สติมา อาตาปี สัมปะชาโน วิเเนยย โลเก อภิชฌาโทมะนัสสัง
เมื่อผู้โยคีบุคคลประกอบความเพียร มีสติ ความเพียร สัมปะชัญญะ อยู่ ก็สามารถนำอภิชฌาและโทมนัสสออกเสียได้
แสดงให้เห็นได้ว่าเป้าหมายแห่งการปฏิบัติขัดเกลานั้นอันดับแรกต้องทำลายอภิชฌาโทมนัส จิตที่คอยจ้องจับผิดเพ่งโทษผู้อื่นออกเป็นอันดับแรกทีเดียว
อภิชฌา คือการเพ่ง เพ่งจ้อง เพ่งเล็ง เพ่งโทษ ในทำนองนี้
โทมนัส คือ ใจร้าย ใจเลว ใจทราม ใจชั่ว (เพราะประกอบด้วยอกุศลธรรมอยู่นั่นเอง)

ธรรมเนียมทั่วไปอันเป็นภัย ที่ใครๆกำหนดรู้ตนได้ยากคือ
คือการตำหนิติโทษผู้อื่นอย่างรุนแรงด้วยอำนาจความสำคัญว่าตนว่ารู้ว่าเห็น เรียกว่าอภิชฌา
ภัยของผู้รู้ คือการเพ่งจ้องข่มผู้อื่น ท้าทายผู้อื่นด้วยทิฏฐิ ถือตัวว่าตนรู้ ตนเห็น ตนเข้าใจ

สิ่งเหล่านี้เท่าที่เราสังเกตุเห็นแล้วน้อยคนที่มากำหนดรู้ ละ ดัับ ออกจากกรงขังเหล่านี้ เขาจึงเที่ยวก่อกวนไปทุกที่ สร้างความร้อนให้เกิดขึ้นแล้วไม่พอยังปล่อยให้แผดเผาผู้อื่นให้ร้อนไปด้วย
เราน่าจะพากันควบคุมไว้อย่าให้แผดเผาผู้ื่อื่นจนเป็นเวรเป็นกรรมนะ

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
รู้ปล่อย ปล่อยรู้ หรือขณะคืออะไร
ขณะมีนัยยะ 2 มิติ คือมิติของรูปและมิติของนาม ในมิติของรูปคือแรงยึดเหนี่ยวของรูปทั้งหมด ในภาพใหญ่คือความยึดเหนี่ยวกันของทุกมวลที่ร้อยเรียงกันของดวงอาทิตย์ที่เป็นศูนย์กลาง กับดวงดาวต่างๆในระบบสุริยจักรวาล ที่มีขนาดลดหลั่นกันลงมา จนถึงเล็กที่สุดคือระดับอะตอมในร่างกายมนุษย์ แรงยึดเหนี่ยวหรือแรงดึงนี้เมื่อดึงแล้วจะมีแรงผลักออก เกิดเป็นขณะใน 1 วินาที แรงนี้ทำให้ทุกสรรพสิ่งเปลี่ยนแปลง เคลื่อนไหวตลอดเวลา ทำให้ทุกสรรพสิ่งตกอยู่ในกฎไตรลักษณ์ นอกเหนือจากรูปแล้วสิ่งมีชีวิตยังมีส่วนของนาม หรือมิติของนาม ซึ่งมีแรงยึดเหนี่ยวจากหทัยวัตถุ(หัวใจ)เป็นศูนย์กลางของธาตุรู้ในร่างกาย แรงนี้ก็มีลักษณะเช่นเดียวกับรูปคือเกิดเป็นขณะใน 1 วินาที แรงที่เป็นมิติของรูปและนามนี้อาจถือเป็นสิ่งเดียวกัน และทำให้นามตกอยู่ภายใต้กฏไตรลักษณ์เช่นเดียวกัน

เมื่อแรงดังกล่าวกระทำต่อร่างกายและแรงของตัณหากระทำต่อจิต ทุกๆ 1 วินาที การจะหลุดพ้นจากแรงทั้ง 2 ได้จิตต้องเคลื่อนไปกับสภาวะธรรมทุกๆ 1 วนาที และหากจิตมีความถี่สูงกว่า 1 วินาทีได้ ก็จะหลุดออกจากแรงดึงทั้ง 2 ความถี่ที่สูงกว่า 1 วินาทีจะทำให้รอบการสร้างแรงของตัณหาต่ำกว่าการทำลายแรงของตัณหาโดยสัมปชัญญะ เกิดมรรคสมังคีเข้าประหารกิเลสบรรลุถึงธรรมในที่สุด

