กตมา ติสฺโส ฯ .....สิ่งใดเป็นอาการ๓ประการ
"ฯ" (ละไว้ฐานที่เข้าใจ) นั้นก็คือ เวทนา ผสฺสชา๑ ผสฺสมูลกา๑ ผสฺสนิทานา ๑

สุขา เวทนา..... ความสำราญใจ อันมีเวทนาและผัสสะเป็นที่เกิด
ทุกขา เวทนา.....ความไม่สบายใจ อันมีเวทนาและผัสสะเป็นที่เกิด
อทุกขมสุขเวทนา ...ความเมินเฉย อันมีเวทนาและผัสสะเป็นที่เกิด

นี้คือลักษณะประการที่ ๑

สุขา เวทนา.....ความสำราญใจ อันมีผัสสะเป็นที่ตั้ง ที่อาศัย
ทุกขา เวทนา...ความไม่สบายใจ อันมีผัสสะเป็นที่ตั้ง ที่อาศัย
อทุกขมสุขเวทนา...ความเมินเฉย อันมีผัสสะเป็นที่ตั้ง ที่อาศัย

นี่คือลักษณะประการที่ ๒

สุขา เวทนา........ความสำราญใจ อันมีผัสสะเป็นต้นเหตุ
ทุกขา เวทนา......ความไม่สบายใจ อันมีผัสสะเป็นต้นเหตุ
อทุกขมสุขเวทนา...ความเมินเฉย อันมีผัสสะเป็นต้นเหตุ

นี่คือลักษณะประการที่ ๓

สรุปคำว่า ติสฺโส อิมา ภิกฺขเว ก็คือ....เวทนา ผสฺสชา๑
ผสฺสมูลกา๑ ผสฺสนิทานา๑

สุขเวทนาเกิดขึ้นเพราะอาศัยผัสสะอันเป็นปัจจัยแห่งสุขเวทนา
ความเสวยอารมณ์ที่เกิดแต่ผัสสะนั้น ชื่อว่าสุขเวทนา
เกิดขึ้นเพราะอาศัยผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขเวทนานั้น
ย่อมดับไปสงบไป เพราะผัสสะอันเป็นที่ตั้งแห่งสุขเวทนานั้นแลดับไป

โฮฮับ...แม้แต่จะมั่วๆ บิดเบือน ก็ยังไม่ดูดีๆ ลอกตกๆ หล่นๆ
เวทนา ผสฺสชา๑ ผสฺสมูลกา๑ ผสฺสนิทานา ๑ ..แล้ว ผสฺสปจฺจยา ๑ หายไปไหน โฮฮับ ...
คงไม่ใช่ 3 ม้างงง 4 หรือเปล่า
โฮฮับ จะแถเอาฮาไปถึงไหน ......

ติสฺโส อิมา ภิกฺขเว......ภิกษุธรรมทั้ง๓ประการนั้น ดังต่อไปนี้
เวทนา ผสฺสชา ผสฺสมูลกา ผสฺสนิทานา ผสฺสปจฺจยา ฯ .... อาการ๓ประการนี้ คือ
เวทนา ผสฺสชา๑ ผสฺสมูลกา๑ ผสฺสนิทานา๑ ...มีผสฺสปจฺจยา เป็นเหตุเป็นปัจจัย

ในบาลีวรรคนี้ ท่านเน้นเรื่อง....ผสฺสปจฺจยา ฯ
เราต้องรู้และเข้าใจ "ผสฺสปจฺจยา"เสียก่อนจึงจะเข้าใจผัสสมูลกสูตรบทนี้

โฮฮับ จะฮาเป็นตลกคาเฟ่ หรือครับ

ความยึดมั่นสุขในเวทนา ที่อาศัยผัสสะให้เกิดขึ้น
สุขในเวทนาย่อมคลอนแคลน เมื่อรู้สึกแล้วผัสสะย่อมดับไป

ร้องเพลงแผ่นเสียงตกร่องรึครับ โฮฮับ
เมื่อรู้สึกแล้ว ผัสสะย่อมดับไป ฮร่าาาา

เมื่อเกิดความรู้สึกจากสุขในเวทนาแล้ว เหตุใดจึงดับอันตธานไป
เพราะว่าสุขในเวทนาอาศัยผัสสะอุบัติขึ้นแล้ว ก็บรรเทาดับหายไป

โฮฮับ สุขเวทนา อุบัติเอง บรรเทาเองดับเอง รึ ..........

