโปกสิณ) หรือวิวทิวทัศน์ที่ว่าง และกว้างไกลสุดสายตายามเมื่อปีนถึงยอดเขา (อากาสกสิณ) ฯลฯ

และด้วยการจินตนาการถึงนิมิตต่างๆที่เจือด้วยความสุขความสงบความเบิกบานจากการท่องเที่ยวระหว่างวัน ก็จะทำให้นักปฏิบัตินั้น สามารถเข้าสมาธิ และ "รู้สึก" ถึงความเป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติที่ใช้เป็นนิมิตได้โดยง่ายนะครับ

และนี่คือกุศโลบาย (กุศล + อุบาย) ที่สามารถดัดแปลงมาใช้ในการฝึกสมาธิ ด้วยสภาวะแวดล้อมที่สงบสุขและเบิกบานจากการได้ออกไปท่องเที่ยว

ซึ่งหลังจากสวดมนต์นั่งสมาธิเสร็จ ก็จะถึงเวลาเข้านอน

และการเข้านอน ก็มีวิธีฝึกสติสัมปชัญญะตามคำของพระบรมครู ที่ท่านเทศน์สอนองค์พระโมคคัลลานะ ตามนี้ครับ

"แต่นั้นเธอพึงสำเร็จสีหไสยา คือ นอนตะแคงเบื้องขวา ซ้อนเท้าเหลื่อมเท้า มีสติสัมปชัญญะ ทำความหมายในอันจะลุกขึ้น

พอตื่นแล้วพึงรีบลุกขึ้นด้วยตั้งใจว่า เราจักไม่ประกอบความสุขในการนอน ความสุขในการเอนข้าง ความสุขในการเคลิ้มหลับ

ดูกรโมคคัลลานะ เธอพึงศึกษาอย่างนี้แล ฯ"

โมคคัลลานสูตร พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๓ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๕ อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต

http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=23&A=1873&Z=1938

ซึ่งถ้าผู้ปฏิบัติสามารถปฏิบัติตามศีลแปดข้อสุดท้าย คือละเว้นการนอนบนฟูกที่นุ่มหนา การฝึกสติสัมปชัญญะในเวลานอนตามคำสอนของพระบรมครู ก็จะไม่เป็นเรื่องที่ยากลำบากมากมายนะครับ

แล้วมาต่อกันในคราวหน้า

เจริญในธรรมครับ

ลักษณะของสัมมาสมาธิ ต้องรู้ถึงสภาพไตรลักษณ์ของรูปนาม

การจำแนกระดับสัมมาสมาธินี้ เป็นความเห็นส่วนตัวว่า อาจจำแนกได้ 3 ระดับ
1 ระดับหยาบ เป็นการรู้เห็นความเกิดดับของสภาพนิวรณ์ธรรม
2 ระดับกลาง นิวรณ์ธรรมระงับลง เป็นการรู้ถึงการเกิดดับของสุขเวทนา
3 ระดับละเอียด การรู้ถึงความเกิดดับของ อทุกอสุขเวทนา หรือสภาพธรรมหนึ่ง ๆ

สัมาสมาธิระดับกลางและระดับละเอียด เป็นการรู้ถึงสภาพธรรมของฌานจิตที่เกิดดับตลอดเวลา ตามความเห็นของข้าพเจ้าตั้งแต่ ปฐมฌานจนถึงฌานที่6 ยังจัดเป็นสัมมาสมาธิ
แต่ในฌานที่7 และ8 มีสภาพที่ดิ่งลึกเกือบหมดความรู้สึก จึงไม่เหมาะแก่เจริญวิปัสสนา

การเข้าใจว่าการดำรงฌานจิตนั้นไม่สามารถปฏิบัติวิปัสสนาได้ จนกว่าจะถอยจิตมาอยู่อุปจารสมาธิหรือขณิกสมาธิ เป็นความเข้าใจฌานจิตที่เกิดจากสมถกรรมฐาน ซึ่งเกิดจากการเพ่งควบแน่นรวมความรู้สึกที่จุดสนใจ จิตยึดโยงด้วยอุปาทานซึ่งเกิดจากตัณหาจะดำรงจิต ณ จุดสนใจ จิตบนพื้นฐานดังกล่าว ไม่สามารถเจริญวิปัสสนาในขณะนั้นได้ จนกว่าจะคลายสมาธิจนถึงระดับที่รู้ถึงการเคลื่อนไหว(อุปจารสมาธิอย่างอ่อนหรือขณิกสมาธิ) แต่ถึงอย่างนั้นก็เป็นการยากที่จะละอุปาทานที่สร้างจนชิน จึงทำให้เกิดแนวสอนที่พระพุทธองค์ตรัสกับปัญจวัคคีย์ในวันปฐมเทศนา นัยยะก็คือการแยกจิตกับอารมณ์ของจิต ซึ่งถูกตัณหาร้อยรัดไว้ เป็นอุปาทานที่สร้างภพแห่งพรหม การแยกจิตกับอารมณ์จิต คือการยกผู้รู้(จิต) ออกมารู้อาการของจิต ซึ่งก่อนที่ถึงจุดนี้ จำเป็นต้องอธิบายให้เห็นโทษของการเพ่ง (การละวาง)สิ่งถูกรู้ เพื่อเตรียมพื้นฐานการวางใจที่เป็นกลาง

ขออนุญาตมาต่อกันครับ

คราวก่อนหน้าได้เขียนรายละเอียดของกิจกรรมในการปฏิบัติ เพื่อสลายตัวตนให้รวมเป็นหนึ่งเดียวกันกับธรรมชาติอันบริสุทธิ์

ซึ่งได้แก่การฝึกสติ สัมปชัญญะ และสมาธิของเซ็นบวกเถรวาทในแบบง่ายน้อยหน่อย คือในเวลาที่สามารถอยู่กับธรรมชาติด้วยตัวคนเดียว ด้วยการท่องเที่ยวไปในสถานที่ท่องเที่ยวที่เป็นธรรมชาติ โดยอาศัยสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติเป็นเหตุเป็นปัจจัย ที่ช่วยให้เกิดความเป็นสัปปายะ เกิดความสงบ เกิดความสุข และเกิดความเบิกบานในการฝึก

ซึ่งสิ่งที่เก็บเกี่ยวมาได้จากการฝึก และบันทึกลงเป็นสัญญาคือความจำได้หมายรู้ในความสงบ ความเบิกบานของสภาวะแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ และยิ่งกว่านั้นถ้าสามารถทำได้ก็คือ สามารถสัมผัสได้ในความเป็นหนึ่งเดียวกันของกายใจกับธรรมชาตินั้น ก็จะเป็นคุณเป็นประโยชน์ ที่ผู้ปฏิบัติสามารถนำเอาสัญญาเหล่านั้น มาใช้งานในการฝึกแบบง่าย ซึ่งก็คือการฝึกในรูปแบบ และสถานที่ๆกำหนดนั่นเองนะครับ

โดยคราวที่แล้วก็ได้ยกตัวอย่างไว้เล็กน้อยในการสวดมนต์ทำสมาธิก่อนนอน ด้วยการดึงเอาความจำได้หมายรู้จากธรรมชาติที่สะสมไว้เมื่อตอนกลางวัน มาเป็นองค์ภาวนา หรือเป็นนิมิตของการปฏิบัติตามรูปแบบในตอนกลางคืน

ซึ่งเราสามารถใช้กุศโลบายเดียวกัน เอามาเพื่อการปฏิบัติตามรูปแบบที่บ้าน เมื่อกลับจากการท่องเที่ยวมาทำงาน มาใช้ชีวิตอยู่ตามปรกติ