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
จิตที่มีความถี่ 1 วินาที = ปัจจุบันขณะ ปัจจุบันขณะคือความจริงที่เผชิญอยู่เฉพาะหน้า ซึ่งตรงข้ามกับอดีตขณะซึ่งเป็นเพียงความทรงจำ(สัญญา)และอนาคตขณะ ซึ่งเป็นความคิดคำนึง ปรุงแต่ง(สังขาร) เป็นสภาวะที่ไม่มีอยู่จริงในขณะนี้ ในอดีตก่อนที่พระพุทธองค์จะตรัสรู้ ปุถุชนทุกคนจึงตกเป็นทาสของอดีตขณะและอนาคตขณะ

ปัจจุบันขณะ แสดงไห้เห็นด้วยตัวอย่าง ถ้าคุณมีแก้ว 1 ใบ หากคุณใช้ฝ่ามือสัมผัสที่ผิวแก้วโดยหลับตา ทุก 1 วินาที คุณจะรู้สึกถึงความแข็ง ความเย็น และรู้สึกเฉยๆ โดยไม่รู้ว่าเป็นแก้ว แต่ถ้าคุณใช้ฝ่ามือรูปคลำ สัมผัสนานกว่า 1 วินาทีคุณจะรู้ทันทีว่าเป็นแก้ว โดยคุณได้ใช้ความทรงจำในอดีตเป็นตัวกำหนด และหากที่ผิวแก้วเปอะเปื้อน คุณจะรู้สึกขยะแขยงและไม่ชอบ นั่นคือการปรุงแต่ง กระบวนการปฏิจสมุปบาทจึงเกิดขึ้นโดยสมบูรณ์

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
รู้ปล่อย ปล่อยรู้ หรือขณะคืออะไร ทำไมต้องปัจจุบันขณะ ลักษณะของปัจจุบันขณะ ได้กล่าวไว้ตามโพลต์ที่ผ่านมา ต่อไปขอกล่าวถึงผลที่เกิดจากปัจจุบันขณะ และ ทำอย่างไรจึงเคลื่อนไปกับปัจจุบันขณะได้อย่างอิสระ

เริ่มต้นผู้ปฏิบัติต้องตามรู้ความรู้สึกที่เกิดขึ้นจริงของร่างกายและจิตใจเป็นปัจจุบันขณะ อาจมีผู้สงสัยว่าตามรู้อย่างไรเป็นปัจจุบันขณะและตามรู้อย่างไรไม่เป็นปัจจุบันขณะ การตามรู้ที่เป็นเป็นปัจจุบันขณะจะต้องรู้ความเป็นเหตุ ผล เช่น การตามรู้ลมหายใจเป็นเหตุ ขณะต่อมาอาจจะรู้สึกอึดอัดหรือแน่นๆ นั่นเป็นผล ซึ่งหากตามรู้ตามความเป็นจริงแล้วขณะเกิดความรู้สึกอึดอัดขึ้น ต้องละการตามรู้ลมหายใจ มารู้ที่ความอึดอัดแทน แล้วค่อยกลับไปรู้ที่ลมหายใจต่อไป หากมีอาการอื่นๆ เกิดขึ้นก็ละการรู้ลมไปรู้ที่สิ่งนั้นๆ ซึ่งร่างกายและจิตใจจะคลายสิ่งที่เรียกว่าอาสวะและอนุสัยออกมา เป็นผลจากการรู้ปัจจุบันขณะนั่นเอง

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
ขอขอบคุณท่านที่ร่วมแสดงความเห็นเข้ามา ที่กล่าวถึงว่าการเคลื่อนไปกับปัจจุบัน ทำได้ยากถ้าพยายามก็จะรู้สึกอึดอัด ดังนั้นจึงเป็นที่มา ทำอย่างไรจึงเคลื่อนไปกับขณะได้อย่างอิสระ
จิตที่มีความถี่ 1 วินาที = ปัจจุบันขณะ สำหรับปุถุชนอย่างเช่นเรา ๆ ที่สั่งสมอนุสัยและอาสวะมาตลอดชีวิต ซึ่งเป็นผู้เข้าสู่เส้นทางวิปัสสนาจะทำได้ยาก เนื่องจากการจะเคลื่อนไปกับปัจจุบัน ต้องเผชิญกับแรงเกาะยึดระหว่างรูปกับรูป รูปกับนาม และนามกับนาม ซึ่งก็คือแรงปารถนา (ตัณหา) ที่เราสร้างขึ้นอยู่ตลอดเวลา ตั้งแต่ตื่นจนกระทั่งหลับเมื่อไม่ได้รู้ตามความเป็นจริง ดังนั้นการตามรู้ความจริงเริ่มต้น (1)จึงต้องทำอย่างสบายสบาย อารมณ์ปกติธรรมชาติ ละความพยายาม หากปารถนาที่จะทำก็เป็นปารถนาซ้ำซ้อน จึงเกิดเงื่อนซ้อนซ่อนเงื่อนของรูปและนาม (2)เป็นการตามรู้(สติ) โดยจะกำหนดกรรมฐานใดๆก็ตามเมื่อหลงหรือฟุ้งไปแล้วจึงตามรู้ทัน ไม่ได้ยึดอยู่กับกรรมฐานนั้นๆ และระลึกเสมอว่าสิ่งที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติเป็นการคลายของเก่าที่สะสมออกมา จึงไม่ควรปฏิเสธ ดังนี้แล้วจิตที่ประกอบด้วยปัญญาจะขยายขอบเขตแทนที่จิตที่เป็นโมหะ ขออนุโมทนา