อุตส่าห์จะโชว์ภูมิแปลพุทธพจน์ ก็ให้มีกึ๋นมากกว่านี้นะครับ
อย่ามั่ว จนฮา เป็นตลกคาเฟ่เลยโฮฮับ

ผสฺสปจฺจยา เป็นเหตุเป็นปัจจัยของอาการทั้ง๓นั้น
ส่วนอาการทั้ง๓เป็นผล เหตุกับผลมันคนละเรื่อง
ในที่นี้ท่านบอกว่า....ติสฺโส อิมา ก็คืออาการทั้ง๓นั้น
ผสฺสปจฺจยา เป็นต้นเหตุแห่งอาการทั้ง๓ มันคนละเรื่อง......อย่ามั่ว

คนมันอยากจะแถ ก็แถครืดคราด
ผสฺสปจฺจยา เป็นเหตุแก่ ผสฺสชา ; ผสฺสมูลกา; ผสฺสนิทานา ..... ฮามากโฮฮับ
ผัสสะเป็นปัจจัย แก่ การเกิดจากผัสสะ; ผัสสะเป็นมูล ; ผัสสะเป็นต้นเงื่อนเป็นนิทาน

โฮฮับ ...
หากศึกษาธรรมเพื่อความคะนองปาก เกรียนคีย์บอร์ด นายก็ได้เท่านี้ล่ะ ....

ภวังคจิต แปลว่า จิตที่เป็นองค์แห่งภพ (ถ้าใช้ศัพท์เชิงปฏิจจสมุปบาท เพื่อช่วยให้ชัดขึ้น ก็พูดว่าจิตที่เป็นองค์แห่งอุปปัตติภพ) ซึ่งเกิดดับสืบต่อกันไปตลอดเวลา ตั้งแต่เริ่มต้นจนจบชีวิตของเรา คือตลอดชีวิต (พูดเป็นคำศัพท์ว่า ต่อจากปฏิสนธิ จนถึงจุติ) พูดเป็นภาษารูปธรรมหรือภาษาตัวตนว่า เป็นจิตยืนพื้น ใกล้กับคำที่ท่านใช้ว่าเป็น "ปกติจิต"


ภวังคจิตนี้ เป็นจิตที่เป็นวิบาก (ผล) เมื่อ มันเกิดดับสืบต่ออยู่ตลอดชีวิตของเรา จึงเท่ากับเป็นผลรวมแห่งกรรมทั้งหมดของเรา พูดเป็นภาษารูปธรรม หรือภาษาตัวตนว่า เป็นที่เก็บสะสมผลกรรมของเรา หรือทุกอย่างที่เกิดขึ้นเป็นไปในชีวิตของเรา หรือเป็นที่ประมวลผลแห่งการแก้ไขปรับปรุงเปลี่ยนแปลงในตัวเรา เท่าที่ทำได้ และได้ทำมาทั้งหมดในชีวิต

พูดเชิงอนาคตว่า ภวังคจิต เป็นแหล่งแห่งศักยภาพ หรือเป็นศักยภาพที่แต่ละคนมีอยู่

ภวังคจิต เป็นชื่อที่ใช้เรียกในแง่การสืบต่อของชีวิต แต่ถ้าพูดในแง่การทำงานในกระบวนการรับรู้ตามปกตินี้ ก็เรียกว่า มโน คือ มนายตนะ หรือมโนทวาร นั่นเอง

ในฐานะเป็นมโน หรือเป็นมโนทวารนั้น มันเป็นที่เกิดหรือที่ปรากฏของมโนวิญญาณ ที่ทำงานในระดับแห่งวิถีจิต

อนึ่ง ในฐานะแห่งจิตที่เป็นวิบาก ภวังคจิต จึงเป็นกลางๆ ไม่ดีไม่ชั่ว คือไม่เป็นกุศล และไม่เป็นอกุศล เป็นจิตในภาวะที่กิเลสไม่ได้มาแสดงบทบาท แม้จะมีคุณสมบัติตามที่ประมวลผลเป็นวิบากไว้ ก็เป็นจิตตามสภาวะของมัน คือไม่มีตัวแปลกปลอมภายนอกมายุ่มย่าม

ดังนั้น ท่านจึงว่าภวังคจิตนี่แหละ ที่พระพุทธเจ้าตรัสว่าจิตเป็นประภัสสร คือสะอาดผ่องใส หมายความว่า จิตโดยสภาวะ คือตามภาวะของมันเอง เป็นอย่างนั้น แต่มันมัวหมองด้วยอุปกิเลสที่จรมา

มันแปลกๆนะคะตรงท้ายๆนี่เพราะที่รู้มาหลับสนิทเป็นอกุศล
ที่เกิดเป็นภวังคจิตที่คั่นยาวนานมากกว่าตอนมีวิถีจิตตอนไม่หลับ
ในความหมายที่บรรยายสีแดงคงหมายถึงจิตพระอรหันต์ใช่หรือเปล่า

ไปรู้มาจากไหน
หรือจากยูทุป ป้าจินต์?
^ ^

หลับสนิทเป็นสภาวะที่ไม่รู้อารมณ์ทางโลก
ก็ต้องเป็นภวังคจิตที่ยาวมากถ้ามันผ่องใสค่ะ
พระพุทธเจ้าก็ต้องสอนให้นอนมากจริงไหมคะ

ไปรู้มาจากไหน จำมาจากไหนว่า
"หลับสนิทเป็นอกุศล"

คุณกรัชกายรีบๆหาคำตอบมาอธิบายด้วยค่ะ
วลี กินน้อย นอนน้อย ทำความเพียรให้มาก ยังไง
ถ้านอนหลับมันดีจิตผ่องใสจะนอนมันทั้งวันเลยค่ะ