เมื่อเรียกร้องให้บัญญัติ "พุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำชาติ" ในรัฐธรรมนูญ เราหาความชอบธรรมจากเหตุผลที่ว่า "สังคมไทยเป็นสังคมพุทธ" แต่เมื่อเกิดความรุนแรงนองเลือดจากความขัดแย้งทางสังคมการเมืองทั้งในอดีตและปัจจุบัน แทบไม่ได้ยินกระแสเรียกร้องให้ "ยุติความรุนแรง" โดยอ้าง ความเป็นสังคมพุทธ จากองค์กรพุทธหรือภาคส่วนใดๆของสังคมพุทธแห่งนี้เลย
หรือว่า ความเป็นสังคมพุทธ เกี่ยวข้องอย่างจำเป็นกับการรับรองโดยรัฐธรรมนูญและการอุปถัมภ์จากรัฐ และอาจเป็นผลมาจากปัญหาหลักๆของชาวพุทธอย่างน้อย 3 ประการคือ
1.ชาวพุทธติดอยู่ในกระบวนทัศน์ ที่ปลูกฝังกันมานานว่า "โลก" กับ "ธรรม" ต้องแยกขาดจากกัน เรื่องทางโลกเป็นเรืองของกิเลสตัณหาความวุ่นวายต่างๆ ที่ผู้ใฝ่ทางธรรมไม่ควรข้องแวะ ส่วนเรื่องทางธรรมเป็นเรื่องของการหลีกหนีกิเลสและความวุ่นวายต่างๆในทางโลกไปสู่ "ความสงบ" ทางกาย วาจา ใจ ซึ่งเป็นไปไม่ได้ถ้ายังยุ่งเกี่ยวกับทางโลก
ดังนั้นความขัดแย้งทางการเมืองจึงเป็นเรื่องความวุ่นวายทางโลก ที่ชาวพุทธผู้ใฝ่ทางธรรมไม่ควรเข้าไปเกี่ยวข้อง
2.ประเพณีการสอนพุทธศาสนาในบ้านเรานั้นเน้นเฉพาะการสอน "ศีลธรรมของปัจเจกบุคคล" ละเลยการสอน "ศีลธรรมทางสังคม" ความดีที่เน้นคือ "การทำบุญ" ที่อธิบายกันว่าใครทำก็ได้เฉพาะตัวของบุคคลนั้นเหมือนกินข้าวใครกินคนนั้นก็อิ่ม ไม่ได้ไปอิ่มท้องของคนอื่นที่ไม่ได้กิน แล้ว "ความดี หรือ "บุญ" นั้น ก็จะเป็นเสบียงเลี้ยงตัวเราให้เรามีความสุขความเจริญ (ด้วยโภคทรัพย์) ทั้งในชาตินี้และชาติหน้าตราบกระทั่งเข้าสู่สวรรค์นิพพานนั้นแล
3.พุทธศาสนาถูกใช้เป็นเครื่องมือของรัฐตลอดมานับแต่รัฐสมัยสุโขทัย อยุธยา รัตนโกสินทร์ตอนต้นมาจนถึงปัจจุบัน ในอดีตที่การศึกษาถูกจำกัดในวัง กับ วัด ผู้กุมอำนาจรัฐหรือชนชั้นสูงมีบทบาทอย่างสำคัญในการกำหนดว่า พระสงฆ์ควรสอนหลักธรรมอะไรแก่ชาวบ้าน ในแง่หนึ่งหลักธรรมที่พระสงฆ์หรือเจ้านายสั่งสอนอบรมชาวบ้านนั้น อาจช่วยให้ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินเป็นคนดี มีศีลธรรม ดำรงชีวิตที่มีความสุขตามอัตภาพในสังคมเกษตรกรรม เช่น สอนให้รู้จักละเว้นอบายมุขต่างๆ มีศีล5 รู้จักขยัน ซื่อสัตย์ ประหยัด อดทน ฯลฯ
ปัญหาความแตกแยกทางสังคมการเมืองที่มีแนวโน้มรุนแรงมากขึ้นเรื่ออยๆ ในเวลานี้เป็นปัญหาที่ท้าทายอย่างยิ่ง ทำอย่างไร?......ชาวพุทธจึงจะเป็น "ผู้ตื่น" ให้ทัน "ขบวนรถพัฒนาการทางสังคมการเมือง" เพราะหากไม่มีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนสังคมไปสู่ความเป็นธรรมและสันติ การดำรงอยู่ของพุทธศาสนาในสังคมยุคใหม่(โลกาภิวัตน์) ก็แทบจะไร้ความหมาย
และวาทกรรมที่ว่า "สังคมไทยเป็นสังคมพุทธ" ก็จะใช้หลอกตัวเองและชาวโลกไม่ได้อีกต่อไป อาจารย์สุรพศ ทวีศักดิ์ ม.สวนดุสิต ศูนย์หัวหิน:b35:

ความเป็นชาติประเทศ มันต้องประกอบกันขึ้นด้วยคนหลายศาสนา

แต่เราจะมาบังคับให้รัฐ นับถือศาสนา ด้วยการกำหนดว่าเป็นพระพุทธศาศนาเป้นศาสนาประจำชาติ
อันนี้ไม่เหมาะ ไม่เกี่ยว ทำร้ายพระพุทธศาสนาเปล่าๆ

