ความเคยชิน ที่จะก่อให้เกิดเป็นทุกข์
ตามความหมายนี้ ไม่ถือว่าเป็นเรื่องร้ายแรง เป็นแต่เพียงให้เกิดความไม่สะดวก
ไม่สบายบ้างเท่านั้น เช่น การเป็นคนเจ้าระเบียบ รักความสะอาด
การตรงต่อเวลา กินอาหารคาวแล้วต้องเพิ่มของหวานตบท้าย
หรือดื่มน้ำชา กาแฟ เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้ ถ้าทำจนเคยชินนานๆ แล้ว ก็แก้ยาก เมื่ออยู่กับใคร
หรือเห็นใครทำอะไร ที่ขัดกับความรู้สึกที่เคยชิน ก็จะเกิดความหงุดหงิด
รำคาญแสดงปฏิกิริยาออกมาให้เห็น เช่น บ่น ด่า หรือถึงตบตี
เป็นต้น
สิ่งแวดล้อม มีส่วนสำคัญให้เกิดความเคยชินมากที่สุด
เช่น บางคนมีความเคยชินทางมักง่าย ชุ่ย หรือสกปรก ถ้าไปอยู่กับคนที่ตรงข้ามกันตน
ก็จะให้รู้สึกอึดอัด ถือเห็นเห็นไปว่า เป็นเรื่อง หยุบหยิบ
จุกจิก น่าเบื่อ น่ารำคาญไป เป็นต้น
การเปลี่ยนนิสัยแห่งความเคยชินนั้น เปลี่ยนได้ถ้าผู้นั้นยังเด็กอยู่
คำโบราณจึงว่า ไม้อ่อนดัดง่าย ไม่แก่ดัดยาก
ยังเป็นความจริงที่อมตะ
การที่จะให้เด็ก มีนิสัยความเคยชินในทางใด ก็ควรที่จะเริ่มหัด
หรือปลูกฝังเสียแต่เล็กๆ เพราะนอกจากจะดัดง่ายแล้ว ยังใช้เวลาน้อยและจะติดหรือประทับใจในนาน
หรืออาจจะตลอดชีวิตทีเดียว
ความเคยชิน ไม่ว่าในสิ่งที่ดีหรือไม่ดี ย่อมมีอิทธิพลในทางลบหรือทางบวก
ต่อผู้ที่ประพฤติได้ เช่น บางคนเข้าไปหาผู้ใหญ่ เพื่อขอความช่วยเหลือ
แต่นั่งไขว่ห้าง เอาฝ่าเท้าหันไปทางผู้ใหญ่ เป็นต้น
ในกรณีเช่นนี้ ถ้าผู้ใหญ่ท่านนั้น เป็นผู้เคร่งครัดต่อระเบียบแบบไทย
ๆ ก็อย่าได้หวังเลยว่า จะได้รับความเมตตาจากท่าน ท่านไม่ตระเพิดให้ออกไปจากห้อง
ก็นับว่าเป็นบุญหนักหนาแล้ว
ดังนั้น ผู้หวังความเจริญ จึงไม่ควรมองข้ามสิ่งเล็ก
ๆ น้อย ๆ เหล่านี้ไป ต้องพยายามฝึกฝนปรับปรุงตน ให้ถูกต้อง
เหมาะสมแก่กาละเทศะ และประเพณี ของประเทศนั้น ๆ
ความเคยชิน ที่จัดว่าเป็นความเสียหาย ที่จะต้องแก้ไข
คือความเคยชิน ที่ตามใจกิเลสตัณหา เช่น การสูบบุหรี่
การเคี้ยวหมาก เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้ ถ้าเราจะมองว่า เป็นเรื่องจิ๊บจ๊อย ก็มองไปได้