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
ปัจจุบันขณะมีระดับตั้งแต่ปัจจุบันขณะของปุถุชนจนถึงพระอรหันต์ ปัจจุบันขณะของปุถุชนถือว่ายังไม่เป็นปัจจุบันที่แท้จริง เพราะปุถุชนต้องเจริญสติเพื่อละเจตสิกอย่างหยาบที่เป็นแรงดึงไม่ห้จิตเข้าถึงความเป็นปัจจุบัน สำหรับปัจจุบันขณะระดับกลาง(ยังไม่สามารถดำรงปัจจุบันขณะได้ตลอดเวลา)คือปัจจุบันขณะของผู้ดำรงอยู่ในวิปัสสนาญาณที่11 (สังขารุเบกขาญาณ)ก่อนเข้าถึงมรรค ซึ่งการรู้สภาวะรูปนามจะมีลักษณะเป็นไปโดยง่ายเป็นขณะๆ (อนัตตา) สำหรับจิตที่อยู่กับปัจจุบันขณะที่สมบูรณ์(สักแต่เห็น สักแต่ได้ยิน..)คือจิตของพระอรหันต์ ปัจจุบันขณะจึงเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้บุคคลเข้าถึงมิติของกาลเวลาทั้งอดีต ปัจจุบันและอนาคต

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
จิตที่อยู่กับปัจจุบันขณะที่สมบูรณ์(สักแต่เห็น สักแต่ได้ยิน..)คือจิตของพระอรหันต์ เมื่อปัจจุบันขณะคือผลลัพธ์สุดท้าย ท่านเคยหรือไม่ที่แก้ปัญหาโดยย้อนรอยจากผลลัพธ์กลับไปยังต้นเหตุ ?

ส่วนใหญ่เราจะแก้ไขปัญหาจากต้นเหตุ ไปสู่ ผลลัพธ์ ซึ่งหากวิธีการมีอย่างหลากหลาย เรามักลองไปแต่ละวิธี แต่การปฏิบัติธรรมที่ได้ผลต้องมีความเพียรและใช้เวลายาวนาน จึงหาผู้ปฏิบัติจนสุดทางที่จะตัดสินว่ามาถูกทางหรือไม่ ได้ยาก ส่วนใหญ่จึงลองผิดลองถูก ล้มเลิกไปกลางครัน หาผู้ไปถึงจุดหมายปลายทางได้ยาก สำหรับผู้ปฏิบัติที่ผ่านการปฏิบัติมาอย่างยาวนานด้วยความยากลำบาก ลองผิดลองถูกและเมื่อถึงจุดหมายที่จะไม่หลงทางแล้ว(พระโสดาบัน) ส่วนใหญ่หากต้องบอกทางให้แก่น้องทางธรรมแล้ว ก็ต้องมาปรับวิธีและชี้ทาง(เป็นกัลยาณมิตร) จึงเป็นไปไม่ได้เลยที่น้องๆทางธรรมจะบรรลุธรรมได้เองโดยไม่มีกัลยาณมิตร

ขอความเจริญในธรรมจงมีแก่ผู้ใคร่ความหลุดพ้น
การปฏิบัติให้เห็นความจริงของกายและใจที่เกิดขึ้นเป็นปัจจุบัน หรือการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน เพื่อความหลุดพ้นจึงมีความสำคัญ เนื่องจากกระบวนการดังกล่าวเป็นเหตุ ความหลุดพ้นเป็นผล หากมีเหตุ ผลย่อมเกิด ถ้าเหตุสมบูรณ์จะห้ามไม่ให้เกิดผลก็ไม่ได้ หากจะพูดเฉพาะเรื่องความหลุดพ้นแต่แนวทางไม่ชัดเจนก็ย่อมไปไม่ถึงจุดหมายปลายทาง ปัจจุบันขณะจึงมีความสำคัญเพียงนัยยะหนึ่ง เมื่อถึงจุดหมายหมดสิ้นกิเลสแล้ว ปัจจุบันขณะก็หมดความสำคัญ เพราะการกระทำใดๆ ทั้งอดีต ปัจจุบัน และอนาคต เป็นเพียงกิริยาจิตเท่านั้น
ขอขอบคุณ คุณ HANA