ยิ่งเอาพระพทุธศาสนา ไปแปลงให้มันเป้นกฏหมาย มันจะยิ่งไปกันใหญ่

ต้องอย่าลืมว่า ศาสนาพุทธเรานี้ ไม่มีสภาพบังคับ
ใครพอใจจะน้อมนำไปแค่ไหนก็ได้ ไม่เอาก็ได้ จะมาก็ได้ ไปเมื่อไหร่ก็ไม่ว่า

ส่วนปัญหาที่เป็นๆกันอยู่ จะมามองว่าศาสนาเสื่อมไม่ได้
ที่เสื่อมคือคนต่างหาก ที่เสื่อมไปจากศาสนา
ลองไปทำวิจัยดูดีกว่าว่า ผู้มีส่วนร่วมในเหตุการณ์ความเดือดร้อนนี้ "ถือศีล 5 บริสุทธิ์กันสักคนไหม"

ถ้าไม่ถือศีล 5 แล้วเดือดร้อนอะไร
ก็จะมาเหมาว่าศาสนาไม่ดี อันนี้ไม่ถูก

เดี๋ยวนี้เห้นมีปากเล็กปากน้อยกันว่าพระไม่เห็นทำอะไร ไม่ทำหน้าที่
หารู้ไม่ว่า ที่จริงทำแล้ว ทำทุกวัน ทำตลอดเวลา แต่คนต่างหากไม่เอา

ธรรมะสมัยนี้ก็เข้าถึงง่ายกว่าเดิม มีเทปให้ฟัง สะดวกเมื่อไหร่ก็ฟังได้
แต่ข้ออ้างเยอะแยะไปหมด

สอนแล้วก็ไม่เอา แล้วพอเดือดร้อนก้จะมาโทษพระ
ถ้ารู้จักศาสนาพุทธดีพอ จะไม่โทษพระ ไม่โทษศาสนา

อืม ผมพยามจะแกะออกมาตอบทีละข้อนะ
แต่ตอบยากจริงๆ เหมือนกองด้ายพันกัน

รู้แค่ว่าผู้เขียนก็ไม่เข้าใจศาสนาพุทธเพียงพอ
เลยอีรุงตุงนังไปหมด

เปรียบผู้เขียนเป็นคนคนหนึ่ง
สังคมที่มีปัญหาเป้นคนอีกคนหนึ่ง
ศาสนาพุทธเป็นมนุษยืต่างดาว


เหมือนคนสองคนคุยกันเรื่องมนุษยืต่างๆ ทั้งๆที่สองคนก็ไม่ได้รู้อะไรไปกว่ากัน
ขออภัยอาจารย์นะ

แต่เข้าใจว่ามันยาก ศาสนาพุทธนี่ยากจริงๆ
ยากเพราะไม่ปฏิบัติ แม้ปฏิบัติก็ต้องเพียรอย่างมาก
เพราะยากปานนั้น คนถึงหันไปพึ่งสรณะอื่นเต็มไปหมด

ขอให้ข้อมูลตรงนี้นิดนึงนะครับ

ที่จริงต้องใช้คำว่า ศาสนาพรหมณ์ถึงจะถูก

ศาสนาพุทธนี่ แม้จะมีความพยามเอาไปใช้เป้นเครื่องมือของรัฐ พยามเท่าไหร่ก็ไม่สามารถจะทำได้
แค่เจอศีล 5 เข้าไป ก็เป็นอันว่าไม่ต้องมีการรบกัน
จะหาข้ออ้างอย่างไร การฆ่า คือข้อห้าม

เลยต้องไปออกช่องพราหมร์ที่ว่า เป็นพระนารายณ์อวตาลมาปราบมาร
เลยมีข้ออ้างความเป้นเทพ เพื่อแย่งชิงอำนาจกัน

การอ้างลัทธิเทวราชา สมมุติเทพ เพื่อความชอบธรรมในการก่อกบฏยึดอำนาจราชวงศ์ก่อนๆ
แม้แต่การเสวยราชย์ก้ต้องอาศัยพิธีพราหมณ์ท้งสิ้น
ซึ่งพุทธไม่มีพิธีหรือบทสวดใดๆเพื่อตอบสนองความต้องการทางการเมืองอันนี้เลยแม้แต่น้อย

แต่เป้นพระมหากรุณาธิคุณและปัญญาธิคุณของกษัตริย์หลายพระองค์
ที่เห็นความสำคัญของศาสนาพุทธ จึงเอาพิธีพุทธมาพ่วงด้วย เพื่อยกระดับ คุ้มครอง ให้ความสำคัญ
ทั้งๆที่พิธีพุทธก็ไม่มีอะไร แค่สวดพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ แสดงพระธรรมเทศนาอะไรทำนองนั้นไป เพราะจะหาบทสวดอะไรจากพระไตรปิฏกที่สนองประโยชน์ทางการเมืองนั้นไม่มีเลย

เรียกว่า มีแต่การเมืองนั่นแหละ พยามจะดึงพระพุทธศาสนาไปใช้ประโยชน์ทางเสริมสร้างอำนาจ
แต่เอาเข้าจริงๆ กิเลสการเมือง แพ้พระธรรมทุกที ไม่ใช้แพ้อภินิหารเวทย์มนต์อะไรทำนองนั้น
ที่แพ้ เพราะแพ้ความจริงของธรรมะชาติ จำนวนต่อความจริง บงการความจริงไม่ได้
เลยต้องศิโรราบแก่ความจริง แพ้ธรรมะ แพ้พระธรรม