แต่ถ้าจะถือว่า เป็นเรื่องคอขาดบาดตาย ก็เป็นไปได้อีก
จึงขอยกตัวอย่างเรื่องจริงซึ่งเกิดขึ้นหลายปีแล้ว มาเล่าให้ฟังสัก
๒ เรื่อง คือ
น้ำแข็งเป็นเหตุ ครอบครัวหนึ่ง มีพ่อแม่ ลูก สามคน ในขณะที่กำลังกินข้าวเย็นกันอยู่
ฝนกำลังตกอยู่พรำ ๆ พ่อซี่งติดน้ำแข็งเป็นประจำ
พอกินข้าวอิ่ม มองหาไม่มีน้ำแข็ง ก็เอะอะโวยวายเอากับแม่บ้าน
ว่าไม่เตรียมน้ำแข็งไว้ ทั้งที่รู้ว่าตัวเขาขาดไม่ได้
แม่บ้านก็แย้งว่า วันนี้ฝนตกทั้งวัน เลยไม่ได้ออกจากบ้านไปซื้อ
พ่อจึงได้บังคับให้ลูกสาวอายุ ๑๒ ขวบ ไปซื้อน้ำแข็งมาให้ลูกสาวก็วางชามข้าว
รีบวิ่งออกจากบ้านทั้ง ๆ ที่ฝนยังตกอยู่ ไปที่ร้านชำ
ซึ่งอยู่ห่างไปหลายเส้น และอยู่ตรงข้ามกับถนนใหญ่
ด้วยอารามกลัวเปียกฝน จึงก้มหน้าก้มตาวิ่งไปโดยเร็ว
ขณะที่วิ่งข้ามถนนไปนั้น รถได้วิ่งมาโดยเร็วเช่นกัน
ได้ชนเอาหนูน้อยกระเด็นไปขาดใจตาย แล้วรถก็ขับหนีไป
บุหรี่เป็นเหตุ ค่ำวันหนึ่งพ่อบ้านซึ่งเมากลับมา พอมาถึงบ้านจึงรู้ว่าบุหรี่หมด
จึงได้ใช้ให้ลูกสาวอายุ ๑๐ ขวบเดินทางไปซื้อที่ตลาด
ซึ่งอยู่ห่างบ้านราว ๑ ก.ม.
ทางบ้านรอนานผิดปกติ จึงพากันออกตามหา ไปพบว่ากลายเป็นศพเสียแล้ว
โดนถูกข่มขืนและฆ่าปิดปาก นับว่าเป็นเรื่องที่น่าอนาถใจ
อย่างยิ่ง
ทั้งสองเรื่องนี้ ถ้าพ่อบ้านไม่ติดในความเคยชิน ก็จะไม่เสียลูกสาวสองคนไป
จริงหรือไม่ ?
ทางแก้
นิสัยความเคยชินนี้
แก้ไม่ยากเลย แต่ที่ไปยากเพราะไม่คิดจะแก้ เคยชินมาอย่างไร
ก็ทำไปอย่างนั้น ไม่ใช้ปัญญา ไม่พิจารณาถึงคุณและโทษ
ว่ามีประโยชน์ หรือไร้ประโยชน์ เป็นต้น ถ้าคิดจะแก้ก็พอมีทางแก้ได้
ดังนี้
๑. หัดประชดตัวเองเสียบ้าง มันอยาก (ไม่ใช่หิว) ก็ไม่กินไม่สูบมันเสียบ้าง
ดูสิว่ามันจะเป็นอย่างไร จะถึงตายไหม ?
๒. หัดพนันใจ ด้วยการตั้งใจว่า ในวันนี้หรือวันนั้น
เราจะไม่กินหรือไม่สูบสิ่งนั้นสิ่งนี้ แล้วลองดูสิว่า
เราจะแพ้หรือชนะมัน ? ถ้าแพ้ก็หัดเอาชนะมันเสียบ้าง
ก็จะตื่นเต้นสนุกดี
๓. ขอให้มั่นใจเถิดว่า จิตใจเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ถ้าใจเราไม่เอากะมันเสียอย่างเดียว
ทุกอย่างก็สมประสงค์.
ติดต่อ